زیست بوم

ابعاد کنونی تهدیدات تنوع زیستی در چشم انداز زاگرس مرکزی با تاکید بر پوشش جنگلی - تهدید تنوع زیستی نتیجه تخریب جنگل های زاگرسی است

«مرتضی ابراهیمی رستاقی»، عضو شورایعالی جنگل، مرتع و آبخیزداری سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور تحقیقی در زمینه «ابعاد کنونی تهدیدات تنوع زیستی در چشم انداز زاگرس مرکزی با تاکید بر پوشش جنگلی انجام داده است.» او نتیجه این تحقیق را در اختیار CHN قرار داده که بخش هایی از آن منتشر می‌شود.

JuzsportsShops , Achète, vends ou échange les vêtements, chaussures et accessoires que tu ne portes plus ! | Women's Nike Air Max 270 trainers - Latest Releases

خبرگزاری میراث فرهنگی- گروه محیط زیست- گستره زاگرس مرکزی در امتداد رشته کوه های زاگرس، در برگیرنده بخش هایی از جنگل های نیمه خشک زاگرسی و خشک کوهستانی ایران و تورانی است. این جنگل ها مورد انواع بهره برداری ها اعم از چرای دام، زراعت در زیر اشکوب توده های جنگلی، تامین سوخت و مصارف روستایی ... قرار داشته که نتیجه آن تخریب جنگل و اعمال روند قهقرایی در سیر توالی جنگل هاست.
 
پیامد تخریب ها، در سیر قهقرایی توده های جنگلی تهدید های عمده ای مانند کاهش ارتفاع متوسط توده های جنگلی، تبدیل فرم پرورشی دانه زاد به شاخه زاد، کاهش پوشش تاجی، فقدان تجدید حیات جنسی، فقدان حاصلخیزی خاک، کاهش حجم چوب سرپای توده های جنگلی و کاهش سطح جنگل ها است.
 
تاثیر این تهدیدات روی جنگل های گستره زاگرس مرکزی که همراه با ایجاد تغییرات اساسی در ساختارهای عمودی و افقی جنگل ها، بستر رویش و دگرگونی اکوسیستم هاست، قابل ملاحظه و از جمله مهمترین آنها کاهش، اختلال و تهدید تنوع زیستی اعم از گیاهی و جانوری است.
 
در این نوشتار، پوشش جنگلی گستره زاگرس مرکزی، واقع در منطقه رویشی ایران تورانی که در برگیرنده رویش های مناطق اکولوژیکی زاگرسی و ایران تورانی است، مورد بررسی اجمالی واقع و به ابعاد کنونی تهدیدات تنوع زیستی آن با تاکید بر پوشش جنگلی پرداخته می شود:
 
کاهش ارتفاع متوسط توده های جنگلی
نتایج بررسی های انجام گرفته حکایت از آن دارد که ارتفاع متوسط توده های جنگلی در اکثریت سطوح جنگلی زاگرس در وضعیت موجود کاهش قابل ملاحظه ای پیدا کرده است. هر چند در برخی مناطق در سطوحی محدود و معدود، توده هایی وجود دارند که ارتفاع درختان آنها به 12 تا 17 متر هم رسیده و کماکان از ارتفاعی بیش از ارتفاع متوسط اکثریت توده های جنگلی زاگرس در وضعیت موجود برخوردارند اما ارتفاع متوسط بدست آمده برای توده های جنگلی زاگرس کمتر از 8 متر بوده که در سراسر جنگل های زاگرس مرکزی مصداق داشته و توده های با ارتفاع بیشتر تنها در لکه های کم وسعت و به صورت نادر در مناطق خاصی از زاگرس مشاهده می شوند.
 
 در اثر این کاهش ارتفاع متوسط، علاوه بر از دست رفتن بخش زیادی از بیوماس فضایی جنگل، اشکوب ها و یا لایه های گیاهی جنگل کاهش یافته و بخشی از گروه های گیاهی و تنوع زیستی که از زیستگاه هایی ویژه در پروفیل عمودی توده جنگلی برخوردار بوده اند، از بین می روند.
 
این البته در جایی است که علاوه بر حضور تک پایه هایی از گونه بلوط با ارتفاع حدود 18 تا 20 متر که به صورت پراکنده در جنگل های زاگرس مرکزی رویش دارند، توده هایی نیز کماکان از این گونه باقی مانده اند که از ارتفاعی بیش از ارتفاع متوسط اکثریت توده های جنگلی در وضعیت موجود جنگل ها برخوردارند. نمونه آن توده ای 2 هکتاری با فرم پرورشی دانه زاد واقع در جنگل های گردنه چهار طاق لردگان استان چهارمحال و بختیاری است که ارتفاع درختان این توده جنگلی 12 تا 17 متر اندازه گیری شده است.
 
 تبدیل فرم پرورشی دانه زاد به سایر فرم های پرورشی
به طور کلی جنگل ها در شرایط  طبیعی، از فرم پرورشی دانه زاد برخوردار هستند ولی در اثر تخریب و قطع درختان، در صورتی که آن جنگل دارای قابلیت جست دهی و توان تجدید حیات غیرجنسی (شاخه زاد) باشد، فرم پرورشی درختان قطع شده آن در ابتدا از «دانه زادی» به «دانه و شاخه زاد» و در صورت استمرار قطع، به «شاخه زاد» تبدیل می شود.
 
توده های جنگلی با منشا زادآوری «شاخه زاد» از پایداری کمتری نسبت به توده های «دانه زاد» برخوردار بوده، ارتفاع متوسط توده آنها کاهش قابل ملاحظه ای یافته، ساختارعمودی «چند اشکوبه» آنها به توده «تک اشکوبه» تنزل یافته و در مجموع اثر حمایتی آن توده های جنگلی بر بستر رویشگاه کاهش می یابد.
 
جنگل های گستره زاگرس مرکزی در سطوح محدودی از فرم پرورشی دانه زاد برخوردار بوده و قریب به 85 درصد آنها از دیگر فرم های پرورشی اعم از شاخه دانه زاد، دانه شاخه زاد و یا شاخه زاد برخوردار هستند.

• < قبلی
• بعدی >