ایران‌بوم

خبرگزاری میراث فرهنگی ـ گروه میراث فرهنگی ـ سرو ابرکوه که با 4000 سال سن از آن به عنوان دومین درخت باستانی جهان یاد می‌شود در وضعیت مناسبی به سر نمی‌برد و در حالی که سه نهاد سازمان متولی حفاظت از میراث ملی، سازمان محیط زیست و شهرداری ابرکوه حفاظت از این اثر ملی را برعهده گرفتند، مشکلات زیادی از جمله خطرات زیست محیطی آن را تهدید می‌کند.

به گزارش CHN سرو ابرکوه دومین اثر طبیعی ایران است که در فهرست میراث ملی به ثبت رسیده است. این درخت 4 هزار ساله یکی از پیرترین موجودات زنده ایران محسوب می‌شود و در آخرین تحقیقات انجام گرفته، در ردیف دومین درخت باستانی جهان قرار گرفته است.

با این‌حال آنچه بر سر این درخت آمده، باعث شده تا وضعیت زیست محیطی آن به مخاطره افتد و در حال حاضر نیز دسترسی آسان و عبور وسایل نقلیه سنگین از کنار سرو ابرکوه، باعث بروز مشکلاتی برای این درخت ملی شده است.

سرو ابرکوه در شهر ابرکوه (ابرقوه) قرار دارد و یکی از پیرترین موجودات زنده دنیا است. محیط تنه این درخت در روی زمین یازده و نیم متر است و بلندای آن بین 25 تا 28 متر برآورد شده‌است.

نماد سرو یکی از مهمترین نماد‌های ایران باستان است که در نقوش تخت‌جمشید نیز به آن اشاره شده است. اهمیت این نماد نشان از توجه ویژه ایرانیان به سرو‌ها دارد و گفته می‌شود که "زرتشت ، چون موسم اسپند به ابرکو رسید، با دست خود بذر سرو بر این دشت فشاند و بر مردمان نوید داد که درختی در آن میان بماند تا ببیند درفش، فرزندش، بهرام، پادشاه صبح دم رستاخیز را."

سرو ابرکوه در یک محوطه باز شهری قرار گرفته است. هرچند روزگاری این درخت در یک باغ واقع شده بود، اما به ابتکار شهرداری ابرکوه این باغ شد و به خیال این‌که سرو را بیشتر معرفی کنند، آن را وارد فضای محصور شهری کردند.

با برچیدن باغ مشکلات سر ابرکوه آغاز شد. ابتدا دور آن دیواری کشیدند، اما سازمان محیط زیست دیوار را برچید. سپس با احداث خیابان جدیدی، عبور و مرور وسایل نقلیه از کنار سرو را محیا کردند و از آن زمان نه تنها محیط اطراف زندگی این درخت کهنسال آلوده شد که با عبور وسایل نقلیه سنگین لرزه بر تن و ریشه این درخت هم افتاد.

«رحیم میرعظیم»، روزنامه‌نگار شهر ابرکوه که تا کنون مطالب متعددی درباره وضعیت ناگوار سرو ابرکوه منتشر کرده درباره وضعیت فعلی آن به CHN می‌گوید: «پس از جدا کردن سرو از باغی که آن را محصور کرده بود، طرح‌های متنوعی برای ساماندهی درخت انجام دادند. اما به دلیل حضور سه متولی در حفاظت و نگهداری از این درخت، تمامی طرح‌ها یا نمیه‌کاره رها شد و یا در هنگام اجرا به بن‌بست‌های کارشناسی برخورد.»

به گفته وی سازمان میراث فرهنگی، محیط زیست و شهرداری ابرکوه متولی حفاظت از این درخت کهنسال هستند اما تا کنون هیچ‌کدام به طور متمرکز روی سرو ابرکوه فعالیت‌های حفاظتی نداشتند.

سرو ابرکوه اکنون بدون حفاظت محصور کننده‌ای در دسترس عموم است. هرچند صبح با حضور باغبان‌ها و نگهبانان شهرداری، خطری متوجه این درخت نیست، اما شب‌هنگام کسی از آن حفاظت نمی‌کند و هرکسی به راحتی می‌تواند حتی شاخه‌های آن را بشکند.

عبور خیابان از کنار این سرو مشکلات زیست محیطی آن را دو چندان کرده است. این خیابان که البته عرض چندان زیادی ندارد، محل عبور وسایل نقلیه سنگین از جمله کامیون‌های شهری است. این عبور و مرور هر روز چندبار انجام می‌گیرد و علاوه بر آلوده‌گی زیست محیطی باعث لرزش ریشه‌های سرو ابرکوه هم می‌شود.

ریشه‌های این سرو تا فواصل دوری از خود درخت ادامه دارد و حتی گفته می‌شود که به دلیل تغذیه درخت از باغ‌های اطراف نیاز به آبیاری هر صبح آن نیست. با این تفصیل ماشین‌ها درست از روی ریشه‌های درخت در زیر خیان عبور می‌کنند.

میرعظیم معتقد است که سرو ابرکوه به درستی معرفی نشده است و حتی حضور بی دفاع درخت در شرایط فعلی برای گردشگران تعجب برانگیز است. به گفته وی اگر روی این درخت و جایگاه باستانی آن اطلاع‌رسانی درستی انجام می‌گرفت و شهرداری هم محیط مناسبی برای آن محیا می‌کرد، سرو ابرکوه به اشتغال‌زایی اهالی شهر هم کمک می‌کرد.

در حال حاضر گفته می‌شود که سرو ابرکوه علی‌رغم ثبت در فهرست میراث ملی، هر روز هویت خود را بیش از قبل از دست می‌دهد. هرچند این درخت هنوز زنده است، اما بیم آن می‌رود که طی چندسال آینده به شدت بیمار شود