زیست بوم

خشک شدن دریاچه ارومیه، مشکلات به جا ماندن نمک

برگرفته از تابناک

در صورت عدم اقدام موثر در نجات دریاچه ارومیه این بمب نمکی 8 میلیارد تنی مشکلات بسیاری عدیده‌ای ایجاد می‌کند، آنچنان که مشاور محیط‌طبیعی سازمان محیط‌زیست معتقد است:با توجه به میزان بالای دریاچه ارومیه در صورت خشک شدن دریاچه و ورزش بادهای حاوی نمک به سمت شهرها و زمین کشاورزی اطراف دریاچه، بسیار مخرب است، باید دقت داشته باشیم وجود نمک در شهرها، تخریب ساختمان‌ها و خودروها را به دنبال دارد، همچنین موجب شور شدن زمین‌های کشاورزی شده و آنها را از حیث انتفاع خارج می‌کند که مسلما هزینه‌های سنگینی رابر جامعه متحمل می‌سازد.

مسعود باقرزاده‌کریمی کارشناس مسئول تالاب‌ها و مشاور محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست در تبیین وضعیت حال حاضر دریاچه ارومیه به خبرگزاری ایلنا گفت: با توجه به بارش‌های امسال که 10 درصد از متوسط بارش‌های سال گذشته بیشتر بوده، در حال حاضر 40 سانتی‌متر ارتفاع اب دریاچه ارومیه بالا آمده و از 6/1271 سانتی متر در سال گذشته به 1272 سانتی متر رسیده است.

او ادامه داد: اما با توجه به اینکه حداقل آب لازم برای اینکه دریاچه از آستانه خطر دور شود 1/1284 است هنوز تا رسیدن آب دریاچه به حد نرمال، 1/2 متر آب نیاز است و با توجه به درپیش داشتن ماه‌های گرم سال به نظر نمی‌رسد به میزان آب دریاچه اضافه شود.

باقرزاده‌کریمی توضیح داد: شوری آب دریاچه اکنون بالای 300 گرم در لیتر است که این شوری باعث می‌شود آرتمیا، جانوار بومی دریاچه ارومیه قدرت تولید مثل خود را از دست داده و کاهش آرتمیا در دریاچه موجب می‌شود که نسل فلامنیگو که غذای اصلی‌اش آرتمیا است در معرض خطر قرار گیرد که همین امر خطر کاهش تنوع زیستی این اکوسیستم بی‌نظیر را افزایش می‌دهد.
او ادامه داد: ما کماکان با توجه به خشک شدن 10‌ها هزار هکتار از زمینهای اطراف دریاچه خطر افزایش و گسترش شوره زارها را در پیش داریم.

این کارشناس تالاب دلایل خشک شدن دریاچه را اینگونه بیان کرد : عواملی که باعث شده‌اند دریاچه به چنین وضعیتی دچار شود متنوع است، اما به طو کلی می‌توان آنها را در دو دسته تقسیم بندی کرد. عواملی که انسان در آن نقش داشته است شامل استفاده بی‌رویه از منابع آب، ‌توسعه بی‌رویه کشاورزی در اطراف دریاچه و تغییرات اقلیمی است که با توجه به کاهش نزولات آسمانی و تغییرات آب و هوایی، اکوسیستم دریاچه را تحت تاثیر قرار داده است.
او تصریح کرد: در سال‌های اخیر مطالعاتی برای اینکه مشخص شود کدام عامل تاثیر بیشتری بر خشک شدن دریاچه داشته، انجام شده است. عوامل طبیعی اثر زیادی داشته ولی عوامل انسان تاثیرگذار تر بوده است.

باقرزاده کریمی تاکید کرد: بنابراین اگر بخواهد حرکتی انجام شود می‌توان عوامل انسانی را با مدیریت درست منابع، تغییر الگوی کشت، افزایش بهره‌وری آب و بهبود نگرش مردم نسبت به مسائل محیط زیست و خیلی اقدامات دیگری به حداقل رساند. این کارشناس تالاب‌ها ادامه داد: البته طرح‌هایی که اکنون در قالب طرح حفاظت از تالاب‌ها با همکاری سازمان محیط زیست و چند وزارتخانه مانند راه و ترابری، کشاورزی و نیرو در حال انجام است برای کاهش همین عوامل انسان ساخت است.

او اقداماتی موثر برای نجات دریاچه را این‌گونه بیان کرد: ارائه راهکارهایی برای صرفه‌جویی در مصرف آب، کاهش سطح دریاچه، افزایش آب ورود به دریاچه و هدایت بعضی منابع ابی به داخل دریاچه می تواند در نجات جان دریاچه بسیار متنوع باشد.

او در مورد طرح انتقال آب دریای خزر به دریاچه ارومیه برای تامین آب دریاچه ارومیه گفت: انتقال آب از دریای خزر به ارومیه از نظر فنی امکان دارد اما از لحاظ عملیات و اعتباری تقریبا غیر ممکن است زیرا نزدیک به 30 تا 40 برابر اعتبارات آب مناطق غرب کشور نیاز دارد و با توجه به عواملی دیگری مانند تغییر ارتفاع آب عملا مورد اجرا نخواهد بود.

مشاور محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست توضیح داد: انتقال آب از رودخانه ارس هم اگر به حق آبه‌ها توجه شود و موافقت سایر کشورها اخذ شود قابل انجام است، اما استفاده از رودخانه‌های داخلی استان نیز می‌تواند به‌عنوان راهکار دیگری مورد نظر قرار گیرد.
او تاکید کرد: در هر صورت به عقیده من، باید در نوع مدیریت و نگرش نسبت به مسائل زیست محیطی تجدید نظر شود و الا همین مساله انتقال آب هم در دراز مدت می‌تواند برای ما مشکل ساز شود.

باقرزاده‌کریمی به کاربردن اصطلاح مرگ درپاچه را که توسط ژورنالیست‌ها برای حساس کردن مردم در مورد مسائل زیست محیطی به کار می‌رود را مناسب ندانست و گفت: می توان اصطلاح مرگ در پاچه اینگونه اصلاح کرد که دریاچه یکسری کارکردها و ارزش‌هایی دارد که اکنون پخش قابل توجه‌ای از این کارکردها مختل شده ولی اینکه ایا این مختل شدن قابل برگشت است یا خیر مشخص نیست.

اودر مورداینکه آیا می‌توان روند خشک شدن دریاچه ارومیه را به بمب نمک 8 میلیارد تنی که بعضی کارشناس به کار برد گفت: با توجه به میزان بالای دریاچه ارومیه در صورت خشک شدن دریاچه و ورزش بادهای حاوی نمک به سمت شهرها و زمین کشاورزی اطراف دریاچه ارومیه بسیار مخرب خواهد بود این تعبیر یعنی بمب نمک 8 میلیارد تنی تعبیر غلطی نیست.

این کارشناس تالاب‌ها توضیح داد: وجود نمک در شهرها، تخریب ساختمان‌ها و خودروها را به دنبال دارد، همچنین موجب شور شدن زمین‌های کشاورزی شده و آنها را از حیث انتفاع خارج می‌کند که مسلما هزینه‌های سنگینی رابر جامعه متحمل می‌سازد.

• < قبلی
• بعدی >