ایران‌بوم

در اواخر سال‌های ۱۹۶۰، وقتی متیو لیپمن در دانشگاه کلمبیا واقع در نیویورک در رشته فلسفه مشغول تدریس بود، متوجه شد که دانشجویانش فاقد قدرت استدلال و قضاوت هستند. او به این نتیجه رسید که برای تقویت قدرت تفکر این دانشجویان دیگر بسیار دیر شده ‌است و قدرت استدلال باید از همان کودکی تقویت شود. لیپمن را بنیانگذار فلسفه برای کودکان می‌دانند. از این‌رو لیپمن کتاب کشف هری استوتلمیر را نوشت. در سال ۱۹۷۰ این کتاب به آزمایش گذاشته شد و به نظر می‌رسید به خوبی کارگر افتاده است. در پی آن برای معلمان یک کتاب راهنما که شامل صدها تمرین فلسفی بود، نوشته شد. آن کتاب هم به خوبی نتیجه‌بخش بود. پس از چند سال کتاب لیزا که منحصرا مربوط به اخلاقیات بود و کتاب تکمله کتاب هری بود و به کودکانی اختصاص داشت که اندکی بزرگ‌تر بودند، نوشته شد. کتاب‌های بیشتر و بیشتری نوشته شد که هر کدام ویژه سطوح سنی خاصی بود. این کتاب‌ها به همراه کتاب‌های راهنمای کمک‌آموزشی بودند. همچنین مجموعه متنوعی از کتاب‌های نظری تالیف و منتشر شد. معروف‌ترین روش آموزش تفکر به کودکان با روش فلسفی، «فلسفه برای کودکان» است. این روش ابتدا در آمریکا و سپس در ۵۰ کشور جهان، به اجرا درآمد. در این روش داستان‌هایی نوشته یا انتخاب می‌شوند که فلسفه را در قالب شخصیت‌های تخیلی ارائه می‌دهند. اگر این داستان‌ها، موضوعات یا حوادث متمرکزی داشته و برای کودکان جذاب و بحث‌انگیز باشند - در عین حال که ارتباط خود را با تجارب زندگی روزمره کودکان حفظ می‌کنند - آنها از داستان‌ها لذت برده و ترغیب خواهند شد که فکر کرده و تحقیق کنند. یکی از راه‌های موثری که به کودکان کمک می‌کند این مهارت را کسب کنند، درگیر کردن آنها از لحاظ عاطفی و ذهنی در زندگی «شخصیت‌های داستانی» است که این کار فرآیند پرسش و پاسخ را در کودکان ایجاد می‌کند. به عقیده شارپ، از فعالان فلسفه برای کودکان در استرالیا در کتاب‌های فلسفه برای کودکان، هر صفحه باید شامل مفاهیم فلسفی گوناگون باشد که در سطح سنی بیشتر کودکان عادی به نظر برسد و مهم‌تر از همه اینکه بحث‌انگیز بوده و آنقدر بدیهی باشند که به سختی بتوان به آنها توجه کرد. هر داستان باید دارای شخصیت‌های تخیلی باشد که کودکان بتوانند آنها را الگو قرار دهند. همچنین هر داستان باید یک پرس و جوی مشترک و میل به ساختن اندیشه‌های یکدیگر را شکل دهد و در حالی که یک نوع احساس اعتماد، ارزش و انسجام را به وجود می‌آورد، با کار جمعی گروه یکی شود و تا آنجا که امکان دارد، تلاش شود ابعاد فلسفه اعم از اخلاق، منطق، زیبایی‌شناسی، انسان‌شناسی، متافیزیک و... را دربرگیرد.

به کودکان فلسفه بیاموزید

سایت «به کودکان فلسفه بیاموزید» مناسب و مفید برای آشناسازی کودکان با مفاهیم و مباحث فلسفی و فکری است که علاوه بر کودکان، مربیان و والدین را با آموزش‌های انتقال مفاهیم فلسفی به کودکان آشنا می‌کند.یکی از سایت‌های مطرح و مهم در زبان انگلیسی سایت «به کودکان فلسفه بیاموزید»

http://www.teachingchildrenphilosophy.org است که درصدد است به روش علمی سه طیف را آموزش دهد. این سایت به دو زبان انگلیسی و اسپانیولی است.اولین طیف کودکان هستند. این سایت روند آموزش فلسفه به کودکان و مباحثی که آنها علاقه‌مند به آن هستند را مورد بررسی قرار می‌دهد. در این لینک کتابی به کودک معرفی می‌شود و کودک با خواندن آن با مربی و والدین خود همراه خواهد شد و مباحث فلسفی را مورد گفت‌وگو قرار خواهد داد. دومین طیف مخاطب این سایت والدین هستند؛ والدین از ارکان آموزش تفکر انتقادی به کودکان به‌شمار می‌روند. در این سایت لینکی برای آموزش مفاهیم فکری و فلسفی به کودکان وجود دارد. وظایف والدین در قبال پرسش‌های فلسفی و چگونگی پاسخ‌دهی به آن ازجمله موضوعاتی است که به والدین آموزش داده می‌شود. با این آموزش‌ها این امید وجود دارد که والدین زمانی که با پرسش‌های ناگهانی و سخت از سوی فرزندان خود مواجه شدند، بتوانند به آنها پاسخ دهند.یک شیوه در مواجهه با چنین پرسش‌هایی این است که والدین زمانی که با پرسش‌هایی مواجه شدند که پاسخ آن را نمی‌دانند موضوع بحث را عوض نکنند و دیدگاه و نظر خود را در مورد آن موضوع بیان کنند. مخاطب سوم این سایت مربیان و معلمان هستند؛ در این سایت صفحه‌ای برای مربیان و آموزگاران وجود دارد. در این صفحه از مربیان پرسیده می‌شود که آیا تاکنون از ادبیات کودکان برای آموزش فلسفه در مدرسه ابتدایی استفاده کرده‌اند یا نه؟ به اعتقاد این سایت کتاب‌های بچه‌ها معمولا حاوی مسائل و مباحث عمیق فلسفی هستند که آموزش آنها از رهگذر چگونگی انتقال این مباحث و مفاهیم به کودکان است. در این سایت لیستی از کتاب‌های مناسب برای آموزش فلسفه به کودکان به مربیان ارائه شده است تا از آن طریق بتوانند با کودکان درخصوص مباحث فلسفی بحث و گفت‌وگو کنند.

منبع : فرهیختگان