یادمان
سایه تعطیلی بر بام 11 موزه تهران
- يادمان
- زیر مجموعه: ديده‌بان یادگارهای فرهنگی و طبيعی ایران
- چهارشنبه, 17 اسفند 1390 14:11
- آخرین به روز رسانی در چهارشنبه, 17 اسفند 1390 14:17
- نمایش از چهارشنبه, 17 اسفند 1390 14:11
- بازدید: 3563
خبرگزاری میراث فرهنگی- گروه میراث فرهنگی- این روزها، برنامه‌ریزی برای رفتن به موزهها آسان نیست. امروز هستند بسیاری از موزه‌هایی که بدون دلیل به صورت تعطیل و نیمه تعطیل در آمده‌اند. یا اینکه تعدادی از موزه‌هایی که زمانی شناخته شده بودند و جایشان را بسیاری از مردم می‌دانستند، به جای دیگری منتقل شده‌اند.
البته موزه‌هایی هم که به تازگی راه اندازی شده‌اند معمولا کسی نمی‌شناسد، اما اگر هم شناخته شده باشند، هنوز کاربری آن‌ها معلوم نیست و به صورت کامل راه‌اندازی نشده‌اند.
مرور چند سال گذشته، نشان می‌دهد که موزه «مردم شناسی»، موزه «میرعماد»، موزه «آبکار»، موزه «بهزاد» در سعدآباد و موزه «علی‌اکبر صنعتی» در میدان امام به بهانه مرمت و بازسازی تعطیل شدند. این موزهها هرگز دوباره راه‌اندازی نشده‌اند. گفته می‌شود که اکنون تصمیم برآن شد که کاربری خود را از دست بدهند و تبدیل به موزه دیگری شوند.
موزه «ارتباطات» در میدان امام و موزه «صنعت برق» در میدان شهدا نیز به دلیل نداشتن اعتبارات به صورت نیمه تعطیل درآمدند. موزه «نقاشی پشت شیشه» و موزه «هنرهای ملی» نیز دو سال پیش یعنی زمان مدیریت «حمید بقایی»، به ارگ آزادی (ساختمان سابق سازمان میراث فرهنگی) منتقل، ولی هرگز راه اندازی نشده‌اند.
با این وجود، وعده‌های مدیران همچنان ادامه دارد، رییس جدید سازمان میراث فرهنگی از راه‌اندازه موزه بزرگ ملی و 14 موزه منطقه‌ای می‌گوید. با اینکه هنوز وعده‌های «آزاده اردکانی»، رییس سابق موزه ملی در ذهن دوستداران میراث فرهنگی هنوز زنگ می‌زند که در انبارهای موزه ملی باز، کارتون‌ها خالی شده و آثار شناسنامه دار می‌شوند. قرار بود با این آثار موزه‌های شهرستان‌ها را راه‌اندازی کنند و ... . اما همه این وعده‌ها خیلی زود رنگ می‌بازند، اردکانی رفت و وعده‌هایش را هم با خود برد.
موزه مردم شناسی می‌رود، تاریخ معاصر می‌آید
یکی از موزه‌هایی که چند سال است از تعطیلی آن می‌گذرد، موزه «مردم‌شناسی» کاخ سعدآباد است. این موزه 4 سال پیش به بهانه مرمت و ساماندهی تعطیل شد.
این عمارت با قراردادی که بین مسئولان کاخ سعدآباد و تهیه کننده فیلم «تردید» بسته شد، به جای کارگاه مرمت، تبدیل به لوکیشن این فیلم شد. کارگردان نیز مطابق فیلم‌نامه‌اش تغییراتی در دکور این موزه که زمانی عمارت شمس بوده است، داد. اتفاقی که هرگز مدیریت وقت مجموعه کاخ سعدآّباد پاسخگوی آن نبود.
امروزه مسئولان مربوطه در کاخ می‌گویند که آثار این موزه به یکی از شهرستان‌ها فرستاده و کاربری این موزه تغییر کرده و این موزه تبدیل به موزه تاریخ معاصر شده است. این در حالی است که «احمد محیط طباطبایی»، رییس ایکوم بر این باور است که وقتی موزه‌ای شکل می‌گیرد، با پشتوانه‌ای بزرگ از خاطرات، آمد و شدها و اصلاح‌شدن‌ها همراه می‌شود و وقتی این موزه در حال رشد است، تغییر کاربری بدهد، تبدیل به موجودی ناقص می‌شود که دیگر نمی‌تواند حیات نخستین خود را باز یابد.
دو تا یکی کردن موزه میرعماد و آبکار
موزه «میرعماد» و «آبکار» ، دو موزه دیگر در مجموعه کاخ – موزه سعدآباد، هستند که چند سال پیش به دلیل مرمت و بهسازی تعطیل شدند. آثار این موزهها بعد از سال‌ها نگهداری در انبارهای کاخ موزه با تصمیم بقایی، رئیس سابق سازمان میراث فرهنگی قرار شد به جای بازگشت به محل قبلی، این بار به موزه «هنرهای زیبا» منتقل شوند.
هرچند که کارشناسان موزه داری معتقدند که چطور می‌شود، مجموعه آثاری که هر کدام در ساختمان مجزایی با کاربری متفاوتی گردآوری شدند، همه را در یک موزه ( یعنی موزه هنرهای زیبا ) جای داد؟ پاسخی که کارشناسان موزه کاخ سعدآباد حاضر به پاسخگویی به آن نیستند.
اکنون برای ساختمان این موزهها، کاربری جدیدی تعریف شده و «میرعماد» بعد از مرمت و بازسازی تبدیل به موزه «صنایع دستی» و موزه «آبکار» نیز پس از انتقال به هنرهای زیبا تبدیل به «نیم قرن کودکی» شده است. هرچند این موزه‌های با کاربری جدید راه‌اندازی شدند اما تغییر کاربری به معنای بستن موزه و باز کردن موزه‌ای جدید است که البته این تغییر کاربری نیز در نگاه برخی کارشناسان خالی اشکال نیست.
کارشناسان موزه‌داری بر این باورند که یکی از مهمترین و بزرگترین پتانسیل‌های موزه‌ای در ایران، مجموعه کاخ موزه سعدآباد با 170 هزار کیلومتر مساحت است و در حال حاضر چه مساحتی از این بیشتر در تهران را می‌توان به ساخت موزه اختصاص داد؟
تعطیلی موزه بهزاد
موزه حسین بهزاد، هنرمند بلند آوازه ایرانی، یکی دیگر از موزه‌هایی است که سه سال از تعطیلی آن می‌گذرد و شنیده ها حاکی از آن است که سازمان میراث برنامه‌ای برای باز کردن دوباره آن ندارد.
این تعطیلی به اندازه‌ای به درازا کشیده است که خانواده و دوستان بهزاد را در مورد محل نگهداری تابلوهای بهزاد نگران کرده است. آن‌ها با اعتراض به سازمان میراث فرهنگی که چنین وضعیتی را برای موزه بهزاد درست کرده، می‌گوید که که اگر این وضعیت ادامه پیدا کند، اقدام به باز پس گیری نقاشی‌های بهزاد که در سال 71 طی قراردادی به سازمان میراث فرهنگی اهدا شده، می‌کنند.
موزه علی‌اکبرصنعتی، درهای همیشه بسته
یکی دیگر از موزه‌های تهران که آثار بسیار زیبایی داشته و در دل بافت تاریخی به سر می‌برد. موزه علی اکبر صنعتی، است. این موزه نیز چند سال پیش به بهانه تعمیرات بسته شد و بین باز شدن و بسته شدن سرگردان است. اما مراجعه مکرر خبرنگار CHN ، به این موزه نشان می‌دهد اگر چه مسئولان شهرداری خبر بازگشایی موزه را می‌دهند اما درهای این موزه همواره بسته است.
ساختمان موزه نیز در حال فرو ریزی است و اثراتی از مرمت و ساماندهی بر پیکر خسته آن دیده نمی‌شود و از سوی دیگر درست در کنار آن در جدید متروی امام خمینی زده شد که پایه‌های آن را به شدت لرزاند.
موزه ارتباطات و صنعت نفت؛ موزه‌های همیشه نیمه تعطیل
موزه پست و ارتباطات در دل بافت تاریخی ایران جای گرفته و در میدان مشق قرار دارد و سال‌ها مرمت و ساماندهی آن طول کشید. اکنون که ساماندهی آن به اتمام رسیده، درهای آن به روی گردشگران و بازدیدکننده‌ها بسته شده است.
کارشناسان موزه داری بارها و بارها تاکید کرده‌اند که بر اساس مصوبه هیات وزیران، میدان مشق و بناهای موجود در آن، باید به صورت موزه‌ای حفظ شود. مصوبه‌ای که به رغم اختصاص اعتبارات هنوز اجرایی نشده است.
موزه صنعت نفت نیز از جمله موزه‌هایی است که هرگاه به آن مراجعه بکنید، بسته است. اما وقتی سراغ آن را از مسئولان مربوطه می‌گیرید، می‌گوید که همیشه درهای آن باز است!
انتقال شکست خورده! موزه نقاشی پشت شیشه را چه شد؟
دو موزه‌ای که هنوز معلوم نیست چرا؟ اما ناگهان تصمیم گرفته شد به ساختمان ارگ آزادی (ساختمان سابق سازمان میراث فرهنگی) منتقل شود. موزه «نقاشی پشت شیشه»، واقع در خیابان هدایت و هنرهای ملی ساختمان وزارت ارشاد در بهارستان بود. این دو موزه طی یک عمل شتابزده به ارگ آزادی منتقل شدند اما هرگز راه اندازی نشدند.
شنیده‌ها حاکی از این است که نقاشی‌های پشت شیشه به شدت در این جا به جایی آسیب دیده‌اند اما هنوز منبع رسمی آن را اعلام نکرده‌است، و آخرین خبرها نیز گویای آن است که دوباره قرار است که این موزهها به جای دیگر منتقل شوند و هنوز معلوم نشده است که چرا این موزهها به ارگ آزادی منتقل شدند!
چرا وعده موزه‌های جدید؟
اکنون 8 سال است که از تعطیلی موزه دوران اسلامی که جزوی از موزه ملی ایران است، می‌گذرد، این موزه به دلیل تغییر دکور و ساماندهی موانعی بر سر راه بازدید کنندگان گذاشت. موانعی که سال‌هاست هیچ تغییری نکرده اند. اما تعطیلی طولانی مدت موزهها به موزه دوران اسلامی منتهی نمی‌شود، موزه هنرهای تزیینی که زمانی در خیابان کریم خان نرسیده به میدان ولیعصر قرار داشت، نیز 17 سال است که تعطیل شده و خبری از بازگشایی آن نیست.
با این وجود مسئولان خبر از راه اندازی موزه‌های جدید می‌دهند، در حالی که به نظرات بسیاری از کارشناسان میراث، گویای آن است که موزه‌های جدیدی که طی چند سال اخیر راه‌اندازی شده، در بلاتکلیفی به سر می‌برند. این موزهها در انتظار تعیین بودجه هستند. کمبود نیروی انسانی دارند. به صورت مرتب با حجم تغییرات مدیران موزه ها رو به رو هستند.
از سوی دیگر بسیاری از کارشناسان میراث بر این باورندکه سازمان میراث فرهنگی بیش از آنکه اقدام به ساخت موزه جدید کند، موزه‌هایی که راه اندازی شده‌اند را حفظ و استانداردسازی کند که از وضعیتی که اکنون با آن دست به گریبانند، نجات پیدا کنند.
