ایران‌بوم

نقشی که این مقاله از روزهای کودتای 1332 با بررسی تیترهای جراید منتشره از 22 مرداد تا پایان شهریور 1332 به تصویر می‌کشد، مصداق این افسانه خراسانی است که پادشاهی از دانشمندی خواست تا تاریخ جهان را از آغاز تاکنون برایش بنویسد. دانشمند بعد از ده سال تلاش، حاصل زحمات خود را بر ده شتر بار کرده نزد پادشاه بُرد. پادشاه گفت: من فرصت مطالعه این همه کتاب را ندارم، آن را خلاصه کن. دانشند بار دیگر پس از چندین سال، تاریخ جهان را در چند کتاب خلاصه کرده نزد شاه برد. باز هم شاه از او خواست آن را خلاصه کند و دانشمند پس از چند سال آن را در یک کتاب خلاصه کرد و نزد شاه برد. در این هنگام شاه در بستر بیماری بود، لذا به دانشمند گفت، من روزهای آخر عمرم را می‌گذرانم، خواهش می‌کنم همه مطالب خود را در جمله‌ای خلاصه کن. دانشمند مدتی فکر کرد و چنین گفت: انسان‌ها به دنیا می‌آیند، رنج می‌کشند و سپس می‌میرند.(1)

روزنامه‌نگاری نوین، تیتر را هدایتگر خواننده به سوی خبر می‌داند، جمله یا عبارتی که به خبر هویت می‌دهد، می‌تواند خواننده را به خواندن مطلب ترغیب کند یا او را از خواندن بازدارد.(2) همان گونه که تیتر چکیده و فشرده مطالب مهم‌ترین خبر ارائه شده در نشریه است، با کوچک یا درشت کردن، اهمیت خبر را می‌تواند به خوانندگان القاء کند.

تیتر نمادی از نگرش نشریه، جبهه‌گیری احزاب، اشخاص و گروه‌ها و ارگان انتشار دهنده نشریه است. صفحه اول بخصوص تای بالای صفحه روزنامه‌ها، و هفته‌نامه‌ها، ویترین نشریات محسوب می‌شوند که در آن چکیده، مهم‌ترین، فراگیرترین و تأثیرگذارترین خبر را به نمایش می‌گذارند. از ویژگی‌های صفحه اولِ بسیاری از عناوین جراید این دوره، به کارگیری بیش از اندازه تیتر و عکس در صفحه اول است. به طوری که به جای تأثیرگذاری و جلب توجه مشتری، به سَردَرگُمی آنان می‌انجامد. در کمتر عناوینی طراحی صفحه به شیوه رایج امروزی «سبک ویترینی» مشاهده می‌شود. از آن جایی که اولویت‌بندی اهمیت اخبار را می‌توان به اندازه (point) تیتر در جراید طبقه‌بندی نمود، در این بررسی نیز کوشش شد تا تیترها را به ترتیب بزرگی و کوچکی و تأثیرگذاری بر چشم‌ها و افکار عمومی، به تیترهای 1، 2، 3 و.... تقسیم‌بندی نماییم. بدیهی است اگر خبری تیتر اول روزنامه‌ای قرار بگیرد، ضمن این که از اهمیت بیشتری برخوردار است، مهم‌ترین نظر ناشر آن نشریه را نیز بیان می‌کند. فعالیت‌های مطبوعاتی سال‌های 32 ـ 1320 از درخشان‌ترین دوره مطبوعات ایران است. اگر چه روزنامه‌نگاری لیبرالی(3) در ایران با کودتای 28 مرداد به طور غیر رسمی به افول می‌گراید، اما حتی چند ماه پس از کودتا نیز مطبوعات غیروابسته به دولت، به اشکال گوناگون به اعمال دولت اعتراض می‌کنند. تا این که پس از الحاق ماده واحده در اواسط سال 1333 به قانونِ مطبوعاتِ مصدق، آزادی مطبوعات در دورۀ پهلوی دوم به طور رسمی روی در نقاب خاک می‌کشد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در ایام کودتا چهار گروه اصلی روزنامه‌نگاران و روزنامه‌داران فعالیت داشتند که دو هدف عمده را دنبال می‌کردند: گروهی موسوم به «ملی‌گرا» که به حمایت از دولت مصدق، انحلال مجلس هفدهم، رفراندوم و ضدیت با دربار محمدرضا شاه، آمریکا، انگلیس و کودتاچیان 25 مرداد و کودتای 28 مرداد می‌پرداختند. گروه دوم مطبوعات وابسته به چپند که ضمن پی‌گیری جدی‌تر، صریح‌تر و تندتر هدف فوق مسأله تغییر رژیم سلطنتی و ایجاد حکومت جمهوری و دموکراتیک را نیز پیشنهاد می‌نمودند. همین گروه از مهرماه 1331 به طور فراگیر وقوع کودتا را در مطبوعات‌شان پیش‌بینی نموده و تا روزهای قبل از کودتا به صورت تیتر اول روزنامه این خطر را به دولت مصدق متذکر می‌شدند. نفوذی که چپ‌گرایان در ارتش داشتند، موجب شد تا نقشه کودتا چندروز قبل از اجرا، در جراید حزب توده بَرملا گردد ، اما بی‌اعتمادی مطبوعات ملّی‌گرا وحامی دولت به این اخبار و نقش‌هایی که مطبوعات دو گروه موافق دربار و مخالف مصدق در لاپوشانی این اخبار و گزارش‌ها بازی نمودند، موجب شد تا افکار عمومی و دولت از واقع‌نگری منحرف گردد. این اخطارها در روزنامه‌های "شهباز"، "شجاعت" و "صلح دنیا" به صراحت مشاهده می‌شود. "صلح دنیا" با شعار همیشگی بشکن ای قلم گر بپیچی از خدمت محرومان سَر "و" و 23 بار بر چلنگر آزاد لعنت(4). در کاریکاتوری از "فرزین" شماره 22 مرداد 1332 با شعر "دَس دَسی آقاش میاد صدای کفش پاش میاد" وقوع کودتا را به مصدق و دوستانش گوشزد می‌کند. از دو گروه مطبوعاتی فوق (ملّی‌گرا و چپ‌) اولی به صورت کانون و هسته اصلی و دومی به صورت حامی و پشتیبان سیاست‌های دولت (نه دربار)عمل می‌کردند. در مطبوعات چپ اخبار طبقه کارگر بعد از اخبار حوادث جاری و در رده دوم قرار دارد. محمد علی سفری معتقد است مطبوعات ملی‌گرا نیز از رانت خبری برخوردار بودند و طبعاً به علت نزدیکی با دکتر مصدق خبرهای دست اول داشتند. در میان‌شان روزنامه "باختر امروز" از حیث خبر ممتاز بود. این روزنامه در روز انتشار بازار سیاه پیدا می‌کرد و از سی شاهی با پنج‌تومان در بازار سیاه به فروش می‌رسید.(5) در جبهه مخالف دولت و موافق دربار برعکس همین نقش را مطبوعات سلطنت‌طلب و گروه مذهبی بازی می‌کردند. چهار گروه مذکور ضمن آن که در نهاد و بنیان هیچ کدام همدیگر را قبول نداشتند، اما به اقتضای اوضاع سیاسی به شکل فوق یارگیری نمودند. در درون هر یک از گروه‌ها اختلاف نظراتی بین احزاب وجود داشت که منجر به انشعاب گردید و همین انشعابات در درون احزاب ملی‌گرا و چپ و حتی گروه‌های مذهبی تأثیر بسزایی در پیروزی کودتا و شکست دولت مصدق داشته است. جدایی گروه بقایی از گروه ملی از واقعه 30 تیر 1331 موجب شد تا روزنامه شاهد عملاً به صورت تریبون مذهبیون در بیاید، و در جبهه مخالف با دولت قلم بزند، انشعاب خلیل ملکی از گروه چپ و تشکیل شاخه سوسیال‌ناسیونالیزم موجب شد تا "روزنامه نیروی سوم" در این دوره تاریخی در گروه ملی‌گرا ارزیابی گردد. روزنامه "اطلاعات" نیز اگر چه روزنامه رسمی و تریبون پیرسلطنت محسوب می‌شد، اما به جهت گاردگیریش در این دوره مقابل مخالفین دولت، ویران شدن مؤسسه توسط کودتاچیان، و موصوف شدن به صفت "چوب دوسر طلا" توسط جراید وابسته به دربار، در گروه جراید ملّی‌ بررسی شده است.

"نبرد ملت" روزنامه‌ایست که نقش عمده‌ای از گروه مذهبیون در پیروزی کودتا بازی کرده است. امیر عبدالله کرباسچیان، مدیر روزنامه نبرد ملت، که زیر لوای پرچم فدائیان اسلام، تیترهایی به نفع سلطنت می‌زد، موجب شد تا گروه شهید نواب صفوی به ماهیت اصلی‌اش پی‌ ببرند، و زمینه انشعاب روزنامه "نبرد ملت" را از فدائیان واقعی اسلام به وجود آورند.

در میان جرایدِ این دوره سه روزنامه از دو جبهه مخالف و موافق نقش کاتولیک‌تر از پاپ را در حمایت از سلطنت و ملی‌گرا بازی می‌کردند. روزنامه "مرد آسیا" و "آتش" در جبهه حمایت از دربار و کودتا و هفته‌نامه "شورش" به مدیریت کریم‌پور شیرازی در جبهه موافق مصدق تیترهای انتحاری می‌زدند. کریم‌پور پس از پیروزی کودتاچیان، در بیست و ششم مهرماه 1332 در لباس روحانیت(6)، دستگیر شد و به طور مَرموزی در یک آتش‌سوزی در زندان محمدرضا شاه از دنیا رفت. در بعدازظهر پیروزی کودتا دفتر روزنامه‌های باختر امروز، اطلاعات، حاجی‌بابا، شورش، توفیق و چند روزنامه دیگر جناح موافق دولت مورد حمله کودتاچیان قرار گرفته و ویران شدند. روزنامه‌هایی چون "شیر شرق" فردای کودتا به شکل مُضحکی شاه‌دوست می‌گردند. روزنامه "شاهد" دست از تبلیغ دربار بر‌می‌دارد و به نقادی دولت زاهدی می‌پردازد. روزنامۀ اطلاعات دوباره قوّت می‌گیرد و در کنار روزنامه‌های دنیا و هفته‌نامه روشنفکر و کاویان و خواندنی‌ها، گروه نهضت مقاومت جبهه ملی را تا پایان سال 1332 تشکیل می‌دهد و تا اواسط سال 1333 به انتقاد از دولت کودتا می‌پردازد. عناوین جرایدی که در این دورۀ مورد تحقیق، رؤیت شده، عبارتند از: آتش، آتشبار شرق، آذرین، آرزو، آرزوی شمال، آزاد، آسیای دمکرات، اتحاد مردم، اتحاد ملل، اتحاد ملی، اتحادیه، احدی، احساسات، ادیب، اراده توده، اراده ملت، اسرار ایران، اصناف تهران، اطلاعات، اطلاعات هفتگی، اعتدال ایران، انتقام ملت، انزاب، ایران بیدار، ایران روز، ایران ما، بختیار، برای شمال، بهلول، پُست تهران، پیشرو، پیک ایران، پیمان نو، توقی، تهران اکونومیست، تهران مصور، جدال، جنت، جوشن، جهاد شرق، حاجی آقا، حبل‌المتین ایران، حُجّت، حکیم، حمایت ایران، حمله، خلق ایران، داد، داد ایران، دادرس، دنیا، دنیای امروز، دوشنبه، رفعت، رمز ترقی، رمز ترکی، روان آزادی، روح آزادی، رهبر ملت، زبان سرخ، زلزله، سپهسالار، سپید و سیاه، سپید و سیاه نو، ستاره، ستاره ارونق، سحرگاه، سعادت بشر، سمیع، سیاست شرق، سیر و سیاحت، شاهد، شاه داد، شاهراه ایران، شاهی تهران، شایسته، شرف، شعاع شرق، شفق، انتلاب، شهرت، صاعقه، صبح وصال، صدای جاویدان، صدای وطن، طوفان ایران، عالم یهود، عشایر ایران، غرب، غوغای آزادی، غوغای روز، غوغای ملت، فداییان ایران شاه، فداییان شاه، فردا، فردوسی، فرمان، فروغ آسیا، فروغ ملت، کارزار، کارگر آزاد، کامیار، کاوه نو، کیهان، گلبرگ، لاله، مازندران، مرد حقیقت، مرد روز، مرد میدان، مرد میهن، مرزبان، مشعل آزادی، مشعل آسیا، مشیر، مکتب آزادی، مَکث، ملانصرالدین امروز، نامه هفتگی آسیا، نبرد، نجات وطن، ندای حق، ندای داور، نزهة، نسیم شمال، ننه صمد، نوباوگان ایران، نهضت، نهضت میهن، واهمه، وکیل ملت، هوشمند یزدان.

مابقی قضایا را خوانندگان از روی تیترهای مطبوعاتی آن دوره که در پی می‌آید قضاوت نمایند. بدان امید که دست‌اندرکاران مطبوعات ضمن حراست از آزادی‌های قانونی و مشروع خود و با تیزبینی و امانت‌داری همواره در جهت منافع مردم و کشور قلم زنند و بیش از همیشه پاسدار مجاهدت‌ها و مبارزان طولانی مردم مسلمان ایران بوده و از دستاورد خون‌های پاک شهیدان محافظت نمایند تا شاهد تکرار این گونه وقایع فاجعه‌آمیز در تاریخ کشور عزیزمان ایران نباشیم.

تیترهای گروه مطبوعاتی ملی‌گرا بیست و سوم مرداد 1332

آپادانا (ارگان حزب ملت ایران بر بنیان پان‌ایرانیسم)
ت 1 ـ برای ثمربخش کردن رستاخیر ملت باید بلشویک‌های مزدور را از میان بُرد.
ت 2 ـ دکتر مصدق باید سرکوبی توده‌ای‌ها را سرلوحه برنامه خود قرار دهد.
ت 3 ـ مرگ بر امپریالیسم روس، انگلیس و آمریکا.

اخگر
ت 1 ـ پس از مرگ لنینی این دومین بار است که حکومت اتحاد جماهیر شوروی به سوی کشور ما دست دوستی دراز می‌کند.

اطلاعات
ت 1 ـ شاه و ملکه امروز به کلاردشت عزیمت کردند.
ت 2 ـ روز شنبه یا یکشنبه انحلال دورۀ هفدهم رسماً اعلام خواهد شد.

باختر امروز
ت 1 ـ رفع اختلاف ایران و شوروی

پیک اصفهان
ت 1 ـ به آیزونهاور بگویید باز هم زوزه‌های محتضرانه این کفتار شنیده می‌شود.
ت 2 ـ تجلیل مردم اصفهان از نماینده اعزامی روزنامه‌نگاران طرفداران نهضت ملی.
ت 3 ـ شاه برای انحلال مجلس به خارج رفته است.

توفیق
ت 1 ـ در کاریکاتور: کشته شدن دختر به دست پدر!
[قتل دختر جوان (مجلس 17) توسط مردی با کلاه انگلیسی توسط چاق رفراندوم به دست ملت که در گوشه دیگر آمریکا گریه می‌کند]

خاور زمین
1 ـ مرده که دیگر فرمان لازم ندارد. مجلس هفدهم مُرد و دیگر زنده نمی‌شود. باید اصلاحات اساسی را شروع کرد.
2 ــ تقویت نهضت ملی ایران وظیفه هر ایرانی است.

شاهین تهران
ت 1 ـ اینک موقع آن فرارسیده که اتحاد جماهیر شوروی حُسن نیت خود را عملاً به دنیا و ملت ایران اثبات کند.
ت 2 ـ دولت با قاصعیت کامل دشمنان نهضت ملی را سرکوب نماید.

شاهین غرب
ت 1 ـ جناب آقای دکتر مصدق مردم ملایر پشتیبان شما هستند.

شکیبا (تشریه جامعه کرمانیان تهران)
ت 1 ـ اراده مردم در هر زمان می‌تواند هر قانونی را اعم از اساسی یا عادی تغییر دهد.
ت 2 ـ هر چه را که مردم بخواهند، قانون است.

نیسان (ارگان جمعیت یهودیان ایران)
ت 1 ـ هر گونه توطئه امپریالیسم آمریکا با مقاومت شکست‌ناپذیر مردم ایران مواجه خواهد شد.
ت 2 ـ دولت باید بلادرنگ جاسوسان و مستشاران آمریکا را از ایران اخراج کند.

تیترهای گروه مطبوعاتی چپ بیست و دوم مرداد 1332

جبهه‌های آزادی (ارگان مرکزی حزب ایران)
ت 1 ـ نهضت نجات‌بخش ملی ما همه‌جانبه ضد استعماری بوده، استعمار سرخ و سیاه (روس، انگلو آمریکن را نمی‌شناسد).
ت 2 ـ نتیجه مشروع رفراندوم.
ت 3 ـ کاشانی منبعد منفرداً مبارزه خود را با دولت ادامه می‌دهد.

شجاعت
ت 1 ـ مردم شرافتمند ایران، توطئه خائنانه کودتا در شرف اجراست.
ت 2 ـ اعلام انحلال مجلس هفدهم احتیاجی به فرمان شاه ندارد.

شهباز (ارگان جمعیتی ملی مبارزه با استعمار)
ت 1 ـ نقشه خائنانه کودتا در شرف تکوین است ما به دولت دکتر مصدق و ملت رشید ایران اعلام خطر می‌کنیم.
ت 2 ـ ملت ایران خواستار صمیمانه‌ترین روابط با اتحاد جماهیر شوروی است.
ت 3 ـ ملت استقلال دوست ایران خواستار قطع مداخلات موذیانه امپریالیست‌های آمریکا و انگلیس است.

مردم ایران (ارگان جمعیت آزادی مردم ایران)
ت 1 ـ اکنون موقع آن رسیده است که برای مردم غارت شده ایران فکر نان، فرهنگ و بهداشت نمود.

نیرو زحمتکشان
(ارگان تشکیلات کارگری و دهقانی حزب زحمتکشان ملت ایران نیروی سوم)
ت 1 ـ انجام عمل رفراندوم و انحلال دوره هفدهم مجلس فصل نوینی به تاریخ آزادی و استقلال ایران افزوده شد.

نیروی سوم
ت 1 ـ دشمنان نهضت، توطئه‌های خود را به شهرستان‌ها منتقل کرده‌اند.

تیترهای گروه مطبوعاتی مذهبی بیست و دوم مرداد 1332

تقوی (به مدیریت شمس کاظمینی)
ت 1 ـ دورنمای تهران مخوف.

شاهد
ت 1 ـ بزرگترین خیانت مصدق در پیشگاه ناریخ ایجاد روح یأس و بدبینی.
ت 2 ـ با انحلال مجلس اختیارات استثنایی نخست‌وزیر ملغی می‌شود.

ملت ما (به مدیریت شمس قنات‌آبادی)
ت 1 ـ قیام مصدق علیه "دین اسلام".
ت 2 ـ هر کس به ادامه حکومت مصدق کمک کند دشمن مذهبی ماست.
ت 3 ـ مصدق‌السلطنه عامل اساسی تلط حزب بلشویک توده.

نبرد ملت (به مدیریت کرباسچیان)
ت 1 ـ با شعار همیشگی اسلام برتر از همه‌چیز است و همه‌چیز برتر از اسلام نیست.
ت 2 ـ رستاخیز عظیم خلق مسلمان علیه دزدان و غاصبین و ستمگران و ... در شرف تکوین است.

ایران (به مدیریت عبدالحمید نراقی)
ت 1 ـ ملت ایران دستی را که به طرف وی دراز شده به نام دست یک دوست [شوروی] می‌پذیرد.
ت 2 ـ مردم شهرستان‌ها با رأی خود انحلال دورۀ هفدهم مجلس را اعلام کردند.
ت 3 ـ بعقیده لیدر اقلیت ملت ایران، شاه، مصدق حق انحلال مجلس را ندارند و تمام آنها مجرم و قابل تعقیب هستند، تنها کسی که حق دارد در این مورد اظهار نظر کند شمس قنات‌آبادی، میراشرافی، پورسرتیپ و افشار صادقی است.

تیترهای گروه مطبوعاتی سلطنت‌طلب بیست و دوم مرداد 1332

آزاد (به مدیریت عبدالقدیر آزاد)
ت 1 ـ اصولاً امر ملی شدن نفت طبق دستور انگلیسی‌ها بود.
ت 2 ـ این نقشه انگلیسی است که نفت ایران ملی شود و بحریه آن کشور از سوخت مجانی محروم شود.

داد
ت 1 ـ مبارزه آمریکا و شوروی به مرحله قطعی خود در ایران رسیده است.
ت 2 ـ تغییر سلطنت در ایران در خلال جراید لندن منعکس شده است.
ت 3 ـ اعلامیه شدیدی از طرف وکلای مخالف تهیه گردید که به امضای آیت‌الله کاشانی منتشر خواهد شد.

مرد آسیا
ت 1 ـ بیچاره شاه چه آدم زبون و ذلیلی است، چرا این قدر ترسو و بُزدل است چرا لااقل از خواهر و مادر خود دفاع نمی‌کند.
ت 2 ـ بخشنامه محرمانه کمیته حزب توده درباره مجلس مؤسسان.
ت 3 ـ گوبلز حقیقی چه غلطی کرد که گوبلز مقوایی بکند، مالنکف اگر راست می‌گوید طلاهای ایران را پس بدهد.

مهر میهن
ت 1 ـ مصدق و حزب توده با کمک سفارت شوروی قصد کودتا دارند.
ت 2 ـ مصدق با کمک حزب توده می‌خواهد دیکتاتوری ظالمانه بر ایران مسلط سازد.
ت 3 ـ با انحلال مجلس اختیارات استثنایی مصدق هم ملغی می‌شود.

تیترهای گروه مطبوعاتی ملی‌گرا بیست و سوم مرداد 1332

اطلاعات هفتگی
ت 1 ـ پس از انحلال مجلس هفدهم احتمال دارد زمینه برای حل مسئله نفت مساعدتر شود.

جهان زنان
ت 1 ـ رفراندوم پایان یافت و انتخابات دوره هجدهم باید طبق یک قانون دمکراتیک که حقوق زنان را هم بشناسد انجام شود.
ت 2 ـ زنان سراسر کشور: ما را در رفراندوم شرکت ندادند.

زنگ انقلاب
ت 1 ـ کاردار سفارت آمریکا توسط آیت‌الله‌زاده یک نامه برای کاشانی ارسال داشت.
ت 2 ـ حسین مکی لیست اعظاء کابینه کودتا را به نظر کاشانی رساند.
ت 3 ـ شعبان بی‌مخ و کریم پورشیرازی هم به نهضت ملی خدمت کرده‌اند.
ت 4 ـ فقط گلوله انتقام می‌تواند مشکلات کنونی را خاتمه دهد.

فردا
ت 1 ـ تحکیم روابط ایران و شوروی
ت 2 ـ فعالیت دستجات برای انتخابات

کاویان
ت 1 ـ ایران دست دوستی شوروی را می‌فشارد
ت 2 ـ تحول میمون در روابط ایران و شوروی

تیترهای گروه مطبوعاتی چپ بیست و سوم مرداد 1332

جوانان سوسیالیست (ارگان سازمان جوانان حزب ایران)
ت 1 ـ با خاتمه رفرادوم یک بار دیگر فرمان نخست‌وزیری دکتر مصدق از طرف ملت صادر شد.
ت 2 ـ نتیجه درخشان رفراندوم رأی اعتمادی بود که ملت به مصدق و یاران وفادار او داد.
ت 2 ـ پیکار ما در جهت استقرار سوسیالیسم تا سرحد پیروزی ادامه دارد.

شجاعت
ت 1 ـ برای درهم شکستن توطئه کودتا آماده باشیم.
ت 2 ـ پنجاهمین سال حزب کمونیست اتحاد شوروی.

شهباز
ت 1 ـ برای سرکوبی دربار و دیگر کانون‌های توطئه استعماری که اینک بر فعالیت خود به شدت افزوده تشکیل فوری مجلس مؤسسان ضروری است.
ت 2 ـ ملت ایران با اشتیاق فراوان منتظر حسن ختام مذاکرات با اتحاد جماهیر شوروی است.
ت 3 ـ به منظور اخلال در این مذاکرات باندی از مطرودین و منفورین از آیزنهاور و دال تا فرامرزی و خلیل ملکی به وجود آمده است.

نوید آزادی
ت 1 ـ توطئه‌های ضد کارگری دربار و عمال درباری و حبس و تبعید و کشتار کارگران روز به روز شدیدتر می‌شود.

نیروی سوم
ت 1 ـ امپریالیست‌های آمریکا و انگلستان، با بندو‌بست‌های پنهان و آشکار نخواهند توانست دولت دکتر مصدق را ساقط سازند.
ت 2 ـ تحول در مناسبات ایران و شوروی.

تیترهای گروه مطبوعاتی سلطنت‌طلب بیست و سوم مرداد 1332

داد
ت 1 ـ دولت آمریکا به هندرسن دستور داده است که خود را در اسرع وقت به تهران برساند.
ت 2 ـ آیزونهاور با نطق خود در حقیقت به دکتر مصدق اعلام جنگ کرد.
ت 3 ـ بعد از مجلس نوبت شاه است.

تیترهای گروه مطبوعاتی ملی‌گرا بیست و چهارم مرداد 1332

اصناف
ت 1 ـ چشم امید بیگانه به اقلیت دوخته شده است اقلیتی که از یهودی سرگردان بیچاره‌تر است.
ت 2 ـ جراید آمریکا به موازات هدف امپریالیست‌های انگلیس به همت و نهضت ملی ایران می‌تازند.
ت 3 ـ نطق تاریخی دیروز رهبر ملت، مصدق‌السلطنه نشان داد که بیگانگان باید بمیرند.
ت 4 ـ دشمنی دوست نما را نتوان کرد علاج شاخ را مرغ چه داند که قفس خواهد شد.

اطلاعات
ت 1 ـ فرمان انتخابات دوره هجدهم
ت 2 ـ مصدق : ملت ایران هرگز از هدف اصلی خود روی‌گردان نیست.
ت 3 ـ آیت‌الله کاشانی از امضای اعلامیه‌ای که به نام نمایندگان غیر مستعفی تنظیم شده بود خودداری کرد.

باختر امروز
ت 1 ـ نخست‌وزیر تقاضای صدور فرمان انتخابات دوره 18 را از شاه نمود.
ت 2 ـ ملت ایران هرگز از هدف اصلی خود روگردان نیست.
ت 3 ـ پس از صدور فرمان، انتخابات دوره هجدهم چگونه آغاز می‌شود.
ت 4 ـ امیر تیمور کلالی به سِمَت امیرالحاج منصوب شد.
ت 5 ـ دولت مراقب دسایس و تحریکاتی است که علیه امنیت عمومی به عمل می‌آید.

پرچمدار
ت 1 ـ دو میلیون و نیم رأی ملت ایران به انحلال مجلس
ت 2 ـ روسیه با بمب ئیدروژنی صلح را در جهان مستقر می‌سازد.

تهران
ت 1 ـ منتظر انتخابات دوره هجدهم نشوید.
ت 2 ـ اصلاحات اقتصادی ضروری‌ترین احتیاج کشور است.
ت 3 ـ اقتصاددان‌های کشور، برای حفظ حقوق خود و ملت به میهن گرد هم آئید.

خاورزمین
ت 1 ـ ملت ایران از هدف اصلی خود روی‌گردان نیست.
ت 2 ـ پرونده مجلس هفدهم بسته شد.
ت 3 ـ بشقاب‌پرنده در آسمان طهران
ت 4 ـ متن نامه دکتر مصدق به شاه.
ت 5 ـ تقویت نهضت ملی ایران وظیفه هر ایرانی است.

سپه
ت 1 ـ به نام مبارزه با کمونیسم: ببر تازه‌نفس آمازون جان شیر فرتوت و از کارافتاده تایمز را بگیرد.
ت 2 ـ ارتباط مسافرت شاه با فرمان انحلال مجلس هفدهم.
ت 3 ـ سعادت و سرنوشت ملت ایران باید در خانه 109 کاخ به دست مصدق تعیین و جامه عمل به خود بپوشد نه در کاخ سفید واشنگتن و به دست آیزونهاور.

شورش
ت 1 ـ جایی که دزد، پاکدامن و خائن، وطن‌پرست است، دزدان هفت رنگ و خائنین نشاندار را در بین ملت جای نیست.
ت 2 ـ کشف توطئه کودتای جدید.
ت 3 ـ خروج کاشانی از تهران.
ت 4 ـ انحلال مجلس، آغاز انتخابات.
ت 5 ـ تشکیل دسته ترور از طرف مخالفین دولت.
ت 6 ـ کودتاچیان شناخته شده هنوز از آمدو‌رفت‌های شبانه و عملیات پشت‌پرده خود دست برنداشته‌اند.
ت 7 ـ شاه باید بین سلطنت بر ملت ایران یا فرمانبرداری از بیگانگان کودتاچی یکی را انتخاب کند.
ت 8 ـ ملت قهرمان ایران بیدار باشید که بیگانگان و مزدوران داخلی آنها برای شما و نابودی نهضت ملی شما خواب کودتا دیده‌اند.
ت 9 ـ دکتر مصدق اگر بخواهد بیش از این سهل‌انگاری کند ناچار ملت ایران برای حفظ حقوق خود انقلاب خواهد کرد.

قانون
ت 1 ـ این اراده ملت است که قفل بزرگی به دَر بهارستان زد
ت 2 ـ توطئه خائنان کودتا
ت 3 ـ نفوذ و قدرت سحرآسای مصدق مافوق تمام قدرتهاست.
ت 4 ـ دکتر مصدق آن قدر مورد اعتبار است که ملت ایران قفل و کلید دوره‌های 17 و 18 را به دست مورد اطمینان وی می‌سپارد
5 ـ دیلی هرالد خبر می‌دهد: شاه استعفا می‌دهد

قیام لُر
ت 1 ـ دکتر مصدق مرد وطن‌پرستی است
ت 2 ـ ملت ایران از حُسن‌نیت دولت اتحاد جماهیر شوروی متشکر است
ت 3 ـ انحلال مجلس هفدهم

مصلحت
ت 1 ـ دستی که دولت شوروی به سوی ایران دراز کرده است با صمیمیت بفشاریم

ندای پان ایرانیسم
ت 1 - سیاستهای امپریالیستی آمیکا و انگلیس در ایران هرگز از یکدیگر منفک نبوده و نیست.
ت 2 ـ ملت ایران فریب نیرنگ‌های سیاسی کاخ‌نشینان کرملین را نمی‌خورد.

تیترهای گروه مطبوعاتی چپ بیست و چهارم مرداد 1332

شهباز
ت 1 - کودتایی که قرار بود دیشب انجام گیرد عقیم ماند
ت 2 - امپریالیست‌های آمریکایی و انگلیسی دربار و سایر مزدوران استعمار تمام نیروی خود را برای انجام کودتا به‌کار انداخته‌اند.
ت 3 - آقای نخست‌وزیر چرا از استعمارگران انگلیسی و آمریکایی صراحتاً نام نمی‌برید.
ت 4 - برای درهم شکستن دسایس درباریان دولت باید به طور قاطع به تشکیل مجلس موسسان مبادرت نماید.

کارگر آزاد
ت 1 - قانون کار باید قبل از تصویب در معرض افکار عمومی قرار گیرد.
ت 2 - آزادی کارگران زندانی خواست همه کارگران ایرانی است.

کاوه نو
ت 1 - وکلای بی‌شخصیت دورۀ هفدهم به سرنوشتی که انتظار می‌رفت دچار شدند.
ت 2 - آیزونهاور مداخله‌جو هنوز نمی‌داند که ملت‌ها در سرنوشت خود دخالت می‌کنند.

نیروی سوم
ت 1 - باید به زنان ایران نیز حق رای داده شود.
ت 2 - مبارزین شهرستان‌ها را از خطر توطئه‌های ایادی استعمار نجات دهید.
ت 3 - دو ساعت بعدازظهر دیروز آقای دکتر مصدق نخست وزیر نطق بسیار مهمی خطاب به ملت ایران از رادیو ایراد نمودند.

تیترهای گروه مطبوعاتی مذهبی بیست و چهارم مرداد 1332

شاهد
ت 1 - با فلج شدن مجلس اختیارات دکتر مصدق لغو و باطل است
ت 2 - به نام دموکراسی تحمیل عقیده نمودن، به نام آزادی کلیه آزادی‌ها را سلب کردن و به نام مبارزه با اجنبی مزدور اجنبی را بر همه چیز کشور مسلط کردن از اهم وظایف حکومت مصدق بود
ت 3 - اسرار پشتیبانی حزب توده از مصدق و مصدق از حزب توده.

تیترهای گروه مطبوعاتی سلطنت‌طلب بیست و چهارم مرداد 1332

کیهان
ت 1 ـ آمریکا اشتباه می‌کند.
ت 2 ـ شاهنشاه و ملکه اواسط همین هفته به تهران بازمی‌گردند.
ت 3 ـ نمایندگان اقلیت در مبارزات انتخاباتی دوره هجدهم مجلس شرکت نخواهند کرد.
ت 4 ـ نخست‌وزیر از شاه تقاضای صدور فرمان شروع انتخابات دوره هجدهم مجلس را کرده است.

احدی
ت 1 ـ تکیه‌گاه مصدق‌ها، موتمن‌الملک‌ها، مدرس‌ها.
ت 2 ـ دستی که همسایه شمالی به سوی ما دراز کرده در موقعی است که آمریکا علناً از سیاست انگلستان جانبداری می‌کند.
ت 3 ـ این‌جا تهران است گل در آستین و عقرب در گریبان دارد.

بختیار
ت 1 ـ اگر دکتر مصدق می‌دانست قبول زمامداری برای او این قدر گران تمام می‌شود...
ت 2 ـ دخالت توده‌ای‌ها نهضت ملی ایران را آلوده کرده است.
ت 3 ـ توده‌ای‌ها کلیه روحانیون و بازرگانان و آزادیخواهان را با نامه‌های خون‌آلود تهدید به مرگ کرده‌اند.
ت 4 ـ کاریکاتور دختر جوانی (ایران) در میان دستان مَردِ تنومندی (شوروی) با دلهره نشسته، در حالی که مرد روی کیسه‌های طلای ایران نشسته. در زیرنویس چنین آمده «ایران و شوروی به هم نزدیک می‌شوند.»

تیترهای گروه مطبوعاتی ملی‌گرا بیست و پنجم مرداد 1332

آپادانا
ت 1 ـ توده‌ای ها خود را برای یک کودتای بزرگ آماده می‌کنند.
ت 2 ـ باید که جاسوسان بیگانه را از کاخ بهارستان به سیاه‌چال زندان فرستاد.
ت 3 ـ مصدق قهرمان باید دشمنان ملت را در آتش انتقام بسوزاند.

آسیای وسطی
ت 1 ـ نقشه کودتا در پایتخت
ت 2 ـ اجرای سیاست موازنه منفی

اطلاعات
ت 1 ـ دیشب در حدود نیمه‌شب یک کودتای نظامی در تهران به وقوع پیوست که در ساعت پنج صبح امروز بِلااَثر گردید.
ت 2 ـ اعلامیه انحلال دوره هفدهم مجلس شورای ملی.
ت 3 ـ بنابر گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس فرمان نخست‌وزیری سرلشکر زاهدی در تاریخ 22 مرداد از طرف شاه صادر شده بود.

باختر امروز
ت 1 ـ قرار بود ساعت پنج صبح امروز مصدق، فاطمی، ریاحی را اعدام کنند.
ت 2 ـ متهمین در دادگاه صحرایی محاکمه می‌شوند.
ت 3 ـ این دربار شاهنشاهی روی دربار سیاه فاروق را سفید کرد.

پرخاش
ت 1 ـ حقیقتی که از زبان پیشوای ملت عنوان شد.
ت 2 ـ انتخابات دوره هیجدهم مهم‌ترین آزمایش تاریخی برای ملت ایران است.

حقوق زنان
ت 1 ـ به زنان ایران باید حق انتخاب‌شدن و انتخاب‌کردن داده شود.
ت 2 ـ رأی قاطع ملت ایران در موضوع انحلال مجلس فرمایشی هفدهم ضربت دیگری بر استعمار و عوامل زخم‌خورده او بود.
ت 3 ـ امروز موضوع دکتر مصدق نیست مبارزه امروز ملت ما بر سر مسئله حیات و بقای ایران و سعادت مردم ایران است.

خاورزمین
ت 1 ـ ابلاغیه دولت راجع به کودتای نظامی دیشب.
ت 2 ـ ملت ایران محاکمه و اعدام فوری کودتاچیان بَدنام را خواهان است.
ت 3 ـ مصدق پیروز است.
ت 4 ـ میتینگ عظیم مردم تهران در میدان بهارستان.
ت 5 ـ تظاهرات شدید احزاب در خیابان‌های تهران بر ضد دربار.
ت 6 ـ از بغداد اطلاع می‌دهند که شاه و ملکه ایران به بغداد وارد شدند.

رنج و گنج
ت 1 ـ فرمان ملت صادر شد و باید اجرا شود.
ت 2 ـ انتخابات کِی و چگونه شورع خواهد شد.

روح آزادی
ت 1 ـ گفته‌های اجانب جز سعی باطلی در راه مبارزه با اراده ملت ایران
ت 2 ـ قیام حسینی از مکه معظمه تا سرزمین کربلا

سرور زندگی
ت 1 ـ تصویری از شیطان در نمای محمدرضا شاه و با تیتر «بر شیطان لعنت»
ت 2 ـ کاریکاتوری که شیری (ملت) را نشان می‌دهد شاخ گاوی را در نمای محمدرضا شاه شکسته با این بیت شعر زیر:
روستایی گاو در آخور بِبَست شیر دمبش کند و شاخش را شکست

شاهین تهران
ت 1 ـ با تقاضای دکتر مصدق از شاه برای صدور فرمان انتخابات مجلس دوره 17 رسماً منحل شد.
ت 2 ـ مجلس دوره 17 به حکم ملت ایران منحل شد و هیچ قدرتی نمی‌توانست از تحقق این خواست بزرگ مردم جلوگیری کند.
ت 3 ـ پس از پیروزی در رفراندوم ملت ایران خود را برای شرکت در انتخابات دوره 18 آماده می‌کند.

تیترهای گروه مطبوعاتی چپ بیست و پنجم مرداد 1332

ارادۀ توده
ت 1 ـ درود بی‌پایان به روان پاک نادرشاه افشار، ننگ و نفرین و لعن ابدی به روح کثیف شاه سلطان حسین صفوی.
ت 2 ـ چرا مردم با دولت مصدق مخالف هستند.
ت 3 ـ اعضای سابق فراکسیون دولتی از عاقبت خود نگرانند.
ت 4 ـ انحلال مجلس دوره هفده و صدور فرمان دورۀ هجدهم در گروه مجلس مؤسسان.

جبهه آزادی
ت 1 ـ با ساطور بُران و تیز رفراندوم از فرار آدمکشان و دزدان جلوگیری نمایید.
ت 2 ـ شاه باید نشان دهد راهی که امروز در پیش گرفته غیر از راه گذشته می‌باشد.
ت 3 ـ با استعمار و ارتجاع و استثمار مبارزه کنید.

دُنیا
ت 1 ـ دکتر مصدق شش بار در محافل و مجالس رسمی با حضور صدها نفر از وزراء و رجال و نمایندگان مجلس و روزنامه‌نگاران غش کردند.
ت 2 ـ در حال حاضر پایه‌های حکومت دکتر مصدق از پایه‌های سلطنت محکم‌تر است.
ت 3 ـ دکتر مصدق در ملاقات و مصاحبۀ تاریخی دو ساعته برای مدیرها، اسرار روابط ایران و شوروی و نظریۀ صریح خود نسبت به روش حزب توده و فروش نفت شوروی را فاش کرد.

شجاعت
ت 1 ـ چگونه کودتای نظامی که قرار بود یک ساعت بعد از نیمه‌شب جمعه انجام شود عقیم ماند.
ت 2 ـ دکتر مصدق یک بار دیگر فریاد ملت را نشنیده گرفت.
ت 3 ـ خلیل ملکی برای رهایی از بن‌بست دست به احتجاج خائنانه می‌زند.

شهباز
ت 1 ـ کودتای خائنانۀ نظامی دیشب عقیم ماند.
ت 2 ـ کودتاچیان باید بی‌درنگ محاکمه و اعدام شوند.
ت 3 ـ امروز نقش شاه در توطئه خائنانه کودتا با افشاء متن به اصطلاح فرمان نخست‌وزیری سرلشکر زاهدی به ثبوت رسید.
ت 4 ـ ملت ایران خواستار صمیمانه‌ترین روابط با اتحاد جماهیر شوروی است.

مشت کارگر
ت 1 ـ بر سر لیدر اقلیت بین کاشانی و حائری‌زاده اختلاف افتاده است.
ت 2 ـ شروع انتخابات دوره هجدهم خواسته ملت ایران است.
ت 3 ـ آمریکا از پیشروفت مذاکرات ایران و شوروی عصبانی است.

نیروی سوم
ت 1 ـ دیروز آقای دکتر مصدق طی نامه‌ای از شاه تقاضای صدور فرمان انتخابات دورۀ هجدهم را نمود.
ت 2 ـ مخالفین دولت، به زودی با شاه هم یاغی خواهند شد.

تیترهای گروه مطبوعاتی مذهبی بیست و پنجم مرداد 1332

شاهد
ت 1 ـ خیانتکاران چگونه خود را به نفهمی می‌زنند.
ت 2 ـ پلیس مصدق روزنامه آتشبار شرق را غارت کرد.
ت 3 ـ توده‌ای‌ها قصد کودتا دارند و نظرشان از انتشار کودتای جعلی دربار انحراف افکار عمومی است.
ت 4 ـ دکتر مصدق برای تکمیل محمل خائنانۀ رفراندوم از شاه تقاضای شروع انتخابات را نموده است.

ملت ما (مجمع مسلمانان مجاهد)
ت 1 ـ دیشب فرمان غزل مصدق و نصب سرلشکر زاهدی از طرف شاه صادر شد.
ت 2 ـ تا آخرین نفس مبارزه ما با حکومت قداره‌بند و آزادی‌کُش ادامه دارد.
ت 3 ـ مصدق «آتش کمونیزم» را به جان ملت افکنده و حکومت تبهکارش دست وطن‌خواهان را بسته است.
ت 4 ـ کفیل وزارت دربار توقیف شد.
ت 5 ـ هموطنان کور باشید کر باشید، حاکم قداره‌بند می‌خواهد حکومت کند.

تیترهای گروه مطبوعاتی سلطنت‌طنت بیست و پنجم مرداد 1332

داد
ت 1 ـ رفراندوم دکتر مصدق در ایران در نوع خود بی‌نظیر بود.
ت 2 ـ محمدرضا شاه در دوراهی.
ت 3 ـ لیست انتخابات دوره هجدهم آیا از طرف مشاورین نزدیک نخست‌وزیر تهیه می‌شود.
ت 4 ـ مجلس هجدهم چگونه تشکیل می‌شود.
ت 5 ـ اعتصاب کارگران کارخانه سیلو.

دیده‌ور
ت 1 غوغای بیکاری
ت 2 ـ مبارزه با میکروب‌های اجتماع

کیهان
ت 1 ـ شاه و ملکه ایران به اتفاق دو نفر دیگر با هواپیما وارد بغداد شدند.
ت 2 ـ دیشب افسران گارد شاهنشاهی با یک کودتا نظامی می‌خواستند دولت مصدق را ساقط کنند.
ت 3 ـ امروز صبح امینی کفیل وزارت دربار، بهبودی رییس کاخ‌های سلطنتی، ارنست پرون و شش افسر توقیف شدند.
ت 4 ـ عاملین کودتا محکوم به اعدام دست‌جمعی خواهند شد.
ت 5 ـ نخست‌وزیر انحلال دوره هفدهم مجلس شورای ملی را اعلام کرد.

مرد آسیا
ت 1 ـ از طرف مصدق دستور توقیف عده‌ای از ارتش صادر شد.
ت 2 ـ به مصدق‌السلطنه بگویید آخر وقاحت و بی‌شرمی هم حدی دارد.
ت 3 ـ برای اولین بار پرده از اسرار کودتای قریب‌الوقوع حزب توده بر‌می‌داریم.
ت 4 ـ دنیا بداند، انعقاد هر قراردادی با مصدق یاغی اعتبار ندارد.

تیترهای گروه مطبوعاتی ملی‌گرا بیست و ششم مرداد 1332

آپادانا
ت 1 ننگ و نفرت بر شاه خیانتکار و جاسوس
ت 2 ـ مصدق پیشوای ملت است و میهن ما نه دربار می‌خواهد نه پارلمان
ت 3 ـ شاه دیروز به بغداد فرار نمود
ت 4 ـ بر آستان دوراهی تاریخ به فرمان ناسیونالیسم گردن نهیم
ت 5 ـ همه دارایی خاندان شاهی باید به خزانه دولت سپرده شود

آذرین
ت 1 - ملت ایران هر نوع دوستی و روابط متقابله را براساس احترام حق حاکمیت ملی ما و تساوی حقوق برقرار شود با آغوش باز می‌پذیرد

اسرار روز
ت 1 ـ فاطمی فکر تغییر رژیم و برقراری جمهوری در بین نیست
ت 2 ـ مصدق نخست‌وزیر محبوب ایران
ت 3 ـ اجتماع ایران بر سر دوراهه تاریخ پس از کودتای خائنانه نظامی اخیر

اطلاعات
ت 1 ـ مجسمه‌های شاه درمیدان‌های شهر خراب و پایین کشده شد
ت 2 ـ دکتر شایگان گفت شاه باید سلطنت کند نه حکومت
ت 3 ـ زیرک‌زاده: دولت باید حرکت شاه را به منزله استعفا تلقی کند
ت 4 ـ شب گذشته مأمورین انتظامی منزل اغلب کسانی را که دستگیر شده‌اند تفتیش کردند
ت 5 ـ شاه و ملکه در مدت اقامت خود در عراق

اطلاعات جهان
ت 1 ـ دکتر مصدق در برابر هفت‌چنگ مشکلات
ت 2 ـ قضاوت تاریخ و نهضت ملی ایران
ت 3 ـ کاخ نهضت ملی که بر سینه گلگون کفنان استعمار است به دست کودتاچیان درهم نخواهد ریخت. فرزند وطن‌پرست پیروز است.

باختر امروز
ت 1 ـ امروز پرچم سه رنگ ایران به جای مجسمه‌ها در همه میدان‌های تهران در اهتزاز بود.
ت 2 ـ دیروز محمدرضا شاه فراری که علیه حکومت ملی به دستیاری اجانب کودتا نمود و با شکست مواجه گردید از طرف ملت منعزل گردید.
ت 3 ـ خائنی که می‌خواست وطن را به خاک و خون بکشد فرار کرد.
ت 4 ـ امروز مردم آزادی‌طلب تهران، مجسه‌های رضاخان میرپنج را سرنگون ساختند.
ت 5 ـ شاه ایران از سلطنت سرنگون شد.

ترقی ضمیمه رایگان
ت 1 ـ سرهنگ نصیری و همدستانش اعدام می‌شوند
ت 2 ـ شاه و ملکه از ایران رفتند
ت 3 ـ مسببین کودتا را کی لو داد
ت 4 ـ در فرودگاه بغداد فقط دو نفر با شاه و ملکه همراه بودند
ت 5 ـ ملاقات ژنرال شوراتسکف با شاه و اقدامات آمریکایی‌ها در تهران

تیزبین
ت 1 ـ اگر دولت در مجازات مسببین کودتای اخیر تعلل ورزد، مردم ناچار خواهند شد به دست خود خائنین را به سزای اعمالشان برسانند.
ت 2 ـ ملت ایران با کلیه مظاهر امپریالیسم اعم از دیکتاتوری سرخ ـ استعمار سیاه و "دیپلماسی دلار" مبارزه خواهد کرد.
ت 3 ـ در مناسبات بین ایران و شوروی انصاف و عدالت باید سرلوحه برنامه مذاکرات قرارگیرد.

حمله
ت 1 ـ کودتاچیانِ دست‌نشانده استعمار را تیرباران کنید
ت 2 ـ فریاد یا مرگ یا مصدق، مرگ بر شاه طهران را می‌لرزانید

خاور زمین
ت 1 ـ ما شاه نمی‌خواهیم...؟
ت 2 ـ مبارزه با استعمار
ت 3 ـ کودتای نظامی در رشت

دوشنبه
ت 1 ـ مصدق پیروز است
ت 2 ـ نقشه کودتا نقشه بر آب شد
ت 3 ـ الهیار صالح با معاون وزارت خارجه آمریکا مذاکراتی کرد

فردوسی
ت 1 ـ اشرف پهلوی در مسافرت کوتاه خود اساس کودتا را پی‌ریزی کرد
ت 2 ـ رُل اصلی شاهپور غلامرضا در کودتای اخیر
ت 3 ـ تا دکتر مصدق هست، ایران جمهوری نمی‌شود

مردم ایران
ت 1 ـ مردم ایران می‌خواهند بساط سلطنت برچیده و جمهوریت مستقر شود
ت 2 ـ مردم ایران روز سقوط دربار و فرار شاه
ت 3 ـ شاه رفت و آسمان بر زمین نیامد
ت 4 ـ فرمان نخست‌وزیری سرلشکر زاهدی

تیترهای گروه مطبوعاتی چپ بیست و ششم مرداد 1332

جبهۀ آزادی
ت 1 ـ محمد گلبرگ: کاشانی در حلقۀ محاصره نوکران با سابقه و مارک‌دار انگلستان.
ت 2 ـ زنده باد «رو» آن هم «روی پلاستیکی» سوسیالیست‌های شاه‌پرست.
ت 3 ـ زیرک‌زاده: دولت ملی باید شاه را مستعفی اعلام و شورای سلطنتی تشکیل دهد.

جوانان دمکرات
ت 1 ـ سخنرانی مالنکُف، وسیله تازه‌ای برای مهارکردن جنگ افروزان بود
ت 2 ـ توطئۀ کودتا و خلیل ملکی
ت 3 ـ کودتاچیان درباری را محاکمه و اعدام کنید و با مجلس مؤسسان تکلیف دربار را معین کنید
ت 4 ـ شاه خائن پس از شکست کودتای نظامی پَریشَب از ایران فرارکرد و دیروز وارد بغداد شد

شجاعت
ت 1 ـ شاه خائن پس از شکست کودتای نظامی پریشب از ایران فرارکردو دیروز وارد بغداد شد
ت 2 ـ دیروز وقتی که خبر فرار شاه منتشر شد، شور و شَعف بی‌مانندی سراسر تهران را فراگرفت
ت 3 ـ اعلامیه جمعیت ملی مبارزه با استعمار کودتای خائنانه دربار
ت 4 ـ نخست‌وزیر کودتا سرلشکر زاهدی بود
ت 5 ـ چگونه هنگامی که توطئه کودتا آماده می‌شد «نیروی سوم» لالایی می‌خواند و خلط مبحث می‌کرد

شهباز
ت 1 ـ شاه خائن از بیم خشم و نفرت ملت بیدار ایران به دامن اربابان خود گریخت
ت 2 ـ امروز در سراسر پایتخت مردم مجسمه‌های بُت ننگین استبداد و شاه فراری و پدر خائن او را در هم شکستند
ت 3 ـ پسر خائن رضاخان فرارکرد
ت 4 ـ برای تعیین تکلیف دربار باید مؤسسان فوراً دعوت گردد

نیروی سوم
ت 1 ـ این هم نوبت دربار و محمدرضا شاه خائن
ت 2 ـ محمدرضا شاه خائن باید محاکمه و مجازات شود
ت 3 ـ تکلیف آینده را ملت با رفراندوم تعیین خواهد کرد
ت 4 ـ شاه خائن دیروز از ترس مجازات ملت فرارکرد

تیترهای گروه‌های مطبوعاتی مذهبی بیست و ششم مرداد 1332

شاهد
ت 1 ـ "کودتاتر" مصدق هنوز ادامه خواهد داشت
ت 2 ـ کودتای ساختگی دولت برای تغییر رژیم
ت 3 ـ شبح مخوف قلدری و کمونیسم ایران را فراگرفت
ت 4 ـ برای تکمیل کودتای مصدق این کودتای قلابی را به وجود آوردند
ت 5 ـ مردم: فریب نخورید، کودتا پرده دوم کمدی رفراندم است
ت 6 ـ دکتر بقائی و زهری در زندان مصدق

تیترهای گروه‌های مطبوعاتی سلطنت بیست و ششم مرداد 1332

داد
ت 1 ـ جریان کامل کودتای نظامی و اسامی دستگیرشدگان
ت 2 ـ کودتا هرچه باشد مورد اعتراض ما بوده
ت 3 ـ بزودی مجلس مؤسسان تشکیل و دکتر مصدق به ریاست‌جمهوری تعیین می‌گردد
ت 4 ـ جریان دقیق حرکت شاه و ملکه با هواپیمای دو موتوره سلطنتی

کیهان
ت 1 - تا کنون 31 نفر از افسران و نمایندگان مجلس و سایرین به اتهام شرکت در کودتا توقیف گردیدند
ت 2 ـ دیشب دکتر بقایی و زهری توقیف گردیدند
ت 3 ـ با عزیمت شاه رژیم سلطنتی ایران به رژیم جمهوری مبدل خواهد شد
ت 4 ـ دیروز میتینگ باشکوهی به مناسبت شکست کودتای نظامی در میدان بهارستان برپا گردید
ت 5 ـ سخنگوی دولت به خبرنگاران گفت: فکر جمهوری در بین نیست

ندای سپهر
ت 1 ـ نامه دکتر مصدق به پیشگاه شاهنشاه
ت 2 ـ مصدق و اطرافیان پست خیانت‌کارش بدانند...
ت 3 ـ جوانان پاک‌نژاد آریایی برخیزند

تیترهای گروه مطبوعاتی ملی‌گرا بیست و هفتم مرداد 1332

آپادانا (حزب ملت ایران بر بنیاد پان‌ایرانیسم)
ت 1 ـ مردم قهرمان تهران دیروز با فریاد پیروز باد مصدق، مجسمه‌های ننگین سردارسپه و پسر ولگردش را سرنگون کردند
ت 2 ـ این کار نفرت و انزجار بی‌پایان ما را از شاه جاسوس نشان داد
ت 3 ـ توده‌ای‌ها می‌خواستند به جای مجسمه شاه عکس استالین را نصب کنند
ت 4 ـ مصدق پیشوای ملت ایران است. میهن ما نه دربار می‌خواهد نه پارلمان

اتحاد تراکمه (ارگان سازمان اتحاد و همکاری تراکمه گوکلان ایران)
ت 1 ـ جریان دقیق حرکت شاه و ملکه با هواپیمای دو موتوره سلطنتی
ت 2 ـ دو میلیون و چهل و چهار هزار و پانصد و نود و شش رأی در رفراندوم اخذ شد
ت 3 ـ گرگان و دشت گرگان مرکز توطئه استعمار انگلستان

اتحاد ملّی
ت 1 ـ اسرار و جزییات کودتای اخیر که تکان دهنده است
ت 2 ـ چگونه شاه از ایران خارج شد
ت 3 ـ شاهپور علیرضا به شاه حمله‌ور شد ولی ثریا نگذاشت
ت 4 ـ قوا در مهرآباد متمرکز شد
ت 5 ـ تظاهرات روز 25 مرداد یا 30 تیر ثانی

اطلاعات
ت 1 ـ دو دقیقه تأخیر سرهنگ خسرو‌پناه کودتا را بر هم زد
ت 2 ـ شاه و ملکه به اروپا حرکت کردند
ت 3 ـ سفیر‌کبیر آمریکا دیروز به تهران مراجعت کرد
ت 4 ـ دو بار نخست‌وزیر گفت بیگانگان می‌خواهند شاه را وادار به کودتا و انجام عملیاتی بر خلاف مصلحت کشور و خود بکنند
ت 5 ـ امروز جلسه فراکسیون نهضت ملی در منزل نخست‌وزیر تشکیل شد

باختر امروز
ت 1 ـ شاه فراری با یک هواپیمای انگلیسی به طرف لندن پرواز کرد
ت 2 ـ امروز جلسه فوق‌العاده فراکسیون نهضت ملی با حضور نخست‌وزیر تشکیل یافت
ت 3 ـ شاه سه قطعه از جواهرات سلطنتی را دزدیده است
ت 4 ـ مطبوعات انگلیسی دروغ‌پردازی خود را درباره حوادث ایران مجدداً آغاز کرده و از محمدرضا پهلوی حمایت می‌کنند
ت 5 ـ پس از 32 سال عصر دیروز اثری از بُت‌های خاندان پهلوی در میدان‌های مختلف شهر دیده نمی‌شد

حوائج
ت 1 ـ از جان خود گذشتیم، با خون خود نوشتیم: یا مرگ یا مصدق
ت 2 ـ مصدق را از میان سیل خون و آتش حفظ می‌کنیم
ت 3 ـ ملت ما نطفه هر کودتا و توطئه را در جَنین خفه می‌کند

خاور زمین
ت 1 ـ ملت مغز مخالفین خود را می‌کوبد
ت 2 ـ هر کس با ملت نباشد باید معدوم شود
ت 3 ـ شاه فراری از بغداد به سوی اروپا
ت 4 ـ مقبره رضاشاه غارت شد
ت 5 ـ اعلامیه سرلشکر زاهدی
ت 6 ـ زمزمه جمهوریت در ایران

خواندنیها
ت 1 ـ نقشه کودتا و توطئه قبل دکتر محمد مصدق
ت 2 ـ جزییات واقعه کودتا
ت 3 ـ صدرالاشراف: کار کردن با این شاه خیلی مشکل است

زنان پیشرو (ارگان نهضت زنان پیشرو)
ت 1 ـ کودتای آیزونهاور و چرچیل به رهبری محمدرضا شاه خائن با شکست مواجه شد
ت 2 ـ شاه خائن روز یکشنبه از ترس مجازات ملت فرارکرد

شهرت
ت 1 ـ مقام غیر مسئول (!) مسئول همه جنایات
ت 2 ـ توطئه‌ها ضد ملّی است
ت 3 ـ صورت کامل اعضاء کابینه خیالی زاهدی!
ت 4 ـ اختلاف نظر شدید انگلیس و آمریکا در مسئله کره و چین
ت 5 ـ اراده پابرهنه‌ها و ژنده‌پوش‌ها بر اراده ملوکانه و اربابان او فائق آمده و خواهد آمد

کارزار
ت 1 ـ شب یکشنبه یک کودتای نظامی به فرماندهی... بوقوع پیوست

مرکز اخبار
ت 1 ـ استعمار سیاه آخرین دقایق زندگی خود را می‌پیماید

نامه اراک
ت 1 ـ مجلس هفدهم منحل شد
ت 2 ـ آمریکا در حمایت از سیاست استعماری انگلستان در ایران
ت 3 ـ خدای ایران حافظ استقلال و تمامیت ایران است و ملت ما را از گزند حوادث مصون خواهد داشت
ت 4 ـ دکتر فاطمی: این دربار شاهنشاهی روی دربار سیاه فاروق را سفید کرد

نبرد نیک
ت 1 ـ ملت باید اعلام کند: سلطنت طالب است یا جمهوری
ت 2 ـ یک رفراندوم دیگر تکلیف سلطنت را معلوم می‌سازد
ت 3 ـ دست خدا با عناصر ملی است

ندای پان‌ایرانیسم
ت 1 ـ دربار فاسد‌ترین و تبهکارترین دستگاهی بود که می‌توانست منظور انگلستان را برای پیش‌بُردن نظریات استعمار تأمین کند
ت 2 ـ آقای دکتر مصدق مردم از شما می‌‌خواهند که دست بلشویک‌ها را از دخالت در امور ملی کوتاه سازید

تیترهای گروه‌های مطبوعاتی چپ بیست و هفتم مرداد 1332

جبهه آزادی
ت 1 ـ پرچم سه رنگ ایران به جای مجسمه محمدرضا شاه در همدان
ت 2 ـ دیروز آخرین مرحله مبارزه ضداستعماری و ضد دیکتاتوری جوانان وطن‌خواه ما در تهران
ت 3 ـ سرنگون ساختن بُت‌ها و مجسمه‌های زور و قُلدری

شجاعت
ت 1 ـ مرگ و نفرت بر رژیم سلطنتی؛ برقرار باد جمهوری دموکراتیک
ت 2 ـ دیروز مردم مجسمه‌ها و تصاویر شاه فراری و رضاخان را سرنگون کردند
ت 3 ـ کرنش خلیل ملکی در برابر امپریالیسم آمریکا
ت 4 ـ بیانیه کمیته مرکزی حزب توده ایران

شهباز
ت 1 ـ مرده باد تخت و تاخ ـ زنده باد جمهوری
ت 2 ـ بیانیه جمعیت ملی مبارزه با استعمار درباره برچیدن سلطنت و اعلام جمهوری دموکراتیک
ت 3 ـ سرلشکر زاهدی برای «رهبری» کودتا به اهواز عزیمت کرد
ت 4 ـ بیانیه کمیته مرکزی حزب توده ایران
ت 5 ـ نام‌های جدید خیابان‌های تهران
ت 6 ـ در خوزستان و آذربایجان و گیلان کودتایی در شرف وقوع است

نیروی سوم
ت 1 ـ رفراندوم، جمهوری مصدق پیروز است
ت 2 ـ ملت ایران دیگر زیر بار سلطنت نخواهد رفت
ت 3 ـ اگر شعبان‌خان [بی‌مخ] وزیر جنگ کابینه سرلشکر زاهدی، آزاد بود در جواب ملت ما چه می‌کرد
ت 4 ـ ملت ایران از این پس باید مستقیماً بر خود حکومت کند
ت 5 - در دستگاه کندوکاو هم دیشب کودتا شد
ت 6 ـ جمهوریت، ایران نوین با جمهوریت

تیتر گروه مطبوعاتی مذهبی بیست و هفتم مرداد 1332

شاهد
ت 1 ـ حکم نخست‌وزیری فضل‌الله زاهدی
ت 2 ـ تمام سفارتخانه‌های خارجی دولت یاغی مصدق را به رسمیت نمی‌شناسد
ت 3 ـ کریم‌پور شیرازی کمیسر دولت در ستاد ارتش است
ت 4 ـ دار و دسته [خلیل] ملکی هم جمهوری می‌خواهد
ت 5 ـ مصدق کودتا می‌سازد
ت 6 ـ دولت مصدق قانونی نیست

تیترهای گروه‌های مطبوعاتی سلطنت‌طلب بیست و هفتم مرداد 1332

داد
ت 1 ـ شاه دیشب در بغداد کودتای نظامی را تکذیب کرد
ت 2 ـ اعلام جمهوریت در ایران
ت 3 ـ سرلشکر زاهدی طی مصاحبه مطبوعاتی فرمان نخست‌وزیری خود را نشان داد
ت 4 ـ دولت قصد ندارد هیچ یک از مخالفین خود را بازداشت کند

کیهان
ت 1 ـ شاه و ملکه با هواپیما از بغداد عازم رم شدند
ت 2 ـ دکتر فاطمی مجدداً تأکید کرد موضوع جمهورت مورد بحث نیست
ت 3 ـ سفیرکبیر آمریکا دیشب به تهران بازگشت
ت 4 ـ سفیرکبیر آمریکا (هندرسن) در ظرف دو روز آینده با دکتر مصدق ملاقات خواهد کرد
ت 5 ـ نخست وزیر با تبدیل رژیم مملکتی جمهوریت موافقتی ندارد
تیترهای گروه مطبوعاتی ملی‌گرا بیست و هشتم مرداد 1332

آپادانا
ت 1 ـ دیروز حوالی ساعت 12 عده زیادی از بلشویک‌ها به حزب ملت ایران حمله کردند
ت 2 ـ دشمنان ملت را سرکوب خواهیم کرد
ت 3 ـ عکس‌های شاه فراری از ادارات برداشته شد
ت 4 ـ در تمام شهرستان‌ها مردم به پشتیبانی دکتر مصدق متینگ می‌دهند
ت 5 ـ از امروز پوزه بلشویک‌های مزدور را به خاک خواهیم مالید

آسیای جوان
ت 1 ـ هنوز کشور متشنج است
ت 2 ـ چه کسانی عضو شورای سلطنتی خواهند شد
ت 3 ـ متن فرمان نخست‌وزیری زاهدی به خط شخص شاه
ت 4 ـ اولین کسی که جمعه گذشته کودتائی‌ها را لو داد و به دکتر مصدق خبر داد سرتیپ دفتری بود
ت 5 ـ سرلشکر زاهدی خود را نخست‌وزیر می‌داند
ت 6 ـ مجسمه‌های رضاشاه را سرنگون کردند
در این شماره تصاویری از کودتاچیان و فروپاشی مجسمه‌ها نمایان است

پرخاش
ت 1 ـ سلام به ارتش ملی و نهضت‌پناه
ت 2 ـ به فضل خداوند که صورت بلاهت شاه ظاهر گردید حصول جمهوری را برای ملت ایران آسان گردانید

حاجی بابا
کاریکاتور و طنزهای ضدشاه و حمایت از مصدق دارد. در کاریکاتوری شاه را در هیأت شتر قربانی درآورد که مصدق افسار آن را می‌کشد
ت 1 ـ در زندان رامسر روی دیوار زندان زنده باد شاخ به امضاء شعبان بی‌مخ
ت 2 ـ شاه فراری شده سوار گاری شده

شیر شرق
ت 1 ـ روح پاک احمدشاه از دودمان پهلوی انتقام می‌گیرد
ت 2 ـ دنیا دار مکافات و انتقام است

صبح و انقلاب (به جای ارگان جمعیت رهایی کار و اندیشه)
ت 1 ـ پیش به سوی ایجاد حکومت جمهوری ملت ایران
ت 2 ـ باید بوسیله رفراندوم دکتر مصدق به عنوان رییس قوای مملکتی انتخاب گردد
ت 3 ـ پس از در هم شکستن دربار مرکزی جنایت و توطئه باید حزب توده این کانون خیانت را نیز ریشه‌کن کرد
ت 4 ـ دشنام‌هایی که حزب توده به دکتر مصدق هدیه می‌دهد
ت 5 ـ شاه خائن به کعبه آمال خود لندن پناه برد
ت 6 ـ مجسمه‌های استبداد به دست مردم سرنگون گردید

واهمه
ت 1 ـ آخرین تصمیم دکتر مصدق برای سلطنت تهیه چوبه‌های دار در شهربانی
ت 2 ـ فعلاً که روزگار به کاشانی پشت کرده
ت 3 ـ متن نطق شاه که قرار بود بعد از برکناری دکتر مصدق ایراد کند
ت 4 ـ زاهدی فرمان رسمی نخست‌وزیری دارد دیروز برای دستگیری وی جایزه هم معین کردند

تیترهای گروه مطبوعاتی چپ بیست و هشتم مرداد 1332

جبهۀ آزادی (ارگان مرکزی حزب ایران)
ت 1 ـ دودمان خیانتکاری که با کودتای سیاه انگلیسی 29 اسفند 1299 علیه آزادی و دمکراسی ما قیام کرد با کودتای آمریکایی 25 مرداد 1332 رسوا و نابود گردید
ت 2 ـ نه روسی ـ نه آمریکایی نه انگلیسی هیچ کدام دلسوز ما نیستند
ت 3 ـ مجسمه کثیف شاه را پایین آوردند

سومگا (پایمردی نشریه حزب سوسیالیست ملی کارگران ایران)
ت 1 ـ دیگران راه ما را هموار می‌کنند
ت 2 ـ کودتای مسخره 25 مرداد
ت 3 ـ کودتاچی‌ها

شجاعت
ت 1 ـ سرتیپ مغروی فرمانده لشکر خوزستان برای اجرای یک کودتای خائنانه حاضر شده است
ت 2 ـ سرلشکر زاهدی به اتفاق عده‌‌ای افسران بازنشسته به خوزستان عزیمت کرده است
ت 3 ـ دیروز در تهران به طرفداری از استقرار جمهوری دمکراتیک تظاهراتی صورت گرفت
ت 4 ـ زوال سلطنت شاه حکم تاریخ است
آقای خلیل مکی تسلیت عرض می‌کنیم
روزنامه نیروی سوم معتقد است که شاه شخصاً آدم خوبی است و فقط اطرافیانش بَدند، باید اختلاف بین مصدق و شاه هر چه زودتر رفع شود

نیروی سوم
ت 1 ـ جمهوریت تنها رژیمی استکه باید جانشین سلطنت گردد
ت 2 ـ شاه و دربار علت وجودی حزب توده بودند
ت 3 ـ هندرسن دیشب یک ساعت با دکتر مصدق مذاکره کرد

تیترهای گروه مطبوعاتی مذهبی بیست و هشتم مرداد 1332

ستارۀ اسلام
ت 1 ـ آقای دکتر مصدق اگر امروز جلوی توده‌ای‌ها را نگیرید فردا در میدان توپخانه شما را بدار خواهند زد
ت 2 ـ متن مصاحبه سرلشکر زاهدی با خبرنگاران داخلی و خارجی
ت 3 ـ زاهدی گفت: مصدق چه بخواهد و چه نخواهد باید کرسی نخست‌وزیری را رها کند
ت 4 ـ شاه در بغداد گفته است که مصدق را عزل کرده‌ام

شاهد
ت 1 ـ پیروزی مصدق با همکاری ستون پنجم استعمار
ت 2 ـ ننگ و نفرت بر حکومتی که بنیان استقلال میهن ما را متزلزل کرده است
ت 3 ـ دانشکده افسری به عنوان اعتراض به دولت غیرقانونی اعتصاب غذا کردند

ملت ما (ارگان مجمع مسلمانان مجاهد)
ت 1 ـ شمال و جنوب کشور متشنج است
ت 2 ـ درور بر بقایی و مکی، پایه‌گذار نهضت ملی
ت 3 ـ بزودی مجسمه‌های لنین و استالین و مالنکف به تهران خواهد رسید
ت 4 ـ حضرت آیت‌الله بروجردی: تهران در دست بلشویک‌هاست و مصدق دست مردم مسلمان را بسته است، باز هم ساکت نشسته‌اید
ت 5 ـ پرده‌ها کنار رفت
ت 6 ـ کاریکاتوری با عنوان «آرزو» از مصدق که خیال شاهی در سر می‌پروراند
ت 7 ـ مصدق گورت را گم کن

ندای حق
ت 1 ـ عمل و اقدام با اخلال نظم و آرامش مملکت و سوء قصد نسبت به خدمتگزاران کشور، خیانت به این ملت است. ما این روش ابلهانه و احمقانه بیزار و تنفر داریم
ت 2 ـ بحمدالله مجسمه‌ها سرنگون شد باید بقیه مجسمه‌ها در میادی سرنگون شود

تیترهای گروه مطبوعاتی سلطنت طلب بیست و هشتم مرداد 1332

آرام
ت 1 ـ باز هم کودتا
ت 2 ـ آیا این کودتا بود
ت 3 ـ عزیمت اعلی‌حضرت به اروپا
ت 4 ـ پایین آوردن مجسمه شاهنشاه فقید
ت 5 ـ زنده باد شاه
ت 6 ـ مصاحبه سرلشکر زاهدی

مرد آسیا
ت 1 ـ فرمان نخست‌وزیری مصدق به امضای محمدرضا شاه است یا استالین؟
ت 2 ـ سرلشکر زاهدی: انتصاب من به نخست‌وزیری از طرف شاه به این علت بود که مصدق از مسیر نهضت منحره شده بود
ت 3 ـ اسرار کودتای قلابی مصدق را فاش می‌کنیم
ت 4 ـ سرهنگ نصیری حامل فرمان عزل مصدق بوده است

تیترهای مطبوعاتی ـ بیست و نهم مرداد 1332

شاهد [مذهبی]
ت 1 ـ قیام مردم حکومت مصدق را سرنگون ساخت
ت 2 ـ خونبهای شهدای دیروز باید با مصادره اموال مصدق تأمین شود
ت 3 ـ بقائی: نگذارید خائنین از دار مجازات فرار کنند
ت 4 ـ بازگشت اعلی‌حضرت شاه
ت 5 ـ قتل دکتر فاطمی
ت 6 ـ دائی! بگو ببینم جمهوری چه چیه

نبرد ملت [مذهبی]
ت 1 ـ گلوله، گلوله، تنها پاداش جاسوسان و وطن‌فروشان است
ت 2 ـ حسین فاطمی خائن که از خطر گلوله برادران نجات پیدا کرده بود قطعه-قطعه شد
ت 3 ـ سرلشکر باتمانقلیچ بر سیاست ستاد ارتش منصوب شد
ت 4 ـ لکه‌های ننگین را با خون بشوییم
ت 5 ـ سرکوبی قطعی و قلع و قمع عمال بیگانه و جاسوسان کمونیزم به دست ارتش ضد اجنبی ایران قطعیت یافت

آتش [سلطنتی]
ت 1 ـ 36 ساعت است که فریادهای زنده باد شاه تهران را می‌لرزاند
ت 2 ـ آقای لاورنیتف سفیر جمهوری ساز تسلیت عرض می‌کنیم
ت 3 ـ اعلی‌حضرت همایونی خیال داشتند که در صورت ادامه تسلط مصدق به ایران به آذربایجان رفته و از آن‌جا به مصدق حمله کنند
ت 4 ـ ملت می‌خواهد که دولت بلافاصله تشکیلات حزب توده را در تمام مملکت نابود نماید

داد [سلطنتی]
ت 1 ـ دیشب به تمام مرزهای ایران دستور داده شد از فرار مصدق‌السلطنه جلوگیری کنند
ت 2 ـ شایعه کشتن غلامحسین مصدق و حسین فاطمی و بشیر فرهمند تا چه اندازه صحت دارد
ت 3 ـ اثاثیه منزل دکتر مصدق و پسرش غارت شد
ت 4 ـ کلیه دکاکین غیر از قصابی، خواربار فروشی، نانوایی حق بازنمودن مغازه‌های خود را ندارند و متخلفین هدف گلوله قرار خواهند گرفت
ت 5 ـ روز 28 مرداد روز قیام ملی

کیهان [سلطنتی]
ت 1 ـ پس از تظاهرات دامنه‌دار دیروز تهران و شهرستان‌ها حکومت دکتر مصدق ساقط شد و سرلشکر زاهدی زمام امور را به دست گرفت
ت 2 ـ طبق آمار پزشکی قانونی در حادثه دیروز 39 نفر مقتول و بیش از 350 نفر به شدت مجروح شدند
ت 3 ـ سرلشکر زاهدی از دیشب شروع به کار کرد

مرد آسیا [سلطنتی]
ت 1 ـ قیام دیروز از کجا سرچشمه گرفت
ت 2 ـ ملت پیروز شد
ت 3 ـ نخست‌وزیر پتو پوش، نخست‌وزیر زره پوش

تیترهای مطبوعاتی ـ سی مرداد 1332

پُست تهران
ت 1 ـ اعلی‌‌حضرت همایونی شاهنشاهی فردا به پایتخت وارد می‌شود
ت 2 ـ چگونه مصدق‌السلطنه در خانه مهندس معظمی بازداشت شد
ت 3 ـ مصاحبه با سرلشکر زاهدی دربارۀ برنامه دولت
ت 4 ـ قیام دلیرانه ملت ایران حکومت مصدق را سرنگون و شاه را مجبور به مراجعت به تهران نمود

تهران مصور
ت 1 ـ مدافعین خانه مصدق پس از چهار ساعت زد و خورد تسلیم شدند

داد [سلطنتی]
ت 1 ـ چگونه عصر دیروز مصدق‌السلطنه یاغی دستگیر شد
ت 2 ـ دیروز هم فریاد (مرگ بر مصدق ـ زنده باد شاه) در سرتاسر تهران به گوش می‌رسید
ت 3 ـ شاه باز‌می‌گردد ما این پیروزی را صمیمانه شادباش می‌گوییم
ت 4 ـ اعلی‌حضرت با یک هواپیمای هلندی ساعت 23 دیشب از رُم به سمت تهران حرکت کردند
ت 5 ـ مردم مبارز تهران برای از بین‌بُردن آخرین خانه مصدق حتی آجرهای آن را از بین بُردند

زلزله
ت 1 ـ زنده باد شاهنشاه محبوب ایران
ت 2 ـ مصدق خائن و بی‌وطن و همکاران اجنبی‌پرست و وطن‌فروشش را حکم ملت به دار آویخته خواهند شد
ت 3 ـ مرگ بر مصدق خائن و بی‌وطن
ت 4 ـ آتش زدن منزل مصدق خائن

تیترهای مطبوعات ـ سی و یکم مرداد 1332

خواندنیها [ملی]
ت 1 ـ آیا این رشته سر دراز دارد. ایران کره ثانوی نخواهد شد
ت 2 ـ بازگشت شاهنشاه
ت 3 ـ وقایع 28 مرداد و سقوط مصدق

شاهد [مذهبی]
ت 1 ـ روبوسی سرلشکر زاهدی با مصدق‌السلطنه
ت 2 ـ باز ثابت شد همه را برای همیشه نمی‌توان فریفت
ت 3 ـ قیام ژنده‌پوشان، پابرهنه‌ها و گرسنگان بر علیه حکومت قلدری مصدق
ت 4 ـ ائتلاف ننگین حزب توده ایران و دار و دسته خلیل ملکی

نبرد ملت [مذهبی]
ت 1 ـ سلام بر ارواح شهداء قیام ملی و ضد اجنبی 28 مرداد
ت 2 ـ مصدق، غول خون‌آشام و یاران آدمکش او به زنجیر کشیده شدند
ت 3 ـ هیچ حکومتی بر بنیان ظلم پایدار نخواهند ماند

بختیار [سلطنتی]
ت 1 ـ غلامان حلقه بگوش انگلستان و نوکران جیره‌خواران کرملین در راه نحو استقلال و تغییر رژیم سلطنت
ت 2 ـ سرلشکر زاهدی شخصیتی است که می‌تواند به این وضع آشفته سروسامان دهد
ت 3 ـ قابل توجه اعلی‌حضرت همایونی و جناب آقای نخست‌وزیر "از گذشته باید عبرت گرفت"
ت 4 ـ چرا مردم به حمایت شاه برخاستند
ت 5 ـ عباس مسعودی باید به جرم خیانت‌های ممتد محاکمه شود

تیترهای احزاب و گروه‌ها ـ اول شهریور 1332

پیمان نو
ت 1 ـ شعبان جعفری فکر می‌کرد او را می‌خواهند از بین ببرند. او مردانه موقعی که خیال می‌کرد او را خواهند کشت فریاد زنده باد شاهنشاه می‌کشید

روح آزادی
ت 1 ـ اعلی‌حضرت همایونی شاهنشاهی به تهران نزول اجلال فرمودند

سیاست شرق
ت 1 ـ پیروزی ملت و سقوط مصدق

شاهد [مذهبی]
ت 1 ـ (کاریکاتور مصدق که با کلنگ رفراندوم چاه می‌کند)
چاه کن همیشه ته چاه است

شعاع شرق
ت 1 ـ دکتر فاطمی دستگیر شد
ت 2 ـ شاهنشاه به وطن بازگشت

هوشمند
ت 1 ـ رستاخیز مردم تهران فصل درخشان و پُرافتخاری در تاریخ باز نمود
ت 2 ـ زنده و جاوید باد سلطنت محمدرضا شاه پهلوی

تیترهای احزاب و گروه‌ها ـ دوم شهریور 1332

ستاره
ت 1 ـ آقای سرلشکر زاهدی ملت تشنه انتقام است

سعادت بشر
ت 1 ـ شهریار جوانبخت ما به آغوش ملت بازگشت
ت 2 ـ «کودتاتر» مفتضحانه دکتر مصدق یاغی‌السلطنه
ت 3 ـ روز 28 مرداد روز رستاخیر ملت نجیب و قهرمان

شایسته
ت 1 ـ شاهنشاه مظهر استقلال و تمامیت کشور است

لاله
ت 1 ـ شاهنشاه مظهر عدل الهی و حافظ استقلال کشور است

مرد آسیا [سلطنتی]
ت 1 ـ ما تابع قرآنیم ـ جمهوری نمی‌خواهیم
ت 2 ـ زاهدی وارث خزانه تهی و دستگاه پوسیده اداری است

تیترهای احزاب و گروه‌ها ـ سوم شهریور 1332

رأفت
ت 1 ـ شرط اول موفقیت شما انتخاب همکاران لایق و مطلع و تصفیه ادارات و اخراج نزدیکان و منسوبان و اطرافیان مصدق از هر چیز واجب‌تر است

زلزله
ت 1 ـ دژ استعمار شکست
ت 2 ـ مصدق بزرگترین جنایتکار قرن بیستم باید تسلیم چوبه دار شود

شیر شرق [ملی]
ت 1 ـ روزنامه شیر شرق در غیاب مدیر آن، ناجوانمردانه انتشار و قلب شاهدوست و میهن‌پرست او را برای ابد جریحه دار ساختند

فردوسی [ملی]
ت 1 ـ پس از اعلام جمهوریت قرار بود دکتر فاطمی معاون رییس‌جمهور شود

کیهان [سلطنتی] و تاره و شاهد [مذهبی]
ت 1 ـ تلگراف حضرت آیت‌الله بروجردی به اعلی‌حضرت شاهنشاهی

مشعل آزادی
ت 1 ـ قیام روز 28 مرداد درس عبرتی بود برای خائنین به وطن

تیترهای مطبوعات ـ چهارم تا سی‌ام شهریور 1332

رستاخیز خلق (1332/6/4)
ت 1 ـ بیست و هشتم مرداد روز قیام ملی

آرام (13326/4) [سلطنتی]
ت 1 ـ چه آرزوها که به گور می‌رود
ت 2 ـ مصدق‌السلطنه وعده داده بود خانم ضیاءالسلطنه را ملکه ایران می‌کند

پیک ایران (1332/6/5)
ت 1 ـ مصدق و همکارانش به جنگ خدا رفتند و شکست خوردند

سحرگاه (1332/6/5)
ت 1 ـ جاوید شاه

شاه داد (1332/6/5)
ت 1 ـ ملت با بی‌صبری تمام در انتظار تاج‌گذاری پادشاه خود می‌باشد

عالم یهود (1332/6/5)
ت 1 ـ بازگشت موکب ملوکانه به پایتخت

جوانمرد امروز (1332/6/7)
ت 1 ـ مصدق بود یا مصدع
ت 2 ـ تاکنون بر این کشور یا استبداد حکومت کرد یا ارتجاع

دنیا (1332/6/8) [چپی]
ت 1 ـ بزودی دکتر مصدق و سران نهضت ملی از طرف شاه عفو خواهند شد
ت 2 ـ آیت‌الله کاشانی برای همیشه از صحنه سیاست ایران خارج خواهند شد
ت 3 ـ ملاقات و مذاکرات مهم آیت‌الله بهبهانی با شاه در خصوص عفو سران نهضت ملی

دوشنبه (1332/6/9) [ملی]
ت 1 ـ ما به رژیم سلطنت مشروطه و نهضت ملی ایران وفادار بوده و هستیم

زلزله (1332/6/9)
ت 1 ـ محمدرضا پهلوی انوشیروان عادل

اتحادیه (1332/6/10)
ت 1 ـ کارمندان و خدمتگزاران دولت امتحان شاهدوستی و میهن‌پرستی خود را داده و این امر را ثابت نموده‌اند

نامه هفتگی آسیا (1332/6/10)
ت 1 ـ تا آخر این هفته مبلغ 30 میلیون دلار کمک نقدی از طرف آمریکا به ایران خواهد شد
ت 2 ـ مردم، با روزنام اطلاعات ارگان دزدها و جاسوسان مبارزه کنید

اطلاعات (1332/6/11)
ت 1 ـ ضحاک قرن ما مصدق ماردوش
ت 2 ـ رییس‌جمهور قلابی در محکمه افکار

خدمتگزار ملت (1332/6/11)
ت 1 ـ مصدق از اول منفور بود

داد ایران (1332/6/11)
ت 1 ـ ملت شرافتمند ایران با قیام 28 مرداد صفحه تازه‌ای بر صفحات تاریخ کهنسال خود افزود

داد (1332/6/11) [سلطنتی]
ت 1 ـ دیشب لطفی وزیر سابق دادگستری از طرف مأمورین بازداشت شد

عشایر ایران (1332/6/11)
ت 1 ـ شرفیابی عشایر و طوایف کلاردشت و کلارستان و کجور به حضور اعلی-حضرت همایونی شاهنشاهی

مرد میدان (1332/6/11)
ت 1 ـ مصدق‌السلطنه خواست هیتلر ایران بشود و کشور ما به سرنوشت آلمان مبتلا گردد

اطلاعات (1332/6/12)
ت 1 ـ چگونگی دریافت کمک از آمریکا مهم‌ترین بحث امروز نمایندگان

داد (1332/6/12) [سلطنتی]
ت 1 ـ نحوه کمک آمریکا به ایران

ستاره (1332/6/12)
ت 1 ـ متن پیام ریاست‌جمهوری دول متحد آمریکا به آقای نخست‌وزیر

شاه داد (1332/6/12)
ت 1 ـ اهداأ 100 میلیون دلار از طرف دولت آمریکا به ایران

شاهد (1332/6/12) [مذهبی]
ت 1 ـ ما صدای منحوس آلت فعل‌های سنا را خاموش می‌کنیم

مرد آهنین (1332/6/12)
ت 1 ـ دوازده سال سلطنت بر قلوب مردم

هوشمند (1332/6/12)
ت 1 ـ تثبیت سلطنت و تحبیب محمدرضا شاه پهلوی

ایران ما (1332/6/13)
ت 1 ـ سلطنت شاه وطن ما دیگر سلطنت موروثی نیست
ت 2 ـ خدماتی که در حکومت دکتر مصدق به مردم وطن شده است

پُست تهران (1332/6/13)
ت 1 ـ خلیل ملکی رهبر جمعیت نیروی سوم دستگیر شد

فردا (1332/6/13)
ت 1 ـ اشتباهی که دکتر مصدق کرد

جوانمرد امروز
ت 1 ـ مصدق سقوط کرد ولی هنوز فاتح نیستیم!!!

شاهد (1332/5/14) [مذهبی]
ت 1 ـ ما با کمکی که تأمین کنندۀ منافع استعمارگران باشد مخالفیم
ت 2 ـ آیا آمریکا می‌خواهد باز نقش ضر بشری خود را در ایران ادامه دهد؟

صدای جاویدان (1332/6/14)
ت 1 ـ شاهنشاه محجوب و نخست‌وزیر محبوب

نبرد ملت (1332/6/14) [مذهبی]
ت 1 ـ دشمن شکست خورد ولی ما هنوز فتح نکرده‌ایم

شاهد (1332/6/15) [مذهبی]
ت 1 ـ مردم فریب خیانتکاران وعوام‌فریبان را نخورید

آتش (1332/6/16)
ت 1 ـ خلیل ملکی طی اعلامیه‌ای پشتیبانی نیروی سوم را از دولت آقای زاهدی اعلام داشته است

آسیای دمکرات (1332/6/16)
ت 1 ـ دو موفقیت بزرگ جلب موافقت آمریکا و عقد قرارداد با شوروی

زلزله (1332/6/16)
ت 1 ـ تفاوت حکومت شوم و منحوس مصدق با حکومت ملی زاهدی چیست؟
ت 2 ـ اعدام سران منفور حزب منحله توده

ستاره (1332/6/16)
ت 1 ـ احتیاج به انقلاب سفید داریم همه باید به نخست‌وزیر کمک کنند

احساسات (1332/6/17)
ت 1 ـ تاریخ ایران شاهنشاهی رئوف‌تر، رعیت‌نوازتر از محمدرضا شاه پهلوی بخود ندیده است

ایران ما (1332/6/20)
ت 1 ـ نگهداری محبوبیت شاه از بدست آوردن آن آسانتر نخواهد بود

حمایت ملی (1332/6/20)
ت 1 ـ شاهی که رفت، شاهی که بازآمد

آتش (1332/6/21)
ت 1 ـ مصدق پریروز وصیت کرد و اعتصاب غذا نمود و بعد با اشتها غذا خورد

اصناف تهران (1332/6/21)
ت 1 ـ مبارزه ما با فرزندان خلف معاویه به پیروی از مکتب حسین‌بن علی است

حجت (1332/6/21)
ت 1 ـ هنوز تاریخ شاهی به عدالت و نصفت و ملت‌خواهی محمدرضا شاه پهلوی به خود ندیده است
ت 2 ـ انتخاب جناب آقای عمید نوری را به معاونت نخست‌وزیری تبریک می-گوییم

مرد امروز (1332/6/21)
ت 1 ـ آقای نخست‌وزیر: اصلاحات را از پشت اطاقتان شروع کنید

غوغای روز (1332/6/22)
ت 1 ـ شاهنشاه مظهر ملیت و استقلال کشور است استقلال مملکت به تاج و تخت آن بسته است

زلزله (1332/6/23)
ت 1 ـ شباهت حکومت وحشت و ترور مصدق‌السلطنه با یزید بن معاویه

آتش (1332/6/24)
ت 1 ـ حسین فاطمی عامل انتلیجنس سرویس دیروز وارد قاهره شد

پُست تهران (1332/6/24)
ت 1 ـ طبق گزارش رویتر دیشب حسین فاطمی وارد قاهره شد!!

شاهد (1332/6/24) [مذهبی]
ت 1 ـ مدعیان مبارزه با دشمنان وطن عملاً در جهت عکس ادعای خود گام برمی‌دارند

نامه هفتگی آسیا (1332/6/24)
ت 1 ـ گریه شاه در مقابل ضریح امام حسین(ع) در کربلا

شرف (1332/6/25)
ت 1 ـ دوازده سال سلطنت دوازده سال نیکوکاری
ت 2 ـ شاهنشاه، اهالی غیور مازندران تقاضا دارند که با تشریف فرمایی به صفحات شمالی، کشور، دل فدائیانت را روشن و قلوبشان را شاد فرمایید.

مشعل آزادی (1332/6/25)
ت 1 ـ شاها تو زمردی و خصمت افعی افعی به زمرد نِگرد کور شود

آتش (26 / 6 / 1332)
ت 1 - دولت آمریکا در ایران از سیاست انگلستان تبعیت نخواهد کرد

زبان سرخ (1332/6/26)
ت 1 ـ ملت ایران محاکمه و اعدام فوری خائنین به وطن را طلب می‌کند

شیر شرق (1332/6/26)
ت 1 ـ شاهنشاه دمکرات و معدلت‌گستر ایران
ت 2 ـ قهرمانان بین‌المللی وقاحت: ورق‌پاره اطلاعات حقیقتاً رکورد بی‌شرمی را شکسته و از حد گذرانده است

میهن ما (1332/6/26)
ت 1 ـ سیزده سال سلطنت پُرافتخار

غوغای روز (1332/6/30)
ت 1 ـ شاهنشاه ما، با سیدالشهداء هم‌پیمان است
ت 2 ـ خدا شاه میهن

آتش (1332/6/31)
ت 1 ـ بعد از این دیگر نفت ایران نه به دست انگلیسیان خواهد افتاد و نه روس‌ها

پی‌نوشت‌ها:

1 ـ حسین علی بیهقی،"چهل افسانه خراسانی" (تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور، 1380)، ص 203
2 ـ نعیم بدیهی؛ حسین قندی"روزنامه‌نگاری نوین" (تهران: دانشگاه علامه طباطبایی، 1378)، ص 107
3 ـ طبق کتاب "چهار نظریه مطبوعات*، نظام لیبرال نظامی است که شرایط دوران اقتدارگرایی را سپری کرده و با ارائه تعریف از آزادی مطبوعات آن را به رسمیت شناخته است. در این نظام ضمن این که اصل آزادی انتشار به رسمیت شناخته شده، استثناهای قانونی نیز مشخص شده است.
4 ـ "چلنگر" از معروف‌ترین و مهم‌ترین هفته‌نامه‌های فکاهی، انتقادی و سیاسی به مدیریت محمدعلی افراشته و ابوتراب جلّی که با گرایش سوسیالیستی در سال‌های 31-1329 در تهران متشر شده است.
5 ـ تاریخ شفاهی مطبوعات ایران (5): گفتگو با محمدعلی سفری، بخارا، شماره 23 (فروردین و اردیبهشت 1381) صص 74-173.
6 ـ روزنامه آتش، 27 مهرماه 1332.
7 ـ از دوستانم آقایان امیدرضا احسانی نیکو و احمد رمضانی که در تدوین مقاله به این جانب کمک کرده‌اند، سپاسگذارم.

برگرفته ماهنامه پیام بهارستان (نشریه داخلی کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس)، سال دوم، شماره 14، امرداد ماه 1381 خیامی

به کوشش: فریدون حسینی