یادمان

مساجد تاریخی اصفهان در رطوبت غرق می‌شوند

درحالی که اصفهان به عنوان نصف جهان نام برده می‌شود اما عدم توجه مسئولان به رطوبت زدگی بناها و مساجد تاریخی این شهر سبب شده تا بیشتر آثار تاریخی اصفهان در رطوبت غرق شوند.

خبرگزاری میراث فرهنگی – گروه میراث فرهنگی - پس از رفع و رجوع شدن خطراتی که مترو برای میدان نقش جهان داشت اینبار رطوبت است که به جان آثار تاریخی اصفهان و نصف جهان افتاده و سعی در غرق کردن بناها و مساجد تاریخی اصفهان دارد.
 
اصفهان از جمله استان‌ها و شهرهایی است که آثار تاریخی و میراث جهانی متعددی را در دل خود جای داده و به این واسطه سالانه پذیرای هزاران گردشگر داخلی و خارجی است. اما آنچه جای تعجب دارد، عدم رسیدگی و بی مهری مسئولان به حفظ و نگهداری آثار تاریخی است که خود جاذبه‌ جذب گردشگر هستند.
 
خبرنگار CHN در بازدید میدانی از اصفهان شاهد رطوبت زدگی‌های متعدد در بناهای مختلف این شهر تاریخی بود چنانکه از ضلع جنوبی مسجد امام گرفته تا دیواره‌های مسجد جامع عتیق، همگی آثاری از رطوبت و نم در بازه‌های زمانی مختلف را بر پیکره خود نقش بسته بودند. گاهی نیز این رطوبت‌ها تبدیل به شوره‌هایی بر دیواره‌های این میراث‌های جهانی شده‌بود که جای بسی تاسف دارد.
 
البته این مساجد تنها بناهایی نیستند که آثاری از رطوبت را بر دیواره‌های خود به نظاره نشسته‌اند بلکه بیشتر بناهایی که در بافت تاریخی و به نوعی قدیمی اصفهان قرار دارند با این معضل دست و پنجه نرم می‌کنند.
 
«شاهین سپنتا» فعال میراث فرهنگی اصفهان در این خصوص به CHN می‌گوید: «وجود رطوبت در مسجد جامع عتیق پدیده جدیدی نیست و سالهاست دراین باره صحبت می‌شود. البته تشخیص‌های متعددی نیز در این باره صورت گرفته و تئوری‌هایی مانند رطوبت فصلی و بارندگی در فصول پاییز و زمستان، بالا آمدن سفره‌ آب‌های زیرزمینی و نشت فاضلاب‌های خانگی مطرح شده‌است.»
 
او با اشاره به آنکه این تئوری‌ها در حالی مطرح می‌شود که امسال زمستانی نسبتا خشک را تجربه کردیم تاکید می‌کند: «با وجود آنکه امسال بارندگی زیادی نداشتیم اما شاهد ادمه روند رطوبت زدگی دیوارهای بناهای تاریخی هستیم بنابراین می‌تون به این نتیجه رسید که فرسودگی شبکه آب و فاضلاب شهری می‌تواند مهمترین عامل این رطوبت‌ها باشد.»
 
به گفته سپنا، طی سال‌های گذشته سازمان میراث فرهنگی اصفهان در صدد حفر کانال‌هایی اطراف دیوارهای مسجد جامع عتیق برآمد تا از این طریق جلوی نفوذ رطوبت را بگیرد و جریان هوا رطوبت را خشک کند. با وجود آنکه این کار تاحدودی موثر بود اما تاثیر چندانی در روند جلوگیری از رطوبت زدگی نداشت و همچنان رطوبت در مسجد جامع عتیق اصفهان نفوذ می‌کند.
 
به گزارش CHN، این مهم در مورد مسجد امام در میدان نقش جهان نیز صدق می‌کند و دیواره‌های جنوبی این مسجد کاملا مرطوب شده‌اند. حتا بناهای دیگر مانند منار دارالضیافه و برخی مساجد و بناهای تاریخی شهر اصفهان نیز مشکل رطوبت دارند بخصوص آنهایی که در بافت تاریخی قرار دارند.
 
برخی معتقد هستند آبیاری باغات و فضای سبز عامل این قضیه است و برخی دیگر تئوری‌های دیگری مطرح می‌کنند اما تاکنون فعالیتی موثری که مانع رطوبت زدگی بناهای تاریخی اصفهان شود صورت نگرفته و این بناها در حال غرق شدن هستند.
 
در بیشتر مواقع، مسئولان، کمبود نیروی انسانی و کمبود بودجه را بهانه می‌کنند اما قطعا حفظ و حراست از آثار ملی و میراث جهانی به اندازه‌ای اهمیت دارد که اگر هریک از سازمان‌ها بودجه‌ای را برای این امر اختصاص دهد و مانع تخریب این آثار شود. این درحالی است که در اصفهان بودجه‌های زیادی صرف جذب گردشگر و توسعه آن می‌شود. اما به این نکته توجه نمی‌شود که اگر میراث و جاذبه‌ای برای جذب گردشگر نباشد، چگونه توسعه گردشگری امکان پذیر خواهد بود؟
 
«محمد آقاجانی» معمار و کارشناس ارشد مرمت نیز در خصوص رطوبت زدگی بناهای تاریخی اصفهان به خبرنگار CHN‌ می‌گوید: «اخیرا فعالیت جدیدی برای جلوگیری از نم زدگی جداره‌های بناهای تاریخی انجام نشده است و بیشتر بناهای اصفهان چینن شرایطی را دارند.»
 
او با اعتقاد برآنکه عوامل انسانی و رطوبت خاک هر دو در امر نم زدگی آثار تاریخی اصفهان موثر بوده‌اند ادامه می‌دهد: «با این وجود راهکارهایی برای جلوگیر از رطوبت زدگی وجود دارد. می‌توان از طریق ایجاد گربه رو، کانال‌های رطوبت گیر و ایجاد شیارهایی در دیواره‌ها مانع ادامه رطوبت زدگی شد. اما در برخی مواقع مرمت‌های غیر اصولی است که به این بناها آسیب وارد کرده‌است.»
 
آقاجانی درخصوص مرمت‌های غیر اصولی می‌گوید: «در گذشته کف فرش‌ها آجری بودند و به نوعی طراحی شده بود که آب باران و رطوبت به راحتی از کنار بنا خارج شود اما امرزوه با کف فرش‌های که انتخاب می‌شود امکان از بین رفتن رطوبت وجود ندارد از این رو رطوبت به دیواره‌های بنا منقل می‌شود.»
 
او با اشاره به آنکه برخی از بناهای تارخی در دست هیات امنا و مردم محلی است تصریح می‌کند: «این افراد در صدد زیباسازی بر می‌آیند که خود این امر می‌تواند نقطه ضعف در حفاظت از بنا باشد چراکه در بیشتر مواقع بدون حضور کارشناسان میراث فرهنگی انجام می‌شود و کارها غیر اصولی پیش می‌رود.»
 
درچنین شرایطی است که باید شاهد غرق شدن آثار و میراث فرهنگی و جهانی باشیم که نه تنها چشم ملت بلکه چشم جهانیان نیز در پی بازدید از آنهاست.

گزارش: معصومه دیودار

• < قبلی
• بعدی >