زیست بوم

میراث فرهنگی اصفهان، بدون زاینده رود زنده نمی‌ماند

اصفهان شهری کهن و تاریخی است که با زاینده رود معنی زیبایی و طراوت را به خود گرفته و خشک شدن و نبودن آن باعث بی رونقی این دیار کهن می شود.

به گزارش باشگاه خبرنگاران مهمترین رودی که در مرکز فلات ایران جاری است، زاینده رود اصفهان است که از بلندای زردکوه بختیاری و از قله ای 12500 پایی به نام کوهرنگ سرچشمه می گیرد و از غرب به شرق تا تالاب گاوخونی جریان دارد.
زاینده رود از آغاز تا پایان پس از گذر از پیچ و خم های بسیار و گذر از 420 کیلومتر، خسته و رنجور به تالاب گاوخونی می ریزد. البته ناگفته نماند که این فاصله به خط مستقیم، 270 کیلومتر است.
زاینده رود از چشمه ها و رودهای بیشمار در تنگه گزی و دهستان شوراب سرچشمه می گیرد که مهمترین آن ها را چشمه دیمه، آب زری و نعل اشکنان تشکیل می دهد.
مجموعه این آبها در تنگه گزی، زاینده رود را تشکیل می دهد و شعبه دیگری با پیوستن به آب کوهرنگ به ابتدای آن افزوده می شود و پس از گذر از تنگه گزی، به زاینده رود می پیوندد.
بنابراین بی دلیل نیست که نام رود، زاینده رود است. هرجا نیاز بوده، بندهایی را به آن بسته اند تا آب رود در بندها بالا آمده و زمین های پیرامون خود را سیراب کند.
از مهمترین بندهای زاینده رود می توان به بند مروان که یادگاری از سده دوم هجری است، اشاره کرد.
مادی های زاینده رود در بدو ورود به اصفهان سراسر کشتزارها و باغ ها را سیراب می کند.
مادی نیا صرم بزرگترین مادی زاینده رود است که خود به 3 شاخه تقسیم می شود و در امتداد چهارباغ عباسی جریان دارد.
پل های زیبا و تاریخی نشسته در بستر زاینده رود نشان از اهمیت این رود در بین مردم دارد که معروفترین و مهمترین آن سی و سه پل شاهکار بی همتای دوران شاه عباس اول است که با هزینه سردار نامی وی، اله وردی خان بنا شد و پل خواجو یا پل شاهی که پایه ابتدایی آن در زمان تیموری و شکل امروزی آن در زمان شاه عباس دوم ساخته شد و اما کهن ترین پل در بستر رودخانه پل شهرستان است که بنای آن در دوران پیش از اسلام و ساسانیان پایه ریزی شده است.
گذر زاینده رود از این کهن دیار در دل انگیز کردن هوا نقش اساسی ایفا می کند، اما متاسفانه امروزه با صنعتی شدن این استان و ورود پسماندهای کارخانه ها به این رودخانه، سبب بروز مشکلات فراوانی در این شهر شده است. شیوع بیماری های مختلف، خشک شدن آب رودخانه از عوارض صنعتی شدن این شهر بشمار می رود.
زاینده رود هنوز در بیشتر ایام سال در بستر گسترده خود نمای چندان ندارد و در تابستان و پاییز طولانی خود به کلی خشک است، فقط وقتی برف های کوه در بهار آب می شوند، صورت یک رودخانه به معنای واقعی به خود می گیرد.
اما با توجه به این اوصاف فعلی زاینده رود، اصفهان همچنان مهمترین قطب گردشگری ایران بشمار می رود و مسئولان و سازمان های مردم نهاد در تلاش اند که این جلوه و شاهرگ زیبای اصفهان را زنده نگه دارند تا زاینده رود همیشه یک رود زنده باشد و به چشم آیندگان به زیبایی امروز و دیروز خود باشد.
این رودخانه در 15 بهمن ماه سال 1310 در فهرست ملی آثار ایران به ثبت رسید.

• < قبلی
• بعدی >