زیست بوم

سازمان جنگل‌ها مخالفت خود با طرح واگذاری اراضی ملی به پیمانکاران را اعلام کرد - آزمونی دشوار برای بهارستانی‌ها

 برگرفته از روزنامه ایران شماره 5523، 10 آذر 1392، صفحه 11 (گزارش)

برخی از نمایندگان مجلس می‌خواهند از جیب منابع طبیعی هزینه طرح‌های عمرانی را تأمین کنند. براساس این طرح نمایندگان، به شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان اجازه داده می‌شود زمین‌های ملی در محدوده پروژه‌های راه و آب و فاضلاب را به صورت 99 ساله به پیمانکاران تهاتر کند.

آن‌ها درحالی بی‌پولی دولت را بهانه برای این طرح قرارداده‌اند که «الله‌کرم جلالی» تازه‌ترین رئیس سازمان جنگل‌ها، منابع طبیعی وآبخیزداری از مخالفت جدی سازمان متبوع خود با این طرح سخن به میان می‌آورد. «هادی کیادلیری» رئیس جامعه جنگلبانان کشور نیز در گفت‌وگو با روزنامه ایران «طرح نحوه تأمین غیرنقدی مطالبات پیمانکاران پروژه‌های عمرانی حمل و نقل وآب و فاضلاب» را یک فاجعه می‌خواند و از سازمان جنگل‌ها می‌خواهد که محکم جلوی این طرح بایستد. افکارعمومی هم می‌پرسند زمانی که بخش بسیار بزرگی از جنگل‌های کشور در حال خشک شدن است و به گفته جلالی 90 درصد جغرافیای کشور خشک و نیمه‌خشک است، این نمایندگان چه طور به این نتیجه می‌رسند که از جیب خالی جنگل‌ها و منابع طبیعی برداشت کنند؟ آن هم در حالی که سازمان جنگل‌ها به این نتیجه رسیده که برای جلوگیری از قطع درختان، چوب وارد کند و کارشناسان هشدار می‌دهند برای جلوگیری از تخریب مراتع و تبدیل آن‌ها به زمین‌های کشاورزی، میوه و سبزیجات وارد شود. طرح دو فوریت آن مهرماه به بهارستان رفت و با مخالفت برخی نمایندگان رو به رو شد. نمایندگانی چون «نادر قاضی‌پور» نماینده مردم ارومیه و «عباس رجایی» رئیس کمیسیون کشاورزی از این طرح به عنوان طرحی برای ویرانی منابع طبیعی یاد می‌کنند.

طرح‌های طبیعت ستیز

کیادلیری هم مثل خیلی‌ها می‌گوید طرح جدید این نمایندگان، طرح‌های طبیعت ستیز دولت دهم را در یاد همگان زنده کرده است. طرح‌هایی که در آن محمود احمدی‌نژاد تصمیم گرفت تا به هر ایرانی هزار متر زمین و باغ ویلایی دهد. پس از آن و در اواخر دولت دهم بود که از واگذاری جنگل‌ها به مردم سخن به میان آورد و آه از نهاد همگان برآورد. او درحالی خواستار واگذاری مدیریت جنگل‌ها به مردم شد که کشور در سه دهه گذشته تلاش بسیار زیادی برای خروج دام‌ها از جنگل‌ها ومراتع کرده بود تا بتواند جلوی فرسایش خاک را بگیرد. طرحی که تا به امروز به هدف خود نرسیده و همچنان، دام‌ها و تبدیل جنگل و مراتع به اراضی کشاورزی، محیط‌زیست کشور را تهدید و خاک را سست می‌کند. از سوی دیگر احمدی‌نژاد طرح استفاده از دانه‌های بلوط برای تغذیه دام‌ها را پیش کشید و ترس بر اندام زاگرس انداخت. طرحی که زادآوری جنگل‌های بلوط را بشدت تهدید می‌کند. بلوط‌هایی که هم اینک بخش بسیار زیادی از آن‌ها به بیماری ای که جلالی از آن به عنوان «آفت زغالی» یاد می‌کند، دچار شده‌اند تا کیادلیری از ورود جنگل‌های غرب به بحران خشکیدگی سخن به میان آورد.

تعرض به منابع طبیعی

عباس رجایی رئیس کمیسیون کشاورزی و منابع طبیعی مجلس از طرح کمیسیون عمران به عنوان تهاتر اراضی ملی یاد می‌کند که به محیط‌زیست آسیب جدی وارد می شود:« اگر جنگل و مراتع را در اختیار پیمانکاران بگذاریم محیط زیست و مراتع کشور دچار آسیب می‌شود.»
او به استناد به اصل 50 و بند 9 اصل 43 قانون اساسی نسبت به طرح نحوه تأمین غیرنقدی مطالبات پیمانکاران پروژه‌های عمرانی حمل و نقل و آب و فاضلاب انتقاد می‌کند و می‌گوید: «این طرح به این معناست که تمامی مناطق، اراضی کشاورزی، انفال و اراضی ملی را به تاراج بگذاریم و قطعاً با این طرح محیط زیست و کشاورزی کشور دچار آسیب می‌شود.» او واگذاری اراضی 99 ساله اطراف پروژه به پیمانکار را یک نوع تعرض به تمام جنگل‌ها، مراتع و حاشیه این زمین‌ها می‌داند و اعتقاد دارد که اقدام کمیسیون اصل 50 و بند 9 اصل 43 قانون اساسی را زیر سؤال می‌برد. او درنهایت هشدار می‌دهد که این طرح‌ها نباید به تصویب برسد. محمدرضا باهنر نایب رئیس مجلس هم می‌گوید اگر این طرح رأی آورد کمیسیون‌ها باید به جزئیات طرح دقت لازم را داشته باشند. تا این سؤال پیش بیاید که آیا مجلسی‌ها بحران ناشی از ریزگردها که آسمان 22 استان را درگیر کرده، فراموش کرده‌اند که به دنبال چنین طرحی هستند؟ آیا زمانی که آخرین سد پیش روی این درختان در البرز یعنی بلوط‌‌زارها در حال خشک شدن است، عمرانی‌ها چه توجیهی برای تصویب احتمالی این طرح مخرب دارند؟ سؤالاتی که به نظر می‌رسد کمیسیون عمران علاقه‌ای به پاسخگویی آن‌ها ندارد.
کیادلیری یک نکته دیگر را هم عنوان می‌کند. او هم مانند سایر کارشناسان اعتقاد دارد که این طرح فلسفه وجودی سازمان‌هایی چون محیط زیست و سازمان جنگل‌ها را زیر سؤال می‌برد. کیادلیری اعتقاد دارد که سازمان‌هایی چون محیط زیست و جنگل‌ها، هرگز در تصمیم گیری‌ها جایگاهی نداشته‌اند: «سازمان جنگل‌ها در تصمیم‌گیری‌های حاکمیتی به رسمیت شناخته نشده است.» او اعتقاد دارد که سیاستگذاری در این سازمان توسط افراد سیاسی انجام می‌شود.
برای مثال به انتخاب مدیرکل استان‌ها اشاره می‌کند و می‌گوید معمولاً این افراد توسط وزارت کشاورزی انتخاب و توسط سازمان پذیرفته می‌شوند. کیادلیری معتقد است که در انتخاب مدیرکل‌ها «محبت‌ها» جای «ضرورت‌ها» را گرفته است. او اعتقاد دارد تا زمانی که سازمان جنگل‌ها به یک وزارتخانه تبدیل نشود، نمی‌تواند از حوزه تحت مدیریت خود دفاع کند.
جلالی هم می‌گوید که مجلس برای بررسی این طرح از سازمان دعوت به عمل نیاورده‌است. او احتمال می‌دهد که عدم دعوت «معنادار» باشد. کیادلیری هم از سازمان جنگل‌ها می‌خواهد با شدت و حدت از تصویب چنین قانون مخربی جلوگیری کند.« اگر سازمان جنگل‌ها احتمالاً مخالف این واگذاری است به صورت شفاف نظر خود را اعلام کند و از منابع ملی حفاظت کند.» او همچنین می‌گوید نقاطی که مجلس روی آن‌ها دست گذاشته جزو انفال و منابع ملی است و قابل واگذاری نیست. جلالی هم می‌گوید:«خوشبختانه فوریت این طرح در مجلس شورای اسلامی به تصویب نرسید و امیدواریم این طرح با قاطعیت در مجلس رد شود.»
به گفته او در سال‌های اخیر نیز مشابه این طرح قرار بود برای آزادراه تهران - شمال اجرا شود که در این طرح حدود 700 هکتار از منابع جنگلی برای فروش درنظر گرفته شده بود که سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور بخشی از این اسناد را باطل کرد و باقی اسناد نیز در جریان باطل شدن است.

جنگل‌هایی که آپارتمان شدند

کیادلیری در حالی روی غیر قابل واگذار بودن زمین‌ها و اراضی ملی تأیید می‌کند که دولت دهم برای ساخت شهرک مسکن مهر روی بهترین نقطه‌های جنگلی و مناطق سبز کشور دست گذاشت که این طرح به تخریب بخشی‌ از جنگل‌ها منجر شد. این درحالی بود که کارشناسان معترض بارها اعلام کردند که بخش بسیاری از کشور از تهران تا بندرعباس را بیابان تشکیل داده است، و این اراضی می‌تواند برای ساخت مسکن استفاده شود که البته مورد قبول تصمیم گیران در سال‌های گذشته واقع نشد.
از سوی دیگر واگذاری‌ها از مناطق طبیعی و جنگل‌ها به سمتی رفت که مناطق تحقیقات کشور از جمله باغ تحقیقاتی نوشهر هم به طرح‌های عمرانی واگذار شد.
واگذاری‌ها به طرح جدید مجلس که می‌رسد، اعتراض خبرنگاران حوزه محیط‌زیست و منابع طبیعی به رئیس جدید سازمان جنگل‌ها را در پی دارد.آنها اعتقاد دارند که سازمان جنگل‌ها در قامتی که باید برای حفاظت از جنگل‌ها خود را نشان دهد وارد نشده است. «الله‌کرم جلالی» شانزدهمین رئیس سازمان جنگل‌ها پس از انقلاب و یازدهمین رئیس این سازمان از سال 84 تا 92 است. خبرنگاران حاضر در نخستین جلسه مطبوعاتی او اعتقاد دارند که برخی از نمایندگان مجلس هماره به منابع طبیعی به عنوان منبعی قابل پرداخت برای هموار کردن مسیرهای خود نگاه می‌کنند.
انتخابات مجلس گذشته نشان داد که برخی از نمایندگان مجلس برای رأی آوردن، وعده ساخت جاده‌هایی را دادند که از دل جنگل‌ها، زیستگاه و پارک‌های ملی گذشت. از جمله جاده ابر که هم منجر به قطع درختان زیادی در جنگل ابر شده و هم رانش زمین را در این منطقه به جان مردم روستای «شیرین آباد» انداخت. ساخت جاده ابر حامیانی چون استانداری سمنان و نمایندگان محلی را در پی داشت.
جلالی البته خبر خوشی از شاهرود برای خبرنگاران دارد و می‌گوید: «ادامه ساخت جاده جنگل ابر منتفی شد و این منطقه جنگلی هم‌اکنون در اختیار سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری و سازمان حفاظت محیط زیست است.»

آفت زغالی

پیش از طرح جدید مجلس، زنگ خطر مناطق جنگلی کشور به صدا درآمده بود. زنگ خطری که سوای تخریب‌های پروژه‌های عمرانی و جنگل تراشی‌هایی که زخم عمیقی بر پیکره محیط زیست کشور زده، است، زنگ خطری است که از بیماری مرموزی که به جان بلوط‌های ایلام، لرستان، فارس، چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد و... افتاده خبرمی‌دهد تا آنطور که جلالی می‌گوید 4660 میلیارد تومان به جنگل‌های زاگرس خسارت وارد کند. دردی که جلالی از آن به بیماری زغالی بلوط‌ها یاد می‌کند. به گفته او از سال 88 که آفت زغالی بلوط در این جنگل‌ها طغیان کرده تا یک ماه پیش، بیش از یک میلیون و 130 هزار هکتار را در جنگل‌های زاگرس فرا گرفته که از این میزان حدود 15 درصد به اندازه قابل توجهی خشک شده‌اند.
صاحبنظران خشکسالی، تغییر اقلیم، شدت یافتن و طولانی شدن زمان ریزگردها و همچنین مسائلی همچون شخم و زراعت در زیر اشکوب جنگل‌ها که فشار و استرس زیادی به درختان منطقه وارد کرده را باعث شیوع این بیماری می‌دانند. بیماری که106 هزار و 440 هکتار از جنگل‌های زاگرس را بین 75 تا 100 درصد آلوده کرده است.
از سوی دیگر سازمان جنگل‌ها برای بلوط‌زارهای زاگرس 900 میلیارد تومان لازم دارد. حال سؤال اینجاست که آیا مجلس برای تأمین این میزان باید بخشی از جنگل‌ها را به پیمانکاران بدهد تا درخت خشک شده زاگرس احیا شود؟ آیا تصمیم‌گیران در کمیسیون عمران تأثیر قطع درختان روی رانش زمین، سیلاب و زلزله را نمی‌دانند؟آیا عمرانی‌ها نمی‌دانند که تنها دیواره و سطح مقابل ریزگردها در کشور جنگل‌هایی است که آن‌ها می‌خواهند برای 99 سال به پیمانکارها بدهند؟ جنگل‌هایی که به گفته جلالی بدون توجه به سن و نوع درخت، میانگین قیمت یک درخت آن 250 هزار تومان برآورد شده است.
افکارعمومی همچنین می‌پرسند که آیا آن‌ها نمی‌دانند که جنگل‌ها آب کشور را تأمین و نگهداری می‌کنند که می‌خواهند برای تأمین هزینه پیمانکاران آب و فاضلاب، اراضی ملی را هزینه کنند؟

• < قبلی
• بعدی >