ایران‌بوم

«آناهیتا» به عنوان مشهورترین معبد ایران در فهرست میراث پیشنهادی یونسکو قرار دارد اما وضعیت نامناسبش باعث شده تا این بنا شباهتی به میراثی که قرار است روزی جهانی شود، نداشته باشد.

به گزارش خبرنگار مهر، دومین بنای عظیم سنگی ایران پس از تخت جمشید را در استان کرمانشاه به معبد آناهیتا نسبت می‌دهند. بنایی که امروزه در شهر کنگاور در میانه راه امروزی همدان کرمانشاه و بر سر راه تاریخی هگمتانه تیسفون قرار گرفته‌ و بر پشته صخره‌ای مشرف به دشت ساخته شده‌است. برفراز این اثر تاریخی ردیفی از ستون‌های سنگی بر پا بوده است. مرحوم سیف‌الله کامبخش‌فرد، باستان شناس قدمت آن را به سه دوره هخامنشی، اشکانی و ساسانی نسبت می‌داد و مسعود آذرنوش باستان‌شناس دیگر، آن را کاخی ناتمام از خسروپرویز در اواخر دوره ساسانی می‌دانست.

در تابستان سال ۱۳۴۷ برای نخستین بار هیاتی در تپه ناهید کنگاور به کاوش‌های باستان‌شناسی پرداخت. پس از بررسی‌های اولیه مشخص شد که از مجموع تپه، تقریبا حدود پنجاه و سه هزار متر مربع به بنای تاریخی اختصاص دارد که به جز چند سر ستون شکسته و تعدادی حجاری‌های پراکنده در کنار کوره‌های آهک پزی که چند سال قبل از آن تعطیل شده بود چیز دیگری مشهود نیست، با این حساب مجموعه معماری در زیر محله‌ها مدفون بود. اعضای هیات، با بررسی عکس هوایی کنگاور را که در سال ۱۹۳۲ میلادی گرفته شده بود، موفق شدند قسمتی از صفه را از خاک آزاد کند.

کم‌کم و در فصول مختلف پژوهش و بررسی، مردم قریه گچ کن در خانه‌های جدید ماوی گزیدند و بیغوله‌های خشت و گلی تخریب و عملیات شناسایی و کاوش ادامه داده شد تا بالاخره مساحتی بالغ بر پنجاه و پنج هزار متر مربع به طور کلی تخلیه و بنای تاریخی و حریم آن کاملا معین و مشخص شد.

سپس پرونده ثبتی این معبد را آماده کردند تا برای ثبت در فهرست جهانی یونسکو پیشنهاد شود اما اکنون وضعیت بنایی که روزی قرار بود یکی از نگین های میراث فرهنگی ایران در جهان شود بازدیدکنندگان از این بنای تاریخی را به حیرت در می آورد که چگونه می توان با دومین بنای عظیم سنگی باقی مانده در ایران چنین رفتاری کرد. رفتاری که بخشی از آن مربوط به مسئولان نگهداری از این اثر تاریخی در کنگاور و استان کرمانشاه و مسئولان مرتبط دیگر حوزه میراث فرهنگی در سازمان مرکزی است و بخشی به رفتار گردشگر نماها بر می گردد.

معبد آناهیتا از حدود سالهای ۸۲ متروک و رها شد و در زمین های آن سنگ ها لای علف های هرز پنهان می شوند.

برای بازدید از این اثر تاریخی مسیر بازدید مشخص نشده است و تابلوهای راهنمایی نیز ندارد.

تنها یک سطل زباله برای محوطه ١٦ هكتارى معبد آناهيتا وجود دارد.

در این معبد و اثر تاریخی که قرار است روزی جهانی شود، یک سرویس بهداشتی با سازه سوله ساخته‌اند این درحالی است که زمین‌های اطراف را تملک می‌کردند تا بتوانند معبد را آزاد کنند اما مسئولان، خودشان در این معبد سرویس بهداشتی ساختند.