یادمان
نخستین کاخ دوره ی قاجاریه ، در خطر نابودی
- يادمان
- زیر مجموعه: ديده‌بان یادگارهای فرهنگی و طبيعی ایران
- یکشنبه, 10 مهر 1390 10:52
- آخرین به روز رسانی در یکشنبه, 10 مهر 1390 10:52
- نمایش از یکشنبه, 10 مهر 1390 10:52
- Administrator
- بازدید: 6402
ماهنامه خواندنی – شماره 60 - اسفند 88 خورشیدی
کاخ آقا محمد خان قاجار که 223 سال از ساخت آن می‌گذرد، در اثر ندانم‌کاری مسئولان، در حال از میان رفتن است.
آقا محمدخان قاجار، آخرین مردی بود که توانست وحدت همه‌ی سزمین‌های ایرانی و همه‌ی مردمان ایرانی‌تبار را با بازسازی دولت فراگیر ملی، به انجام برساند.
این کاخ را آقا محمدخان در سال 1165 خورشیدی در باغ معروف به « عباس خانی » در گرگان برپا کرد. سالها پس از آن، پهلوی اول نیز در 600 متری این کاخ، کاخ خود را بنا کرده است. اکنون ساختمان‌های اداری و مسکونی، دور تا دور کاخ قاجاری را گرفته و تنها معدودی از درختان کهن‌سال باغ قدیمی باقی مانده است.
سال گذشته وقتی ساختمان جلوی کاخ برای ساخت پارکینگ طبقاتی تخریب شد، مردم برای نخستین بار کاخ قدیمی شهر را که سالها پشت بناهای مختلف از نظرها پنهان مانده بود، دیدند.
این کاخ قاجاری به دیوانخانه ساری و تخت مرمر تهران شبیه بود و جیمز موریه، جهان‌گردی که 194 سال پیش از این کاخ دیدن کرده، از در ورودی بزرگ طلاکاری و نقاشی شده باغ که اکنون اثری از آن بر جای نیست، خبر داده و نوشته جلوی در ورودی، میدانی است که به در اصلی کاخ منتهی می‌شود. از در ورودی راهی کشیده که دو طرف آن را درختان مرکبات کاشته بودند و همه پربار بود. آخرین قسمت این راه به دیوانخانه عالی می‌رسد که دو ستون عظیم چوبی دارد که بر روی آن‌ها نقوشی از قهرمانان قدیم ایران دیده می‌شود، در دو طرف دیوانخانه اتاق‌های وسیعی است که نقاشی‌های زیبایی دارد. از آن چه موریه توصیف کرده، اکنون خبر چندانی نیست و به جای محوطه پردرخت رو به روی کاخ، سیلوی بزرگ آجرنمایی در حریم بنا و در فاصله 4 متری آن احداث و سازه بزرگ دیگری نیز در کنار آن در حال ساخت است.
در مورد دخل و تصرف‌های دیگر نیز تخریب سرستون منقوش، خسارت به کفپوش‌های داخلی، تعویض پنجره‌های چوبی با فلزی، تخریب نقاشی‌ها، تزیینات داخلی و آسیب به بدنه بیرونی و داخلی بنا را می‌توان برشمرد به طوری که داخل بنا در حال فرسایش است، سقف و کفپوش‌ها نیاز به مرمت دارد و دیوارها نیز رنگ‌آمیزی شده است.
حسین دباغ، کارشناس میراث فرهنگی با بیان این که شیوه نگهداری از این بنا بسیار نامناسب است، اضافه می‌کند: کاربرد درمانگاه از یک کاخ، عملکردی نامناسب است اما این کاخ در صورت مرمت می‌تواند به عنوان موزه تغییر کاربری دهد، هر چند که ساخت سیلو و پارکینگ، نمای آن را کور کرده است.
وی می‌افزاید: این بنا در منطقه حکومت‌نشین استرآباد قرار داشته که شامل محوطه های تاریخی و بناهای ارزشمندی است اما تنها کاخ پهلوی در آن مرمت شده است. این منطقه 200 سال ارگ حکومتی شهر بود و نقطه مهمی است که به طراحی شهری، مدیریت و برنامه‌ریزی نیاز دارد.
