خبر

6 توصیه برای پیشگیری از بیماری‌های قلبی و عروقی

امروزه بیماری‌های قلب و عروق از مهم‌ترین و شایع‌ترین بیماری‌های مزمن در دنیا محسوب می‌شود که متاسفانه روز بروز در حال گسترش است.

new nike football boots 2012 2017 - 002 - Nike Air Max 270 ESS Ανδρικά Παπούτσια Γκρι / Λευκό DM2462 | Nike Air VaporMax for Men & Women - nike free tr fit squiggle shoes - IetpShops - Buy Online

بر اساس برآورد‌های سازمان جهانی بهداشت تا سال 2020 میلادی بیماری‌های کرونر قلب و سکته مغزی به ترتیب اولین و چهارمین علت ناتوانی در سراسر جهان خواهند بود و این در حالی است که بیماری‌های قلب و عروق به عنوان اولین عامل مرگ در جهان شناخته شده است.‏

متاسفانه شیوع این بیماری‌ها بخصوص در کشور‌های در حال توسعه در حال افزایش است و نیز عوامل اجتناب ناپذیری مانند عوامل ژنتیکی، نژاد و سن و عوامل خطر سازی نظیر کم تحرکی،چاقی و اضافه وزن،دیابت،استرس و استعمال دخانیات، در به‌ وجود آمدن این بیماری نقش مهمی دارند.‏

کارشناسان بهداشت و درمان برای نشان دادن گسترش این بیماری و عوارض آن در جهان، از اصطلاح «سونامی بیماری‌های قلب و عروق» نام می‌برند که خوشبختانه در صورت توجه به موقع، قابل درمان است.‏

شیوع بیماری‌های عروق کرونر

دکتر آریا عظیم نژاد خطیر ـ متخصص قلب و عروق در مورد شیوع بیماری‌های عروق کرونر و کاهش سن ابتلا به آنژین صدری در کشور گفته است: در تمامی جوامع بشری و به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه بیماری‌های عروق کرونر افزایش چشمگیری داشته و متاسفانه سن ابتلا به این بیماری‌ها‌ نیز نسبت به گذشته کاهش یافته است.‏

وی درباره علت ابتلا به آنژین صدری می‌گوید: اگر عروق کرونر که وظیفه خون‌رسانی به عضله قلب را بر عهده دارند، به هر دلیلی بیمار شوند، خون‌رسانی به قلب نیز مشکل می‌شود، به این ترتیب که بیماری عروق کرونر به صورت رسوب مواد چربی و کلسیم در داخل عروق به وجود می‌آید و به تدریج با افزایش این رسوبات، خون‌رسانی به قلب کاهش می‌یابد.‏

این متخصص قلب و عروق همچنین می‌گوید: کاهش جریان خون برای سلول‌های قلبی در حالت استراحت قابل تحمل است، اما در زمان فعالیت که ضربان قلب شدت می‌گیرد و نیاز به خون بیشتری برای پمپاژ دارد، سلول‌های قلبی دچار کمبود خون و اکسیژن می‌شوند، که در این صورت نشانه‌های این بیماری (آنژین صدری ) از قبیل احساس درد در قفسه سینه و سنگینی و یا سوزش قفسه سینه در پشت جناق سینه تظاهر می‌کند.‏

وی با تاکید بر اینکه هر دردی در ناحیه قفسه سینه به معنای ابتلا به آنژین صدری نیست، یاد آوری می‌کند: دردهای آنژینی ویژگی‌هایی دارند که می‌توان از روی آن‌ها بیماری را تشخیص داد. از جمله این که احساس درد، سنگینی و یا سوزش در ناحیه وسط سینه و در پشت جناغ آن منتشر و در یک منطقه وسیع احساس می‌شود و به عبارت دیگر، درد معمولا به یک نقطه کوچک و محدود انتقال نمی‌یابد.‏

دکتر عظیم نژاد در مورد دردهای آنژینی نیز می‌گوید: این درد معمولا با فعالیت‌های بدنی شروع می‌شود، 2 تا 15 دقیقه به طول می‌انجامد و پس از آن با استراحت بهبود می‌یابد.

دیگر مشخصه دردهای آنژینی انتشار آن به نقاط دیگر بدن مانند سمت چپ یا راست قفسه سینه، بین کتف‌ها، دست‌ها (به‌ویژه دست چپ)، مچ دست‌ها، فک پایینی و دندان‌ها است.

که در صورت وجود مشکل در تشخیص، می‌توان از تست‌های پاراکلینیکی نظیر الکتروکاردیوگرافی، تست ورزش، اکو کاردیوگرافی، تصویربرداری هسته‌ای، سی تی اسکن و آنژیوگرافی بهره برد.‏

وی درباره عوامل خطرساز ابتلا به بیماری آنژین صدری می‌افزاید: این عوامل متعدد است، اما باید توجه داشت که با شناخت، کنترل و درمان آن‌ها می‌توان تا حد زیادی از بروز بیماری جلوگیری و یا رشد آن را کُند کرد و سیر ابتلا به بیماری را متوقف ساخت.

به‌طور کلی چاقی و بی تحرکی، بالا بودن فشار و چربی خون، استعمال دخانیات، دیابت و استرس‌های عصبی از جمله عوامل خطر ابتلا به آنژین صدری است و عوامل خطرساز دیگری نیز به صورت ذاتی و ژنتیکی در برخی از افراد وجود دارد که می‌تواند آنان را مستعد ابتلا به بیماری‌های قلبی کند.‏

این متخصص قلب و عروق با بیان این مطلب که در حال حاضر عوامل ابتلا به آنژین صدری قابل تغییر و درمان نیست می‌افزاید: ولی تحقیقات در این زمینه در حال پیشرفت است و امید می‌رود در آینده با شناخت بیشتر عوامل ژنتیکی بتوان افرادی را که مستعد بیماری‌های قلبی هستند شناسایی و درمان کرد.‏

ریسک فاکتور‌های بیماری‌های قلبی و عروقی

دکتر طاهره سماوات ـ رئیس اداره بیماری‌های قلب و عروق وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به گزارشگر روزنامه اطلاعات می‌گوید: بیماری‌های قلبی و عروقی اولین علت مرگ در کشورمان است.

این بیماری به اصطلاح ریسک فاکتورهای زیادی دارد که فشار خون،کم تحرکی و تغذیه نامناسب از مهم‌ترین آن‌ها است، به طوری که 18 درصد از جمعیت 15 تا 65 ساله ایران، مبتلا به فشارخون هستند که اگر جمعیت بالای 65 سال را بگیریم، حدود 50 درصد می‌شود.

همچنین دیابت در کشور ما بیماری نسبتا شایعی است که 3/7 درصد جمعیت بالای 30 سال را مبتلا کرده است. ضمن آن که حدود 24 درصد مردان و 2 درصد خانم‌ها سیگاری هستند،بیشتر از 40 درصد از خانم‌های ایرانی کم تحرک‌اند و بیش از نیمی از جمعیت ایران، چاقی و اضافه وزن دارند و این در حالی است که بیماری‌های قلبی و عروقی قابل پیشگیری است و کافی است که 3 ریسک فاکتور استعمال دخانیات، عدم فعالیت‌های بدنی و تغذیه نامناسب را حذف کنیم تا 80 درصد از موارد بیماری‌های قلبی و عروقی،انواع سرطان‌ و دیابت کاهش یابد.‏

وی در مورد بیماری آنژین صدری می‌افزاید:آنژین صدری یکی از علایم بیماری‌های عروق کرونر است که اگرخون کافی به عضله قلب نرسد، در فرد مبتلا ممکن است انسداد عروق کرونربه صورت درد تظاهر پیدا کند و نشان دهد که چه اتفاقی افتاده است.

این درد معمولا به هنگام فعالیت‌های بدنی به ‌وجود می‌آید و در استراحت بهبود پیدا می‌کند.

نشانه مرسومش هم این است که در زیر جناق سینه احساس و در تمامی قفسه سینه پخش می‌شود. همچنین فشار به دست چپ یا هردو دست احساس می‌شود و ممکن است بین دو کتف منتشر شود و گردن و فک تحتانی را درگیر کند. گاهی هم درد‌ در همان ناحیه سینه است که با راه رفتن شروع و با استراحت، ساکت می‌شود.‏

سکته‌های قلبی

این متخصص قلب و عروق سپس یاد آوری می‌کند:در سکته‌های قلبی درد‌های آنژینی در قفسه سینه به مدت طولانی تری احساس می‌شود، این درد‌ها بسیار شدید است، معمولا طول می‌کشد و زمانی که به از بین رفتن عضله قلب می‌انجامد، ساکت می‌شود، چون دیگر بافتی وجود ندارد که گیرنده‌های درد را تحریک کند.‏

دکتر سماوات در مورد علایم سکته‌های قلبی می‌گوید:درد شدید قفسه صدری به عنوان یک علامت ممکن است به دست و گردن انتشار پیدا کند.

بین دو کتف احساس شود، با تعریق سرد بدن همراه باشد، بیمار دچار حالت تهوع و استفراغ شود و او را با بیماری‌های گوارشی سر در گم ‌سازد، حال آن‌که بیمار هرچه سریع باید به مراکز درمانی رسانده شود تا اقدامات لازم برایش انجام گیرد.

البته گاهی ممکن است بیمار دچار ضربان‌های نا بجا و غیر عادی قلب شود که این فرم‌های غیرعادی، خطر ناک است و می‌تواند به مرگ بیمار نیز بیانجامد. گاهی هم ممکن است بیمار دچار سنکوپ شود و از این رو باید او را هر چه سریع‌تر به پزشک رساند. از سوی دیگر افراد مسن ممکن است دچار تغییر رفتار شوند و مثلا به طور ناگهانی سخنان بی ربط بزنند که معمولا از فرم‌های کمیاب است و به‌ندرت پیش می‌آید.‏

استرس و بیماری‌های قلبی و عروقی

دکتر سماوات در مورد نقش استرس در ایجاد بیماری‌های قلبی و عروقی می‌افزاید:استرس در ایجاد بیماری‌های یاد شده به طور غیر مستقیم تاثیر دارد. زیرا فرد باید ضایعه عروق قلب داشته باشد تا استرس باعث تنگی بیشتر عروق و اسپاسم شود و به آنژین قلبی و سکته بیانجامد.‏

دکتر پروانه صفایی مقدم ـ روان‌شناس بالینی نیز اظهار داشته است: بیش از یک سوم زنان قبل از یک حمله قلبی زود رس دچار اضطراب بدون علت می‌شوند و در برخی موارد حمله‌های قلبی به حمله‌های اضطرابی شباهت دارد.

افراد سیگاری 24 برابر بیشتر از افراد غیر سیگاری مبتلا به بیماری‌های قلبی می‌شوند. او می‌گوید:استرس حتی در افراد سالم هم می‌تواند موجب ایسکمی قلبی شود،ولی در بیماران با اختلالات عروق کرونر شدید‌تر است.

استرس به دو نوع فیزیکی و هیجانی تقسیم می‌شود. استرس فیزیکی برای افرادی که بیماری کرونر قلبی دارند، زیان آور است،زیرا فعالیت‌های فیزیکی شدید نیاز میو کارد به اکسیژن را افزایش می‌دهد و در نتیجه قلب باید انرژی بیشتری مصرف کند.

از اینرو این نوع استرس را در بیماران قلبی استرس نوع بد به حساب می‌آورند،ولی در افراد با قلب طبیعی، و با تمرینات بدنی، استرس فیزیکی مفید و نوع خوب نامیده می‌شود ؛زیرا ورزش کاهش کلسترول، تنظیم فشار خون و کاهش وزن را به همراه می‌آورد. ‏

استرس هیجانی نیز برای قلب زیان آوراست. استرس زیاد موجب افزایش ترشح آدرنالین می‌شود، غلظت آن در خون بالا می‌رود و در نتیجه می‌تواند باعث لخته شدن خون شود که فاکتوری خطر ناک برای ایجاد حمله قلبی است.‏

‏ پیشگیری از بیماری‌های قلبی و عروقی ‏

پزشکان برای پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی، توصیه‌هایی به شرح زیر دارند:

* حفظ وزن مناسب: یکی از عواملی است که در ارتباط مستقیم با بیماری‌های قلبی و عروقی است،چاقی یا اضافه وزن است.

بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد که بیش از 50 درصد از بیماری‌های مزمن مانند بیماری‌های قلبی و عروقی،دیابت، فشار خون، چربی خون و برخی از سرطان‌ها با چاقی ارتباط دارند.‏

براساس مطالعات انجام شده، افراد دارای چربی اضافه (به خصوص در ناحیه شکم) بیش از دیگران به بیماری های قلبی دچار می‌شوند و اضافه وزن هم به افزایش بار قلب،افزایش کلسترول و بالا رفتن فشار خون می‌انجامد.‏

* داشتن فعالیت های فیزیکی منظم: مطالعات انجمن جهانی قلب نشان می‌دهد که به ازای هر ساعت پیاده روی، طول عمر افراد 2 ساعت زیاد می‌شود.

فعالیت‌های فیزیکی اثرات مثبتی برجسم و روان فرد می‌گذارد بعد از فعالیت‌های جسمانی اضطراب،تشویش،افسردگی و استرس کاهش می‌یابد و به فرد احساس لذت و آرامش دست می‌دهد.‏

*کنترل فشار خون: پر فشاری خون یکی از ریسک فاکتور‌های جدی در بیماری‌های قلبی و عروقی است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد از هر 5 بزرگسال،معمولا یک نفر از پر فشاری خون رنج می‌برد و جالب اینکه دو سوم آنان از بیماری خود خبر ندارند.

معمولا فشار خون بالاتر از 18 برای فشار سیستولیک و بالاتر از 11 برای دیا ستولیک قابل احساس است ؛بنابراین ممکن است فردی سالهای سال به پر فشاری خون مبتلا باشد، اما خودش خبر نداشته باشد.‏

* رعایت تغذیه سالم: تغذیه سالم یکی از اصلی‌ترین و قابل تغییر‌ترین عامل در پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی و مداوای آن است.

یک تغذیه سالم تنوع،تعادل و تناسب لازم را دارد و مصرف محدود غذاهای حیوانی و مصرف مناسب غذا‌های گیاهی، از اصول ساده و موثر تغذیه در بیماری‌های قلبی و عروقی به شمار می‌آید.‏

*کنترل کلسترول خون: بالا رفتن کلسترول خون در بدن، ریسک بیماری‌های قلبی و عروقی را افزایش می‌دهد و افزایش آن ممکن است ناشی از دریافت زیاد غذا باشد.

کلسترول تنها در منابع غذایی حیوانی یافت می‌شود و منابع گیاهی فاقد آن است.‏

* کنترل قند خون: عوامل متعددی قند خون را افزایش می‌دهند بالا بودن قند خون یکی از ریسک فاکتور‌های جدی در ایجاد بیماری‌های قلبی و عروقی است و تغییر در سبک زندگی، تغذیه درست، و نیز مصرف قند‌های ساده از عوامل موثر در کنترل قند خون است، و از اینرو توصیه می‌شود افرادی که مبتلا به دیابت هستند،قند خون خود را در محدوده طبیعی نگه دارند.‏

بیتا مهدوی
 

منبع: روزنامه اطلاعات

• < قبلی
• بعدی >