ایران‌بوم

در اتاق انتظار، مرد چاقي نظر پسرم را جلب کرد. در حالي که با تعجب به شکم آن مرد اشاره مي‌کرد، از من پرسيد: «مامان، اين آقا ني ني داره؟» من که بسيار خجالت زده شده بودم، به آرامي انگشتان او را پايين آوردم و رويش را به سمت خودم برگرداندم.

بعد آرام براي او توضيح دادم که وقتي کسي زياد غذا بخورد، اين طور چاق مي‌شود.اين مادر با سرعت عمل در آن موقع و استفاده از اين اتفاق، رفتار بجايي را در ذهن پسرش پايه ريزي کرد. اين مادر با نرمي به پسرش گفت که مردم معمولاً دوست ندارند با انگشت نشان داده شوند و گوشزد کرد که او مي‌تواند هر سؤالي که دارد به شرط خوب بودن سؤال، آن را فقط از مادرش بپرسد.

به گزارش تارنمای تبيان، همه والدين به نوعي در چنين شرايطي قرار گرفته اند. کودکان طبيعتاً کنجکاو و ابراز کننده احساسات خود هستند. بنابراين سؤالات يا نظراتي که باعث خجالت والدين مي‌شود، از دهان آنها بيرون مي‌آيد. يک مسئول امور خانواده اين اتفاق را خيلي زيبا بررسي مي‌کند. او مي‌گويد: شما نبايد در مقابل کودکي که صادقانه نمي‌داند که کاري را اشتباه انجام داده است، عصباني شويد. بايد سعي کنيد که او قوانين رفتاري را درک کند تا اين اشتباه را در آينده تکرار نکند.‏

يک روان پزشک مي‌گويد: رفتارها چه فردي يا اجتماعي و گوناگون، بايد آموزش داده شوند و اين وظيفه‌اي است که بعضي از والدين از زير آن شانه خالي مي‌کنند. برخي مي‌گويند: بگذاريد رفتارها هر چه هست بروز کند.

در حالي که گروهي درصدد هستند رفتارهاي ناخوشايند را رد کنند. برخي از والدين ترجيح مي‌دهند رفتارها را به صورت فلسفه احترام متقابل و نکات ريز رفتارهاي معاشرتي دسته بندي کنند. آن چه بيشتر به نظر مي‌آيد اين است که کودکاني که با موضوعات رفتار اجتماعي آشنا نيستند در ارتباط با دوستان، فاميل و معلمان خود با مشکل مواجه مي‌شوند. وقتي شما به کودک خود رفتار درست را تعليم مي‌دهيد، در واقع مهارت‌هاي حياتي براي تمام عمر را در اختيار او مي‌گذاريد.‏

به نظر يک متخصص در امور خانواده اولين نکته مهم اين است که با کودک طوري رفتار کنيد که همان رفتار را از آنها انتظار داريد. او مي‌گويد: کودکان معمولاً در قالب مثال مطالب را ياد مي‌گيرند. شما نمي‌توانيد با خشونت عمل کنيد و بعد انتظار داشته باشيد آنها با ديگران مؤدبانه رفتار کنند. وقتي رفتارهاي اجتماعي را آموزش مي‌دهيد، مهم است که رفتار خود را در مسير رفتاري کودک خود قرار دهيد. بعضي کودکان ممکن است آموزش داده شوند که بگويند «لطفاً شير بدهيد» به راحتي گفتن «شير» ولي بعضي به سختي قادر باشند خواسته خود را بيان کنند. بنابراين بي دليل است که از آنها انتظار رفتار مؤدبانه را داشته باشيم. به طور مشابه، ممکن است غير واقعي باشد که از کودک سه ساله انتظار داشته باشيد موقع صحبت شما با تلفن، ميان صحبت شما وارد نشود. به جاي آن روان پزشکي پيشنهاد مي‌کند که «براي او شرايطي فراهم کنيد که در زماني که شما با تلفن صحبت مي‌کنيد او مشغول به آن کار خاص باشد.‏» موضوع ديگري که کودک شما در مورد رفتارهاي اوليه مي‌آموزد خلق?و?خو است. معمولاً کودکان آرام و کم حرف، خوش?رفتار به نظر مي‌رسند. در حالي که کودکان خشن، کمتر اين طور هستند. از طرف ديگر کودکان آرام ممکن است در رفتار خود با فرد ناشناس اين طور باشند که به او سلام کنند و در چشم‌هاي او خيره شوند که اين خود يک شکنجه است.

يک برنامه طولاني و زمان بر و تشويق کننده براي کودکان خجالتي براي آموزش مهارت‌هاي رفتاري لازم است. حال آن که در مورد کودکان خشن، مقاومت در مقابل هر آن چه که به فکرشان مي‌رسد ضرورت دارد. شما مي‌توانيد به عنوان والدين موضوع را مشکل‌تر کنيد يا آن را بهبود دهيد. اما نمي‌توانيد خصوصيات دروني كودك تان را تغيير دهيد.‏وقتي کودک به طور احساسي رشد مي‌کند، بايد در مورد احساسات ديگر افراد راهنمايي شود تا در مقابل رفتار آنان از خود انعطاف نشان دهد و رفتار و گفتاري غير اخلاقي از خود بروز ندهد. اگر نه، صادق بودن هيچ عيبي ندارد. بگذاريد آنها بدانند که مي‌توانند با کلماتشان احساسات ديگران را جريحه‌دار کنند.

با اين رفتار آنها نسبت به همبازي‌ها و والدين خود بدرفتاري کرده‌اند و ممکن است دوباره به آن جمع دعوت نشوند. آنها را تشويق کنيد تا با دوستانشان خوب و مؤدبانه برخورد کنند و بگويند «خيلي خوش آمديد». هنگام خروج از خانه دوستانشان که آنها را دعوت کرده اند، بگويند «از دعوت شما بسيار متشکرم»«ببخشيد»، يکي از کلمات اصلي است که کودک بايد بداند چه وقت و کجا از آن استفاده کند.

يک معلم زماني را به ياد مي‌آورد که کودکي در واحد آموزشي او ثبت نام شد و به همکلاسي‌هاي خود گفت «تکان بخور» بعد از اين اتفاق، معلم پرسيد: «آيا نمي‌توانستي اين را مؤدبانه‌تر بگويي؟» کودک براي لحظه‌اي تأمل کرد و گفت « لطفاً حرکت کنيد» خانم معلم لحظه‌اي فکر کرد و گفت «حالا يک کمي بهتر شد»، اما چطور است که بگويي «ببخشيد». کودک جواب داد «چرا?بايد اين را بگويم؟». اين کودک صادقانه نمي‌دانست چرا بايد بگويد «ببخشيد». چون اين را آموزش نديده بود.

در اوايل دوران مدرسه، کودکان زيادي آمادگي اين را دارند که بين «با ادب بودن» و «?دروغ گفتن» فرق بگذارند و موضوع را بفهمند. براي مثال وقتي کودکي هديه‌اي دريافت مي‌کند که دوست ندارد، شما نمي‌خواهيد او بگويد. «اه» اما ضمناً نبايد او را تشويق کنيد که بگويد «بسيار متشکرم». «من اين را خيلي دوست دارم». وقتي او واقعاً نمي‌خواهد اين کار را بکند، به جاي آن به او ابزاري بدهيد تا به جاي اين که بدرفتار باشد صادقانه رفتار کند. بگويد «متشکرم که به ياد من بوديد» يا خيلي ساده بگويد: «متشکرم». چنين جملاتي به او اين فرصت را مي‌دهد که هم متشکر باشد و هم ابراز ارادت کرده باشد.

در حالي که اين انتظار که در مهماني رسمي، کودکان رفتار شايسته داشته باشند ممکن است بي دليل باشد، در اين سن شما بايد بتوانيد تا حدودي روي رفتار اجتماعي حساب کنيد.قبل از اين که انتظارات خود را عنوان کنيد درباره موضوعات مربوطه صحبت کنيد و مطمئن شويد.درست است که رفتارها بسيار مهم هستند، اما اگر مرتب به کودکانتان نق بزنيد، ممکن است آنها را از گردونه آموزش خارج سازيد.

يک متخصص به اين نتيجه رسيده که اگر به طور مرتب بر روي يک چيز کار کنيد، ايده استفاده از رفتارهاي مناسب را در درون فرد کاشته ايد.سخنراني براي آنها بي‌تأثير است چون کودک ظرفيت زيادي ندارد.مادري مي‌گويد: گاهي من از شنيدن حرف‌هاي خودم خسته مي‌شوم، در اين مواقع سعي مي‌کنم مقداري نشاط و شادي به شرايط اضافه کنم.

اگر پسر کوچولويم به زير ميز مي‌رود از او مي‌پرسم:«دقيقاً آن زير به دنبال چه چيزي مي‌گردي؟ آيا به دنبال گربه مي‌گردي؟ آيا دنبال سمور کرده اي؟ قطعاً بدنبال شام خود نيستي، چون شام شما اين بالاست». برخورد بازي گونه اين مادر باعث خنده مي‌شود و نتيجه آن يک همکاري است.

از هر فرصتي براي تحسين رفتار خوب استفاده کنيد و به کودک فرصت دهيد که درک کند اين کوشش‌ها باعث ايجاد تغييرات خواهد شد.در سنين هفت و هشت سالگي متوجه خواهيد شد که راهنمايي‌هاي شما مؤثر افتاده است. در اين سنين کودکان اغلب با رفتار «خود شناساننده» به ديگران و نماياندن رفتار اجتماعي، سعي در خوشحال ساختن والدين خويش دارند.‏