زیست بوم

به مناسبت هفته هوای پاک؛ اگر قلب‌ها برای وطن بتپند، قلبی از آلودگی هوا نخواهد گرفت!

این بار ابتکاری کم سابقه هم در دستور کار مسئولان قرار گرفت؛ پیام‌هایی که اعلام می‌کرد تولید و مصرف گاز در شرایط سر به سر قرار گرفته و با اندکی افزایش مصرف، تعادل بر هم خورده و به دنبال آن گاز برخی مشترکان قطع خواهد شد. رویکرد صادقانه این پیام‌ها به حدی جالب توجه است که اعلام می‌شود با کمبود گاز، مجبور خواهند بود که سوخت نیروگاه‌ها از گاز به مازوت تغییر داده و به تبع آن، هوا آلوده خواهد شد.

adidas calabasas cream factory san jose menu - GZ3194 - adidas Ultra Boost 2021 White Multicolor | Adidas Superstar Cloud White/Core Black - Core Black FV2819 - james harden adidas commercial 2018 schedule 2017

29 دی ماه لغایت پنج بهمن‌ماه به نام هفته هوای پاک نام‌گذاری شده و شعار امسال آن «هوای پاک، مسئولیت اجتماعی و آسمان آبی» است؛ هوای پاکی که به مدد تداوم تولید خودروهای نامرغوب، سوخت با کیفیت نازل و... دست نایافتنی به نظر می‌رسد چراکه هیچ نظارتی وجود ندارد تا مسئولیت‌های از یاد رفته همه‌مان را یادآوری کند.

به گزارش «تابناک»، چند روزی است که با شدت گرفتن سرمای هوا در اقصی نقاط کشورمان، مصرف گاز به بالاترین حد خود رسیده و در برخی شهرها رکورد مصرف زده شده است تا جایی که شرکت ملی گاز برای فرار از شرایط بحرانی، به روال هر ساله در اطلاعیه‌هایی از مشترکان استمداد همکاری و کاهش مصرف کرده و به ادارات و دستگاه های دولتی برای کاهش مصرف و صرفه‌جویی هشدار داد.

فارغ از این رویکرد همیشگی، این بار ابتکاری کم سابقه (اگر نگوییم بی سابقه) هم در دستور کار مسئولان قرار گرفت؛ پیام‌هایی به صورت زیرنویس بر برنامه‌های تلویزیونی نقش بست که اعلام می‌کرد تولید و مصرف گاز در شرایط سر به سر قرار گرفته و با اندکی افزایش مصرف، تعادل بر هم خورده و به دنبال آن گاز برخی مشترکان قطع خواهد شد.

رویکرد صریح این پیام‌ها به حدی جالب توجه بود که مسئولان به صراحت در آنها اعلام کرده بودند که با کمبود گاز، مجبور خواهند بود که سوخت نیروگاه‌ها از گاز به مازوت تغییر داده و به تبع آن، هوا آلوده خواهد شد چراکه گریزی از این امر ندارند.

از این رویکرد صادقانه که بگذریم، مصرف شدید گاز می‌تواند از منظر دیگری هم مورد توجه قرار گیرد؛ آلودگی هوا که عمدتا ناشی از احتراق سوخت در خودروها صنایع سبک و سنگین است، به شکلی مشابه بر اثر سوختن گاز طبیعی نیزحادث می‌شود اما کمتر مورد توجه قرار گرفته است چراکه سهم کمتری در آلودگی هوا دارد و پایش آن هم به مراتب دشوار بوده و چه بسا نشدنی است.

البته بخشی از این آلودگی ممکن است بی درمان باشد چراکه برای گرمایش اماکن و منازل راه بهتری در دست نداریم اما اگر بدانیم سرانه مصرف گاز در ایران پنج برابر متوسط دنياست و سرانه مصرف انرژي به ازاي هر متر مربع زيربناي ساختمان در کشورمان 4 تا 5 برابر سرانه مصرف انرژی در اروپاست، اوضاع متفاوت خواهد شد.

این آمار و ارقام نشان می‌دهد که از یکسو اتلاف و هدر رفت انرژی در کشورمان بسیار بالاست و می‌بایست اصلاح آن در دستور کار قرار گیرد و از سوی دیگر ثابت خواهد کرد که هرچه سهم سوختن گاز طبیعی در آلودگی هوا در فصول گرم اندک است، در فصول سرد که مصرف گاز در کشورمان رکوردهای جهانی را جابجا می‌کند، افزایش چند برابری یافته و می‌تواند مورد بررسی دقیق تر قرار گیرد.

به عبارت بهتر، هم فرصتی که می‌توانیم از تزریق گاز به صنایع کشور و یا حتی صادرات آن به کشورهای همسایه به دست آوریم را می‌سوزانیم و هم با شدت هر چه تمام تر این فرصت را تبدیل به دود کرده و آلودگی هوا را تشدید می‌کنیم تا فرجام امر همه جوره ضرر باشد و بس.

اگر از چرايي مصرف بالاي گاز و مسائل جانبی آن -که خارج از اين بحث است- بگذریم، جا دارد که به مناسبت هفته هوای پاک، به مضرات و زيان‌هاي فاجعه بار انساني و اجتماعي مصرف بالاي گاز طبيعي در کشورمان بپردازیم؛ جایی که سهم بخش ساختمان از كل گاز توليدي كشور به 75 تا 80 درصد رسيده و ركورد مصرف 485 ميليون متر مكعب در روز را رقم زده است.

دكتر جواد نوفرستي، مدرس دانشگاه صنعت نفت، عضو شوراي سياستگذاري انجمن جامعه ايمن كشور در این باره می‌گوید: مصرف بالای گاز در بخش ساختمان در کشورمان تبعات متعددی به همراه دارد که بخشی از آن، اقتصادی است و بخش دیگری انسانی و اجتماعی. بر اساس رکورد مصرفی که مسئولان برای این محصول اعلام کرده‌اند، وضعيت اين می‌شود كه 485 ميليون متر مكعب در بخش ساختمان مصرف می‌شود تا چاره‌اي جز ايجاد محدوديت عرضه گاز به نيروگاهها، صنايع، كارخانجات و... بواسطه كمبود 160 ميليون متر مكعب روزانه در شبكه نسبت به نياز كل بخش ها باقي نماند.

كارشناس بهينه سازي انرژي و ايمني ساختمان می‌افزاید: در این رهگذار چند اتفاق خواهد افتاد؛ نخست قطع گاز نيروگاهها، پالايشگاهها، صنايع و كارخانجات بزرگ و مهم‌ و در نتيجه استفاده آنها از سوخت جايگزين يعني سوخت مايع اعم از "مازوت و گازوئيل" که همگی چند برابر گاز طبيعي آلاینده تولید می‌کنند و درنتيجه  آلودگي هوا بشدت افزايش یافته و سلامت و جان همه تهديد مي‌شود. اینجاست که آمار متعدد و متفاوتي از مرگ ناشي از آلودگي هوا يا تشديد بيماري و مرگ زودرس بدليل آلودگي هوا منتشر منتشر شده و علاوه بر آن، آستانه تحمل افراد کاهش یافته و پرخاشگري و از كوره در رفتن افزایش نشان می‌دهد.

وی در ادامه «محدوديت در عرضه سوخت پاك (گاز طبيعي) در جايگاههاي عرضه CNG و در نتيجه افزايش مصرف بنزين» را از دیگر پیامدهای افزایش مصرف گاز خوانده و می‌گوید: جدای آنکه افزايش سهم CNG به عنوان سوخت پاك در حمل و نقل هم در اهداف ملي مورد توجه قرار گرفته و هم به نفع اقتصاد و محيط زيست است، ولی در سایه مصرف بالای این محصول، نمی‌تواند اجرایی شود، بيكاري صدها و هزاران كارگر فعال در كارخانجات به دليل كاهش توليد، عارضه دیگری است که به علت قطع گاز و عدم دسترسي سوخت جايگزين و هزينه بسيار بالاي آنها متجلی می‌شود.

نوفرستی می‌افزاید: درست است كه متهم اول آلودگي هوا، اگزوز وسايل نقليه است اما با پذيرش واقعيت هاي تلخ فوق، باید باور كنيم كه بخش ساختمان به علت مصرف بالاي گاز و راندمان پايين وسايل و سيستم هاي حرارتي، به ويژه موتورخانه ها و بخاري ها، سهم به سزایی در آلودگي هواي شهرها از طريق دودكش ها داشته و فارغ از این نقش مسقیم، به واسطه كمبود گاز و درنتيجه قطع گاز صنايع، نيروگاه‌ها و پالايشگاه‌ها و استفاده آنها از سوخت مازوت و گازوئيل و همچنين افزايش مصرف بنزين بجاي CNG در خودروها، بصورت غير مستقيم نیز در آلودگي هوا موثر است.

این استاد دانشگاه در ادامه می‌گوید: از سوی دیگر جالب توجه است كه همزمان با رشد مصرف گاز در بخش خانگي، شاهد رشد مصرف برق نيز هستيم؛ حال آنکه نيروگاه‌هاي ما با وجود راندمان بسيار پايين، در مضيقه تامين سوخت پاك يعني گاز طبيعي براي توليد برق هستند. به عبارت بهتر، كاهش مصرف برق، كمك به كاهش مصرف گاز است و بر این اساس تشويق مردم به كاهش مصرف گاز توسط وزارت نيرو هم نبايد عجيب باشد.

بدین ترتیب درخواهیم یافت که اگر به دنبال پاک شدن هوا هستیم، فارغ از سهم مسئولیت مسئولان که می‌بایست به آن پرداخته شود، بخشی از گره نیز به دست ما حل خواهد شد؛ مایی که می‌توانیم با اندکی صرفه جویی، خیلی بیشتر از آنچه که تصور می‌شود می‌توانیم در پاک شدن هوا سهم داشته باشیم اما شاید مسائل برای مان به درستی روشن نشده تا اغلب‌مان هنوز به مانند گذشته‌های دور بر این باور باشیم که گاز پاک است و به نرخ پرداخت بهای آن، می‌توان هر چقدر دوست داشتیم از آن بهره بگیریم، در حالی که تبعات کمبود این محصول دامن خودمان را می‌گیرد.

• < قبلی
• بعدی >