نگاه روز

«اسب تروآ» - سیاست مزورانه‌ی حکومت ترکیه

برگرفته از ماهنامه خواندنی، شماره 67، امرداد و شهریور 1390، رويه 5 تا 6

(گــربـه عــابـد شد      عابد و زاهد و مسلمانا)

عبید زاکانی

دکتر هوشنگ طالع

با انجام یک «سیاه‌بازی» که نمایشنامه‌ی آن از پیش از سوی سازمان‌های اطلاعاتی سیا وموساد، نوشته شده بود، اردوغان نخست‌وزیر ترکیه، رییس جمهور رژیم اسرائیل را بدون «مقدمه‌چینی»، مورد پرخاش قرار داد و با قهر، نشست را ترک کرد. به دنبال آن، حکومت ترکیه، نمایشنامه‌ی «اسلام‌‌آوری» را با شدت بیش‌تری پی‌گرفت و در یک حرکت از پیش طراحی شده، 10 تن از شهروندان خود را بر روی کشتی «مرمره» که به ظاهر و درپی درهم شکستن محاصره‌ی نوار غزه از راه دریا بود، قربانی کرد تا بهتر بتواند به درون جهان اسلام نفوذ کرده و جایگاه رهبری برای خود «دست و پا» کند.
بازی چنان استادانه انجام شد که دستگاه دیپلماسی ایران، آن را حرکتی راستین پنداشت و حتا پاره‌ای از سردمداران، از «اتحاد راهبردی» با جمهوری ترکیه، سخن به میان آوردند. ایجاد محور تهران، آنکارا، بغداد و سپس گسترش آن به محور تهران، آنکارا، بغداد، دمشق، از رویاهایی بود که از آن سخن گفته می‌شد و گام‌هایی نیز در این راستا برداشته شد. گروهی از ناظران  دادن امتیاز میزبانی گفت‌وگوهای ایران با پنج به اضافه یک، افزایش سطح مبادلات بازرگانی، راهگشایی برای امکان سرمایه‌گذاری ترک‌ها در ایران و حتا  عدم برخورد با برافراشتن پرچم ترکیه از سوی چند مزدور که خود را در میان هواخواهان باشگاه ورزشی تراکتورسازی تبریز، جا زده بودند را در همین راستای رویای پیوند راهبردی با حکومت ترکیه می‌دانند. اما «اسلام‌خواهی» و «مسلمان‌دوستی» حکومت ترکیه، زیاد نپایید. با اعلام جنگ «ناتو»، به قذافی رهبر لیبی، حکومت ترکیه، سخت به تنگنا افتاد.
حکومت ترکیه بر این باور بود که با امتناع از همراه شدن با کشورهای مسیحی در یورش به یک کشور اسلامی، خواهد توانست به نقش اسلامی خود ادامه دهد.
در آغاز نیز با این کار به گونه تلویحی به مخالفت برخاست تا آبروی نداشته‌ی خود را در میان کشورهای اسلامی نگاه دارد؛ اما با یک «تشر» ارباب (آمریکا)، بندر اسکندرون را برای یورش به لیبی، در اختیار نیروی دریایی آمریکا، قرار داد.
البته، اگر مساله‌ی ناآرامی‌های سوریه که حکومت ترکیه، نقش اساسی در آن داشته و دارد، با یورش ناتو به لیبی همزمان نمی‌شد، شاید سردمداران ترکیه می‌توانستند به نقش مزورانه‌ی خود در جهان اسلام، ادامه دهند. اما با آشکار شدن نقش فعال دولت ترکیه، در مسلح کردن گروه‌های شورشی و خرابکار در شهرهای نزدیک به مرز این کشور با سوریه و... حکومت این کشور به نقش پیشین خود یعنی فرمان‌بری از آمریکا و ناتو، بازگشت.
البته در ناآرامی‌های سوریه، افزون بر مسایل داخلی برخاسته از جمهوری موروثی حاکم بر این کشور، افزون بر ترکیه، عربستان سعودی نیز وسیله‌ی گروهک سعد حریری، در مسلح کردن گروه‌های ستیزه جو و نیز تامین منابع مالی «طرح فروپاشی حکومت سوریه» حکومت ترکیه، نقش اساسی دارد. البته باید دانست که حکومت آمریکا، حکومت اسرائیل، اتحادیه‌ی اروپا و سازمان پیمان آتلانتیک شمالی، طراح اصلی «طرح فروپاشی حکومت سوریه» می‌باشند. از نظر آنان فروپاشی حکومت سوریه می‌تواند، حکومت اسرائیل را از تنگنای ایجاد شده در اثر سقوط حکومت حسنی‌مبارک در مصر و نیز فروپاشی نه‌چندان دیر، حکومت علی عبدالله صالح در یمن، تا حدودی برهاند.
غرب – اسرائیل – ناتو، بر این باور بودند که با فروپاشی حکومت سوریه، حزب‌الله لبنان و نیز حکومت حماس در نوار غزه، می‌توانند به سوی شکست کشانده شوند. از این رو، مساله‌ی سوریه از چنان اهمیت ویژه‌ای برخوردار است که حکومت ترکیه نـاچار شد که «پوست شیر» از گرده‌ی خود بردارد و چهره ی خویش  را آن‌چنان که هست، بنمایاند.
حکومت ترکیه که پس از سال‌ها کینه‌توزی علیه سوریه، توانسته بود تا حدودی روابط خود را با این کشور بهبود بخشد، در یک چرخش تند، در صف نخست دشمنی با دولت سوریه قرار گرفت.
البته باید توجه داشت که برای سوری‌ها، آشتی با ترک‌ها، بسیار سخت و دردناک بود؛ زیرا دولت فرانسه در دوران اشغال و سپس قیمومت بر سوریه و لبنان پس از جنگ جهانی نخست، بندر اسکندرون را که متعلق به سوریه بود، در کشمکش در این منطقه با انگلیس‌ها، به حکومت ترکیه بخشید. این امر را هرگز حکومت‌ها و مردم سوریه، نمی‌توانند فراموش کنند.
اما پس از سال‌ها کشمکش، سوری‌ها به پیشنهاد آشتی و بهبود روابط ترک‌ها پاسخ دادند و می‌رفت که روابط دو کشور به سوی «دوستی» کشانده شود که ناچار با ایجاد ناآرامی‌ها در سوریه، ترکیه نقاب از چهره برداشت.
حکومت ترکیه، در راستای طرح فروپاشی حکومت سوریه، افزون بر آن که با پول عربستان سعودی، با گسیل جنگ‌افزار به درون خاک سوریه، گروه‌های ستیزه جو را مسلح کرد، امکان گردهم‌آیی مخالفان حکومت سوریه را در شهر «آنتالیا» که معروف به شهر فساد و فحشای این کشور می باشد، فراهم آورد. دراین نشست، مخالفان با رهنمودهای مقام‌های اطلاعاتی آمریکا (سیا) و نیز سازمان اطلاعات و امنیت ترکیه (میت)، آشنا شدند و با دریافت پول و اسلحه، از همان راه‌هایی که آمــده بودند، دوبـاره به سوریه بازگشتند. البته این نشست‌های ستیزه جویان سوری با مقام اطلاعاتی و امنیتی ترکیه و غرب، ادامه دارد.
حکومت ترکیه، پیش از آغاز ناآرامی‌های سوریه، زمینی به پهنه‌ی 300 هکتار را در کنار مرز سوریه، تسطیح کرد و زیربناهای لازم را برای ایجاد اقامت‌گاه اضطراری برای پناهندگانی که قرار بود در آینده از سوریه به ترکیه بیایند، آماده ساخت. چادرهایی که در این اقامت‌گاه برپا شدند، همه «نو» بودند و این امر نشان می‌داد که این چادرها، برای این کار، به تازگی خریداری شده‌اند.
هم‌زمان حکومت ترکیه که لاف از دوستی با ایران می‌زد و می‌کوشید تا با افزودن بر حجم مبادلات، اقتصاد کم‌رونق خود را بهبود بخشد، به سازمان آتلانتیک شمالی (ناتو) اجازه داد که سر فرماندهی نیروی زمینی این سازمان را در بندر ازمیر مستقر سازد.
به گزارش تلویزیون دولتی ترکیه، تصمیم ناتو در این مورد در نشست وزاری دفاع ناتو در بروکسل اتخاذ شد. آندرس راسموسن، دبیرکل ناتو در اطلاعیه کتبی با اعلام این مطلب افزود :‌ ناتو تصمیم دارد در عین صرفه‌جویی پایگاه‌های خود را بیش از پیش فعال کند. بر پایه این گزارش، پایگاه هوایی ناتو در شهر ازمیر ترکیه به مرکز فرماندهی نیروی زمینی ناتو تبدیل خواهد شد. وجدی گونول، وزیر دفاع ترکیه هم گفته بود امیدوارم اقدام ناتو در انتقال مرکز فرماندهی نیروی زمینی این سازمان، برای مردم شهر ازمیر (واقع در کناره‌ دریای اژه در غرب ترکیه) همراه با خیر و برکت باشد. البته با نزدیکی بندر ازمیر به مرزهای ایران، این کار، نیازی به بررسی و تفسیر ندارد و حقیقت آن‌قدر عریان است که هر چشم کم‌بینایی هم، می‌تواند آن را ببیند.
هم‌راستا با دولت ترکیه که نقش مجری طرح فروپاشی حکومت سوریه را به عهده دارد، حکومت آمریکا نیز اعلام کرد که تماس با مخالفان دولت سوریه را در درون و برونِ این کشور، افزایش داده است.
البته در این میان، رزمایش نیروی هوایی ترکیه با عربستان سعودی به عنوان اصلی‌ترین مهره‌ی امپریالیسم آمریکا در خاورمیانه، بسیار هشدار دهنده است. به گزارش خبرگزاری‌ها مانور مشترک نیروی هوایی عربستان و ترکیه موسوم به «عقاب آناتولی» با مشارکت چند کشور از جمله آمریکا، اسپانیا و اردن در آسمان ترکیه آغاز شد. این تمرینات در راستای برنامه‌های آموزشی عربستان برای بالا بردن سطح عملیات هوایی جنگی و آمادگی در زمینه پرواز‌های جنگی با توجه به برخورداری نیروی هوایی عربستان از پیشرفته‌ترین سلاح‌های دفاعی، صورت می‌گیرد.
با این همه نشانه‌ها، آیا دستگاه دیپلماسی ایران ، هنوز درباره‌ی ماهیت واقعی حکومت ترکیه، دچار دودلی است؟ راستی، در دیدار اخیر وزیر امور خارجه‌ی ترکیه از ایران، آیا این موارد به ترک‌ها، یادآوری شد و یا به تعارفات دیپلماتیک برگزار شد. بسیاری از ناظران مسایل سیاست خارجی، نگران آن‌اند که هنوز دستگاه دیپلماسی ایران ، عمق مساله را درنیافته است!
از سوی دیگر، حکومت «کردکش» ترکیه که کمابیش 35 درصد از جمعیت این کشور را به دلیل وابستگی تباری، تاریخی و فرهنگی با ملت ایران از همه‌ی حقوق اولیه‌ی خود، محروم کرده است؛ می‌کوشد تا با کمک‌های مالی و تجهیز افراد گروه «پژاک» که اکنون در بخش‌هایی از کردستان عراق پناه گرفته‌اند و برانگیختن آنان به عملیات ایذائی در درون خاک ایران، ایران  را از نظر مسایل امنیتی برضد رستاخیز کردهای ساکن ترکیه، هم‌داستان کند. باید از افتادن در این دام پرهیز کرد و دانست که به گفته‌ی شادروان ملامصطفی بارزانی «هر کجا که کرد زندگی می‌کند، آن‌جا ایران است.»

• < قبلی
• بعدی >