یادمان

مسجد جامع نایین، مسجد یادگاری نویس‌ها

یادگاری نویسی یکی از بلاهای ماندگار بر پیکره میراث فرهنگی است که جز با فرهنگ سازی قابل پیشگیری نیست. این بلا تا جایی پیش رفته‌است که در مسجدی تاریخی مانند مسجد جامع نایین بیش از هر چیزی یادگاری نویسی‌ها هستند که به چشم بیننده می‌آیند و او را آزار می‌دهند.

خبرگزاری میراث فرهنگی – گروه میراث فرهنگی – مسجد جامع نایین یکی از قدیمی‌ترین مساجد ایران است که با الگوبرداری از مسجد پیامبر ساخته شده‌است و در سال 1310 در فهرست ملی به ثبت رسیده‌است.
 
حیاط بزرگی در میان دارد و پیرامون آن را شبستان‌های ستوندار گرفته‌است. دهانه میانی روبه قبله و دهانه روبروی آن که ورودی مسجد است پهن تر و گشادتر از دهانه‌های دیگر است. مسجد جامع نائین دارای شبستان ستوندار است و بخشی از آن از مسجدهای بومسلمی گرفته شده‌است.
 
با وجود به محوطه مسجد، نیم طاق‌ها و و ستون‌های شبستان که از شیوه رازی هستند و با گچبری‌های زیبا تزیین شده‌اند جلب توجه می‌کند.
 
«محمود مدنیان» مسئول میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان نایین درخصوص مرمت و بازسازی این مسجد می‌گوید: «از زمانی که مسجد نایین در فهرست میراث ملی جای گرفت مرمت آن آغاز شد و تقریبا از نظر مرمت‌های حفاظتی تمام امور در نظر گرفته‌ و انجام شده‌است و از نظر آهن کشی، استحکام بخشی، پی بندی و تزیینات هیچ مشکل خاصی ندارد.»
 
به گزارش CHN، اما به لحاظ ظاهری آنچه بیش از خطوط کوفی و تزیینات زیبای مسجد به چشم می‌خورد یادگاری نویسی‌ها و حکاکی‌هایی است که طی زمان‌های مختلف توسط بازدید کنندگان بر پیکره این مسجد نقش بسته‌است.
 
مدنیان با تاکید برآنکه در اصول مرمتی نمی‌توانیم دخل و تصرفی در بنا داشته باشیم در پاسخ به چرایی وجود حجم زیادی از یادگاری نویسی‌ها می‌گوید: «با توجه به قدمتی که مسجد نایین دارد در رعایت اصول مرمتی دستمان برای رفع این یادگاری‌ها بسته است. برخی از این یادگاری‌ نویسی‌ها نیز به حدود یک قرن گذشته باز می‌گردد و نمی‌توانیم راهکاری برای رفع آن انجام دهیم چراکه دخل و تصرف در بنا به حساب می‌آید.»
 
به گفته او، تا 15 سال پیش نگهبان یا محافظی برای مسجد وجود نداشت و گردشگران و بازدید کنندگان مختلف انواع یادگاری‌ها را بر در و دیوار این مسجد نوشته‌اند. اما از 15 سال پیش به بعد، مسائل امنیتی برای این بنا در نظر گرفته شده‌است و نگهبانی دائمی برای آن گذاشته‌اند.
 
با این وجود مدنیان تاکید می‌کند: «در ایام نوروز که تعداد بازدید کنندگان خیلی زیاد می‌شود دیگر کنترلی بر بازدید کنندگان نداریم و گاهی روزانه 1500 تا 2000 نفر برای دیدن این مسجد می‌آیند از این رو امکان کنترل آنها نیست در این میان یکی از موضوعاتی که در حال پیگیری آن هستیم بحث حفاظت الکترونیکی و قرار دادن دوربین‌های مدار بسته در مسجد است تا شاید بتوانیم از این طریق کنترل بیشتری داشته باشیم. محافظ‌ها از کارکنان سازمان میراث فرهنگی هستند و چند ماهی است که با یگان حفاظت سازمان میراث فرهنگی اصفهان هماهنگ کرده‌ایم و چند سرباز به ما داده‌اند.»
 
او همچنین به فرهنگسازی و نیازی که در این باره احساسا می‌شود اشاره می‌کند و می‌گوید: «از ابتدای امر تلاشمان بر آن بود تا با فرهنگسازی و آموزش کودکان و هدف قرار دادن آموزش و پرورش برای تحقق این هم از دانش آموزان دعوت به عمل آوردیم تا در کلاس‌های حفظ میراث فرهنگی شرکت کنند و در نمایشگاه‌ها حضور داشته باشند. دانش گاه‌ها نیز از دیگر جامعه‌های هدف ما بودند.«
 
به گزارش CHN، درحالی که به گفته مسئول میراث فرهنگی نایین، چند سرباز محافظت از مسجد نایین را بر عهده گرفته‌اند نکته جالب آنجاست که برخی از یادگاری نویسی‌ها توسط سربازها نوشته شده‌اند. البته مدنیان تاکید می‌کند: «با توجه به آنکه چند پادگان در نزدیکی این منطقه وجود دارد برخی از سربازها در زمان استراحت یا مرخصی خود برای بازدید از مسجد جامع نایین می‌آیند و در این میان یادگاری هم می‌نویسند و قطعا این یادگاری‌ها توسط سربازهایی نوشته شده‌است که به عنوان بازدید کننده به مسجد نایین آمده‌اند نه نگهبانان آن.»
 
او ادامه می‌دهد: «حتا بازار تاریخی نایین هم با چنین یادگاری‌هایی پوشیده شده‌است چراکه طی سال‌های گذشته و با کوچ مردم از بافت تاریخی تبدیل به متروکه شده‌است و تقریبا دیگر زندگی در آن جریان ندارد.»
 
مدنیان تصریح می‌کند: «ساماندهی مسجد جامع نایین را در برنامه داریم. از سیستم برق آن گرفته تا استفاده از موادی که با محیط همخوانی داشته باشند و امید است با توجه به بودجه‌ای که به این امر اختصاص می‌یابد بتوانیم اهداف را به ثمر برسانیم.»

گزارش و عکس : معصومه دیودار

• < قبلی
• بعدی >