یادمان
کمیشان گمشده‌ای در میان بیشه
- يادمان
- زیر مجموعه: ديده‌بان یادگارهای فرهنگی و طبيعی ایران
- یکشنبه, 15 تیر 1393 15:42
- آخرین به روز رسانی در یکشنبه, 15 تیر 1393 15:42
- نمایش از یکشنبه, 15 تیر 1393 15:42
- بازدید: 5424
علیرضا صادقی امیری
دبیر انجمن جوانان سپید پارس
شهرستان نکا در استان مازندران دارای تپه‌های تاریخی و غارهای باستانی است. در این شهرستان، بیش از 25 تپه تاریخی از هزاره‌های پیش از زایش تا دوران اسلامی وجود دارد که همگی در سیاهه آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌اند. از میان این آثار، «غار کمیشان» یکی از مهمترین غارهای ایران محسوب می‌شود. «غار کمیشان» مربوط به دوره میان سنگی (زارزین) که در تاریخ ۱۳۷۹/۰۷/۱۶ به شماره ۲۷۹۷ در سیاهه آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. متاسفانه وضعیت «غار کمیشان» بسیار ناگوار و اسفناک است.
چند سال پیش که به‌دلیل دست‌اندازی‌های متعدد متجاوزان به آن؛ سازمان میراث فرهنگی ناچار به نصب دربی آهنین بر ورودی آن شد، این مکان به فراموشی سپرده شد. این وضعیت تا بدانجا پیش رفته است که دیگر هیچ نشانی از نمای این غار تاریخی بدلیل محصور شدن در میان بوته‌ها و علف‌های هرز نیست، این در حالی هست که تجاوز به حریم درجه یک این اثر توسط کشاورزان به فاصله کمتر از ده متری ورودی غار رسیده است، در حالی که اطراف آن آثار روی زمینی(سطح الارضی) بسیاری از نظیر سفال، استخوان و حتا ابزار سنگی یافت می‌شود. بدلیل رویش بیش از حد گیاهان بیشه ای و هرز در پیرامون غار و وجود خزندگان، دسترسی به غار بسیار دشوار و بعضا خطرناک می‌باشد.
از آنجایی که چندین سال، دربی آهنیِ بزرگیِ در ورودی این سکونتگاه تاریخی نصب شده است از طرف مسئولان امر به آن سرکشی نمی‌شود و در نتیجه به فضای امنی برای متجاوزان بدل گشته است، به‌گونه ای که در کمال آرامش و امنیت با اره آهن یکی از میله های آن را بریده و به درون غار آمد و شد می‌کنند؛ شواهد موجود نشان از حفاری ها غیر مجاز در غار دارد.
یکی از بزرگترین مشکلات آثار تاریخی در کشور، نبود تعیین حریم در محوطه‌ها و تپه‌های تاریخی و حفاظت مناسب از آن‌ها است. در واقع نداشتن حریمی مشخص و بازدارنده یکی از علل مهم تخریب و تجاوز به این نوع آثار در کشور محسوب می‌شود.
در یکی از سرکشی های دوره ای به تپه تاریخی «دین کتی» امیرکلا (دهستان پازوار بابلسر) شاهد تخریب 80٪ درصدی عرصه آن بدلیل زراعت و شخم زدن بودیم. تپه تاریخی «دین کتی» مربوط به دوران آهن که بشماره ۲۲۰۰۰ در تاریخ ۱۳۸۶/۱۲/۲۶ در سیاهه آثار ملی به ثبت رسیده است. در هر گوشه نیز شاهد حفاری های غیر مجاز، در رویی که سطح آن پر است از آثار سفالینه های رسی و خاکستری و آثار تدفین، که البته بدلیل دست اندازی ها دچار آشفتگی بسیاری شده است. علاوه بر وجود "غار کمیشان" در منطقه، در فاصله چند ده متری از این سکونتگاه تاریخی، مخزن آبی وجود دارد که وضعیت آن نیز بهتر از "غار کمیشان" نمی باشد، از این مخزن آب، آجری با ملات ساروج، به پهنای 7در7 متر، و ژرفای 4متر و بلندای بیش از 12 متر جهت ذخیره آب باران و هدایت آن به سمت روستا استفاده میشده است، از نگاه نوع مصالح بکار رفته و سازه آن، این اثر میبایست مربوط به پایان صفوی یا اوایل قاجاری باشد؛ که اکنون بلا استفاده بوده و تبدیل به مکانی برای دپوی نخاله ها شده است.
باید در بدنه میراث کشور، در هر یک از حوزه های سه گانه الویت سنجی شود، و با نگاهی کارشناسانه و دلسوزانه نخست در پی حفظ و نگاهداری و نجات بخشی آثار موجود و سپس ثبت آثار تازه بود، هرچند این مهم، کاری بس دشوار و زمانبر است، اما شدنی است.
بنا به گزارش رسمی رییس میراث کشور تنها یک در صد از آثار کشور بهسازی و نجات بخشی شده اند، این روند در بخش گردشگری و صنایع دستی نیز مشهود است، نخست میبایست زیر ساخت ها را مهیا و آماده نمود و سپس در پی جذب ده میلیون گردشگر و همچنین خودکفایی و پویایی بخش خصوصی تولید صنایع دستی بود، زمانی که بنیانش سست باشد هیچ پیشرفتی در حوزه های چندگانه میراث نخواهیم داشت؛ و هر روز گواه گزارش های بدتری در این حوزه ها خواهیم بود.
