صنایع دستی
صنایع دستی، فرصت مناسبی برای ایجاد اشتغال
- صنايع دستي
- نمایش از سه شنبه, 19 ارديبهشت 1391 13:59
- بازدید: 5819
برگرفته از میراث آریا
علی‌اصغر احمدی
صنایع دستی به آن گروه از صنایع اطلاق می‌شود که عمدتا با استفاده از مواد اولیه بومی تهیه شده و نشان‌دهنده ویژگی‌ها و میراث هنری و سنتی مردم ایران است و تمام یا قسمتی از مراحل تولید آن با دست انجام می‌شود و در آن ذوق هنری و خلاقیت فکری صنعتگر تجلی یافته باشد.
صنایع دستی به‌عنوان یک هنر ـ صنعت که ریشه در آداب، رسوم و سنت‌های مردم ایران زمین دارد، همواره در قرون متمادی برای اکثریت مردم خاصه روستاییان و عشایر منبع کار و درآمد بوده و از نظر اقتصادی جایگاه بسیار خوبی داشته است.
وسعت سرزمین، تنوع اقلیم، اعتقاد به دین و باورهای دینی در کنار آن‌ها ذوق و سلیقه بالای ایرانیان موجب شده است که در هر منطقه این کشور متمدن بتوان به آسانی نشانه‌هایی از صنایع دستی یافت.
از گذشته‌های بسیار دور صنعتگران سخت‌کوش و با ذوق ایران تلاش کرده‌اند تا با تولید انواع صنایع دستی همچون زیراندازهای قالی و گلیم و نیز آثاری همچون ابزارهای فلزی و زیورآلات، اندیشه و افکار، خلاقیت و در نهایت ایمان خود به خالق هستی و اعتقاد خویش به فرهنگ بومی را در قالب این محصولات زیبا به جهانیان بیان داشته و تحسین آن‌ها را برانگیزند.
مزیت‌ها و قابلیت‌های صنایع دستی
در عصری که عصر تکنولوژی نامیده می‌شود، چرا ما از صنایع دستی سخن به میان می آوریم؟ اصولا در بررسی اولیه طرح‌ها و فعالیت‌های اقتصادی توجیه فنی و اقتصادی از نکات مهمی است که مورد توجه کارشناسان است.
صنایع دستی به دلیل فراوانی مواد اولیه، ارزانی، دسترسی آسان به آن، عدم نیاز به سرمایه‌گذاری بالا، نداشتن آلایندگی زیست محیطی، ارزش افزوده بالا می‌تواند بهترین گزینه برای رفع بیکاری و ایجاد اشتغال باشد.
به اعتقاد کارشناسان، امروزه اشتغالزایی برای یک نفر در صنعت پتروشیمی نیازمند 60 میلیارد ریال سرمایه‌گذاری است، در حالی که در صنایع دستی با یک هزارم این رقم می‌توان برای یک نفر اشتغال ایجاد کرد.
به دلیل ارتباط تنگاتنگ صنایع دستی با صنعت توریسم، توجه به این بخش می‌تواند برای جلب و جذب گردشگران به کشور سودمند باشد.
استقبال گردشگران داخلی و خارجی برای خرید یکی از آثار هنری یا صنایع دستی هر شهر یا استان نشان می‌دهد قابلیت بهره‌برداری اقتصادی از صنایع دستی کشورمان یکی از اصلی‌ترین مزایای پرداختن به صنعت گردشگری و تقویت آن است.
نقش صنایع دستی در توسعه
با توجه به مزیت‌های اشاره‌شده، نقش صنایع دستی در توسعه کشور، بالا بردن سطح اشتغال با هزینه‌های بسیار کم، ازدیاد درآمد سرانه ملی، جذب گردشگران خارجی و توسعه صنعت توریسم، ارزآوری مناسب به‌واسطه صنعت توریسم و تاثیر در توسعه صادرات کالاهای غیرنفتی را شامل می‌شوند و صنایع دستی به‌دلیل بار فرهنگی قوی می‌تواند به عنوان سفیر فرهنگی کشور عمل کند و ابزاری برای گفت‌وگوی تمدن‌ها باشد.
صنایع دستی در زمره صنایع کوچک و زود بازده به شمار می‌آید و در برنامه‌های سوم و چهارم توسعه نیز بر اهمیت آن تاکید شده است. این هنر ـ صنعت همچنان از رسیدن به جایگاه خویش باز مانده است و متاسفانه برنامه‌ریزان اقتصادی کمترین توجه را به اقتصادی‌بودن هنرهای سنتی و صنایع دستی دارند که گاهی نسبت به این حوزه دچار فراموشی شده و آن را از یاد برده‌اند. شناخت ما از صنایع دستی و هنرهای سنتی و مزایای ویژه فرهنگی و اقتصادی آن‌ها بسیار کم است، به‌طوری که همین عدم شناخت موجب بازماندن ما از حضور در بازارهای رقابتی و اقتصادی شده است.
توسعه این صنعت نیازمند برنامه‌ریزی کلان است تا صنعتگران این عرصه به شغل دیگری روی نیاورند؛ تا زمانی که ما این میراث ملی و گران‌بها را با همه مزیت در اختیار داریم، می‌طلبد مسوولان از طرق مختلفی همچون توجه به صنایع دستی در برنامه‌ریزی‌های اقتصادی، برداشتن موانع و مشکلات، تقویت تعاونی‌ها و بخش خصوصی، ایجاد کانون‌های صنایع دستی در سطح دانشگاه‌ها، افزایش اعتبارات آموزشی، بیمه صنعتگران، بازاریابی و حتی استفاده کاربردی از تولیدات در محل کار و منزل به تقویت آن بپردازند و برای نجات هنرهای سنتی و صنایع دستی از ورطه فراموشی و منسوخ‌شدن باید مدیریتی صحیح، متخصص و کارآمد به‌کار گرفته شود.
