ایران‌بوم

به گزارش خبرنگار بخش صنایع دستی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، ورشوسازی یکی از رشته‌های در حال منسوخ شدن صنایع دستی است که در گذشته، یعنی وقتی استفاده از کتری‌های کوچک برای دم کردن چای باب نبود، برای تولید سماور، چای‌دان و ... به ‌کار می‌رفت.

ورشو فلزی تهیه‌شده آلیاژ مس، نیکل و روی است و ورقه‌های جلادار نقره‌ای آن در برابر زنگ‌زدگی مقاوم‌اند. در گذشته، ورشو از لهستان و آلمان به ایران وارد می‌شد.

ماشاءالله فرخ‌پی، یکی از معدود هنرمندان این رشته است که هنوز هم در شهرستان بروجرد استان لرستان، از بقایای ورقه‌های ورشو سماور تولید می‌کند.

این هنرمند در گفت‌وگو با خبرنگار بخش میراث فرهنگی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، درباره‌ی نحوه‌ی ورودش به رشته‌ی ورشوسازی، توضیح داد: از سن هشت سالگی، ورشوسازی را کنار برادر بزرگ‌ترم یاد گرفتم و حدود 70 سال است که مشغول به این حرفه‌ام. اکنون و در 78 سالگی چون نمی‌توانم بی‌کار بمانم، هر وقت سفارشی باشد و مواد اولیه هم تأمین باشد، سماورهایی از ورشو می‌سازم.

او با بیان این‌که زمانی در بروجرد، بازار بزرگی به نام بازار ورشوسازان بود، اظهار کرد: در این بازار، 250 نفر حضور داشتند و اجناس مختلفی را از ورشو مانند سماور، چای‌دان، قلیان و ... تولید می‌کردند؛ ولی تنها بازمانده‌ی صنعت ورشوسازی در بروجرد، من هستم. کسی دیگر هم از نسل جوان به این صنف وارد نشده، چون واردات ورشو از لهستان به ایران قطع شده است و مواد اولیه‌ی من هم برای تولید آثار ورشو، فقط شامل خرده‌سینی‌های کهنه‌ای است که فقط می‌توانم از آن‌ها سماور بسازم. به این صورت که خرده‌سینی‌ها را اگر قلم‌خورده نباشند، برش می‌زنم و از آن‌ها، سمار می‌سازم.

فرخ‌پی درباره‌ی سرنوشت بازار ورشوسازها نیز بیان کرد: آن بازار، به بازار صندوق‌سازها تبدیل شده است و در آن، آثار چوبی تولید می‌شود و به فروش می‌رسد.

او درباره‌ی محل عرضه‌ی آثارش نیز توضیح داد: پیش از این، کارگاهی در همان بازار ورشوسازها داشتم که محل عرضه‌ی آثارم بود؛ ولی حالا در تکیه‌ای متعلق به سازمان میراث فرهنگی، آثار صنایع دستی‌ام را ارائه می‌کنم و گاهی از سازمان میراث فرهنگی برای تولید، سفارش می‌گیریم.

او با بیان این‌که بیمه‌ی مشاغل آزاد است، اظهار کرد: من الان مستمری‌بگیرم و درآمدم از راه ورشوسازی تأمین نمی‌شود؛ ولی در زمانی، تنها درآمدم از راه ورشوسازی بود و هیچ‌گاه به شغل دیگری در کنار ورشوسازی مشغول نبودم.

این هنرمند درباره‌ی آموزش این رشته نیز گفت: حدود چهار نفر هنرجو برای آموزش این رشته نزد من آمدند، ولی چون این رشته بسیار سخت و پیچیده است، آن‌ها نتوانستند چیزی بیاموزند و منصرف شدند. ورشوسازی فعالیت بسیار سختی است و یاد گرفتن آن به علاقه و تحمل رنج نیاز دارد. به همین دلیل، هر کسی نمی‌تواند در آن مهارت پیدا کند.