یادمان

سایه شوم تخریب بر سر خانه کاشف السلطنه

خانهٔ «محمد میرزا کاشف‌السلطنه» و نخستین واردکننده‌ی چای به ایران، در غفلت سازمان میراث فرهنگی در حال غارت شدن است. کاشی‌کاری‌ها و ملحقات نفیس این خانه‌ در طول زمان، غارت شده است تا در آینده‌ی نزدیک، توسط مالک بنا تخریب شود.

به گزارش ایرانبوم به نقل از کمیته پیگیری حفاظت از خانه های تاریخی تهران، اسکندر مختاری طالقانی، تهران شناس در این باره می گوید: «این خانه یکی از معماری های فاخر شهر تهران است که دوره ساخت آن متعلق به اواخر قاجار و دوره سلطنت احمدشاه قاجار است.این خانه تلاش شده است به سبک و سیاق معماری خانه قوام السلطنه ساخته شود.»

او می افزاید:«دردهه 50 گروهی از معماران و دست اندرکاران کاخ گلستان در این بنا آرایه هایی زیبائی از هنر کاشی کاری، گچ بری،آینه کاری و ... را بکار می برنند و کاخ گلستان کوچکی را در این بنا به وجود می آورند که این کار اهمیت این اثر تاریخی را دو چندان می کند.»

سجاد عسگری، دبیر کمیته پیگیری حفاظت از خانه های تاریخی تهران نیز دررابطه با وضعیت این بنا توضیح می دهد:«این خانه یکی از ارزشمند ترین خانه های منطقه شمیران است که در محدوده شهرداری منطقه یک به نشانی خیابان شریعتی، نرسیده به میدان قدس، کوچه رضایی، پلاک هشت واقع شده است. در وهله اول ظاهر بیرونی بنا آنچنان باید و شاید نشان دهنده تاریخی بودن این بنا نیست اما پس از ورود به بنا، می توانیم ذوق و هنر معماران ایرانی را در این بنا مشاهده کنیم.»

او می افزاید: «در برخی از منابع این خانه به نام کاشف السلطنه ثبت شده است. محمد میرزا کاشف السلطنه مشهور به چایکار، از نوادگان عباس میرزا و یکی از دیپلمات ها، نویسندگان و مشروطه خوان دوره قاجار و پهلوی است. او اولین نفری است که در سال 1385 هجری قمری تخم چای را از هند به ایران آورد و کشت آن را در ایران رواج می دهد و به همین دلیل او را پدر چای ایران می نامند. »

این فعال میراث فرهنگی ادامه می دهد:«کاشف السلطنه اولین شخصی است که در سال 1326 هجری قمری بنا به مصوبه مجلس شورای ملی، مامور راه اندازی بلدیه طهران می شود و کتابچه قانون بلدیه را تهیه می کند و او را می توان در زمره اولین شهرداران تهران نامید. نامگذاری خیابان ها و کوچه های تهران یکی از یادگار های او در سمت شهرداری تهران است.»

او اضافه می کند:«در برخی منابع دیگر نیز این بنا را متعلق به منوچهر صانعی پسر استاد ابولحسن کاشی صانعی عنوان می کنند. منوچهر صانعی یکی از معماران به نام دوره قاجار است و از او یادگارهایی در تهران همچون خانه قوام السلطنه، عمارت تیمورتاش و خانه سردار اسعد بختیاری باقی مانده است. او طراح و مجری باغشاه سابق تهران بود و بخش های مختلفی از مدرسه سپهسالار(شهید مطهری فعلی) نیز کار او می باشد.»
دبیر کمیته پیگیری حفاظت از خانه های تاریخی تهران با اشاره به کاربری این بنا، بیان می کند:« این خانه تا قبل از انقلاب مصر، به‌صورت اجاره‌ای در اختیار دفتر حافظ منافع مصر در ایران بود؛ اما پس از انقلاب مصر، این بنا تخلیه و متروکه شد. براساس اطلاعات اهالی محل به‌تازگی نیز برخی افراد با همدستی عتیقه‌فروشان محدوده‌ی خیابان شریعتی و منطقه‌ی شمیران، کاشی‌ها، درها و پنجره‌های باارزش، آیینه‌کاری‌ها و هر شیء ارزشمند به‌کار رفته در این بنا به‌وسیله تیشه و پتک کنده شده‌اند و به‌نوعی این بنا در حال غارت شدن است.»

او با انتقاد از ثبت نشدن این اثر تاریخی واقع در منطقه‌ی شمیران توسط اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تهران، ادامه داد:« اداره کل میراث فرهنگی تهران متأسفانه این بنا را در فهرست آثار ملی کشور ثبت نکرده است. به همین دلیل نمی‌توان به‌صورت قطعی گفت که این بنا حتی در فهرست آثار ارزشمند واجد ثبت استان تهران نیز قرار داشته باشد! به‌دلیل این سهل‌انگاری و بی‌اطلاعی یگان حفاظت میراث فرهنگی استان تهران، در وضعیت کنونی واکنشی نسبت به غارت این بنا نشان داده نمی‌شود. این در حالی است که براساس منابع محلی، کاشی‌ها و دیگر آثار ارزشمند این خانه اکنون در یکی از عتیقه‌فروشی‌های تهران در حال فروخته شدن است.»

وی افزود: «پس از غارت این بنا، مالکیت این خانه به رقم 25 میلیارد تومان به شخص دیگری واگذار می‌شود و گفته می‌شود، مالک جدید درصدد تخریب این بنا و اجرای یک پروژه‌ی مسکونی یا تجاری در این زمین است. اکنون بیم آن می‌رود که تا امروز، مجوز تخریب و نوسازی این بنا براثر غفلت میراث فرهنگی و از سوی همان سازمان داده شده باشد و در آینده‌ی نزدیک، این بنا به یک آسمان‌خراش دیگر در شهر تهران تبدیل شود.»

وی این خانه را یکی از ارزشمندترین خانه‌ها در منطقه‌ی شمیران در خیابان شریعتی دانست و افزود: «در مرحله‌ی نخست، ظاهر بیرونی بنا آنچنان که باید و شاید، نشان‌دهنده‌ی تاریخی بودن آن نیست، اما پس از ورود به بنا می‌توان ذوق و هنر معماران ایرانی را در این بنا دید.»

• < قبلی
• بعدی >