یادمان

کجای ایران چنین خیابانی دارد؟

آیا نقطه‌ای در تهران سراغ دارید که در یک مساحت کوچک این همه خانه ارزشمند در خود داشته باشد؟ خانه‌هایی تاریخی و با ارزش و قدیمی مانند «عدل»، «رنجور» و «غلامرضا فولادوند» و «حسنعلی منصور».

به گزارش خبرنگار میراث فرهنگی ایسنا، شهرام شهریار در تارنمای «سفرنویس» در مطلبی با عنوان «خانه شهریار عدل کجاست؟» قدمت یک خیابان در تهران را بررسی کرده است،‌ هر چند او تمرکز گزارش خود را روی خانه‌ی «شهریار عدل» قرار داده، اما توجه به دیگر خانه‌های تاریخی و واجد ارزش این خیابان خود مثال‌زدنی است، خیابانی با این تاریخ ...

شهرام شهریار در گزارش خود نخست نشانی شهریار عدل را داده «استان تهران، شهر تهران خیابان حقوقی شرقی، شماره ۱۸۰ قدیم، ۶۶ جدید» و سپس تاکید کرده که این خانه «تاکنون ثبت ملی نشده است!»

خیابان حقوقی جایی که خانه‌ شهریار عدل هم آن‌جاست، پر است از این خانه‌های تاریخی که نه تنها به هیچ‌کدام توجه نشده، بلکه برخی از آن‌ها نیز در طول سال‌های گذشته تخریب شده‌اند.

او نوشته است: «این گذر (خیابان حقوقی) در ابتدای خیابان شمیران (شریعتی) تهران واقع شده، خیابانی که مردان بزرگی در آن اسکان داشتند، نخست وزیر دوران پهلوی حسنعلی منصور، احمد حسین عدل (وزیر کشاورزی دوران پهلوی)، غلامرضا فولادوند (نماینده مجلس شورای ملی از شاهرود در دوره ۱۴ و ۱۵) و خاندان کوثری (از مدیران تشریفات پهلوی دوم) در ‌آن زندگی کرده‌اند.»

این فعال حوزه‌ی میراث فرهنگی، هر کدام از پلاک‌های تاریخی قرار گرفته در این خیابان را با اعداد معرفی کرده و نوشته است: «املاک شماره ۵، ۶، ۷، ۸ و ۹ متعلق به خاندان گوهری بود، خانه‌های ارزشمندی که هم اکنون در میان انبوه ساختمان‌های بلند مرتبه گرفتار شده‌اند.

خانه شماره ۵ که به خانه رنجور ایران مشهور بود‌ و متاسفانه در سال قبل تخریب شد!
خانه رنجور (روبروی خانه شهریار عدل) که سال گذشته تخریب شد
خانه شماره ۷ هم اکنون انبار سازمان «ام کا» برای انبار ضایعات ماشین‌های چاپ شده است!
و خانه شماره ۸ بدون هیچ کاربری به حال خود رها شده!

خانه‌های ارزشمند در خیابان حقوقی

شهریار در یادداشت خود درباره‌ی خانه‌ی پروفسور شهریار عدل نوشته است: « املاک شماره ۱ و شماره ۳ باغی بود سه هزار متری متعلق به احمد حسین عدل، پدر شهریار عدل. در این خانه او به دنیا آمد و زندگی کرد.

پس از فوت برادران بزرگتر برای ملک رای افراض گرفته شد و ملک شماره ۳ که مدتی در اختیار امیر حسن عدل و سپس سفارت عربستان بود، تخریب و یک ساختمان بلند مرتبه به جای آن در حال ساخت است. خانه شماره ۳ از شاهکارهای معماری استاد فروغی بود!! که آن هم تخریب شد.

خانه شماره ۲ خانه‌ای بود که تا ۴ سال قبل کامران عدل برادر شهریار عدل در آن زندگی می کرد.

خانه شماره ۴ هم متعلق به غلامرضا فولادوند از رجال به نام دوران پهلوی بود، خانه‌ای که هم اکنون به عنوان لوکیشن فیلم‌ها از آن استفاده می‌شود.»

خانه شهریار عدل و غلامرضا فولادوند

اما خانه‌ی «شهریار عدل» در کوچه‌ی حقوقی.

او آن‌قدر به این خانه علاقه داشت که نه تنها اجازه‌ی دخل و تصرف در فضای داخلی خانه را به کسی نداد و همیشه نگران بود از ساخت‌وسازهای که اطراف خانه‌ی پدری‌اش و در کوچه‌های پشتی رخ می‌دادند و نمی‌توانست برای‌شان کاری کند،‌ حتی در زمان تخریب خانه‌ی «رنجور» که درست مقابل خانه‌اش قرار داشت، در تماس با خبرنگار ایسنا، خواست تا با انتشار این خبر، شاید از تخریب کامل خانه جلوگیری شود که متاسفانه این اتفاق رخ نداد.

شهرام شهریار همچنین در توصیفی که فضای داخلی خانه داشته نوشته است: «برای ورود به خانه «شهریار عدل» باید دو پله را به سمت پایین رد کنید تا به حیاطی برسید پر از گیاه و درخت، خانه‌ای که کف حیاط آن پر از سنگ‌ریزه است، هنوز گوشه حیاط دو جیپ، یکی خاکی و دیگری مشکی هستند، خودروهایی که استاد شهریار عدل در شهر با آن تردد می‌کرد و بیشتر کاوش‌هایش را با همین خودروها انجام می‌داد.

حالا دوباره باید قدم روی پله‌های شمال غربی ملک بگذارید تا از درب چوبی که این روزها با حفاط آهنی آکاردئونی پوشانده شده، وارد راه پله سنگی ساختمان شوید، پله‌هایی مارپیچ ...

معمولا «شهریار عدل» از مهمان‌های خود از اطاق یا تالار اصلی بزرگ طبقه اول پذیرایی می‌کرد، اتاقی پر از تابلوها و آثار قدیمی‌ و نقاشی‌های قهوه‌خانه‌ای، لوسترهای قجری، میزهای معرق کاری شده، دیواری پر از عکس‌های قدیمی ریز و درشت، مبلمان‌هایی که از پدر به یادگار مانده بود و با پارچه‌ای سفید روی آن‌ها را پوشانده بود.»

اتاق پذیرایی شهریار عدل

شهریار در ادامه از خانواده و مسئولان میراث فرهنگی یک خواهش دارد؛ «خانه‌ی "شهریار عدل" خانه‌ای است که همه‌ی ایران‌شناسان، معماران، محققان و پژوهشگران برای یافتن پاسخ پرسشهای‌شان به این خانه می‌رفتند، امیدورام این و خانه‌های همجوار حفظ و به یادگار برای نسل بعدی باقی بمانند. امیدوارم کمیته‌ای نیز برای حفظ این خانه و خانه‌های همجوار شکل گیرد.

آیا نقطه‌ای در تهران سراغ دارید که در یک مساحت کوچک این همه خانه ارزشمند وجود داشته باشد! و به راحتی دو تا از آنها تخریب شود!!»

• < قبلی
• بعدی >