ایران‌بوم

به گزارش خبرنگار مهر درشیراز، باغ ارم یکی از زیباترین باغهای ایران است و قدمت آن را مورخان به استناد ابیاتی از غزلها و قصیده های حافظ شیرازی که در مدح شیخ ابواسحاق اینجو سروده متعلق به آن دوران می دانند.در ادوار مختلف تاریخی ، باغ ارم در نهایت آبادانی و شکوه بوده و در سفرنامه ها و کتب جهانگردان از این باغ توصیف بسیار شده است.

عمارت زیبای باغ ارم در دوران قاجاریه به وسیله حاج محمد حسین علی خان(نصیرالملک) ساخته شده که به روایت فرصت الدوله شیرازی در آثار عجم، حاج محمد حسن معمار از معماران برجسته دوران قاجار نقش اصلی در ساخت عمارت ایفا کرده است.

باغ ارم با حدود 900 سال قدمت از سال 1342 در اختیار دانشگاه شیراز قرار گرفته و در سال 1359 به باغ گیاهشناسی تبدیل شد.

در پشت عمارت اصلي و در طرف مغرب باغ ، اندرون و عمارت آن وجود دارد . در ادوار گذشته خانه ها و باغهاي حكام و خوانين كه همه روزه محل رفت و آمد مراجعان و اطرافيان بوده است اندروني و بيروني مجزا داشته و خانواده و محارم صاحب خانه در اندرون زندگي مي كرده اند و عمارت اصلي هم به بيروني و هم به اندرون درهایي داشته است.

معمولا از اندرون دري هم به خارج وجود داشته كه اهل خانه از آنجا رفت و آمد مي کرده اند. نماي پشت عمارت اصلي باغ ارم بجانب شرقي اندرون است و در اين ضلع درهایی براي رفت و آمد به ساختمان وجود دارد و در ضلع غربي آن عمارتي يك طبقه است كه از سطح محوطه اندرون بلند تر است. در ورودي اصلي اندرون نيز رو به مغرب و از داخل همين عمارت است.

امروزه با توجه به توسعه باغ و اضافه شدن زمينهاي زيادي در قسمت غربي به باغ ارم عمارت اصلي و اتاقهاي باربند قديم و ساختمان اندرون و محوطه محصور آن كلا بصورت يك مجموعه در وسط قرار گرفته و اكنون در اندرون به طرف گلستان گل رز كه در اين قسمت ايجاد شده باز مي شود. در قسمت جلو در ورودي اندرون يك چهار ضلعي كه در اطراف آن طاقچه هایی ايجاد کرده اند و اصطلاحابه آن غلام نشين مي گويند واقع شده است، و حداقل اين غلام نشين با نماي عمارت اندرون يك اتاق است كه در وسط قرار گرفته است.

اما شرایط قسمت اندرونی عمارت با بیرونی آن کامل متفاوت است و به گفته دوستداران میراث فرهنگی قسمت اندرونی بیشتر به یک مخروبه شبیه است تا عمارتی که به ثبت جهانی رسیده است.

مدیر انجمن دوستداران میراث فرهنگی فارس در این رابطه گفت: متاسفانه بنظر میرسد بدلیل اینکه این قسمت از دید گردشگران دور مانده جزو بنایی که ثبت جهانی شده نیست در حالی که همیشه مسولین باغ ارم از نبود بودجه کافی برای نگهداری از این اثر ارزشمند سخن گفته اند این فضا که قابلیتهای منحصر بفردی جهت استفاده گردشگران دارد به محلی برای خشک کردن گیاهان و انبار تبدیل شده است.

مسعود منیعاتی اضافه کرد: نبود نورپردازی مناسب ساعت کار این باغ را کاهش داده است و وجود مشکلات فراوان در باغ ارم ممکن است زنگ خطر مسولین یونسکو را به صدا در آورد.

وی با اشاره به آسیبهایی که به این قسمت بنا وارد شده نیز ادامه داد: گچ قسمتهای مختلف اندرونی ریخته و وضعیت بسیار نامناسبی دارد.

وی ادامه داد: ورود گردشگران به قسمت اندرونی ممنوع است و به نظر می رسد به همین خاطر است که وضعیت چندان مناسبی ندارد.

مدیر انجمن دوستداران میراث فرهنگی فارس ادامه داد: طبیعتا اگر گردشگران اجازه ورود به این قسمت را نیز داشتند متولیان امر نسبت به مرمت این بخش از بنا نیز اقدام می کردند اما اکنون چنین حالتی شده که اگر ار بیرونی به اندرونی وارد شویم انگار از یک مجموعه باشکوه وارد یک بنای ویرانه شده ایم.

وی ادامه داد: مسئولین دانشگاه شیراز باید هرچه سریعتر جهت رفع مشکلات این اثر اقدام کنند و چنانچه بنا به هر دلیلی توانمندی لازم برای نگهداری این اثر ارزشمند را ندارند این مجموعه به شهرداری یا میراث فرهنگی که بصورت تخصصی از بناها و آثار تاریخی نگهداری میکنند سپرده شود.

به هر حال باید در نظر داشت درست است که این باغ یک باغ گیاه شناسی است اما به واسطه ظرفیتهایی که دارد می توان ضمن اینکه همه قسمتهای بنا را مرمت کرد بجای خشک کردن گیاه و تبدیل آن به زباله دانی و انبار اداری، از آن برای برپایی گالریهای مرتبط با حوزه معماری و فرهنگ، موزه و کلاسهای آموزشی بهره جست تا هم برای دانشگاه شیراز درآمدی داشته باشد هم عمارت به شکل مناسبی حفظ شود.

.....................

گزارش: هژیر فتحی