ایران‌بوم

میراث خبر، گروه ۷ دی ۱۳۸۳_ باستان شناسان ایتالیایی به عنوان اولین گروه بین المللی، کاوش های اضطراری برای نجات بیش از 100 محوطه باستانی درون تنگه بلاغی و بخشی از محوطه باستانی پاسارگاد را، بهمن ماه آغاز می کنند.
تنگه 18 کیلومتری بلاغی در فاصله 4 کیلومتری از محوطه ثبت جهانی پاسارگاد جای گرفته و بخشی از محوطه باستانی پاسارگاد است. این تنگه که به اعتقاد برخی کارشناسان محل عبور راه شاهی، مهمترین راه باستانی کشور بوده و پاسارگاد را به تخت جمشید و شوش متصل می کرده،‌ آثاری از دوران غارنشینی و سکونتگاه هایی از دوران پیش از میلاد تا دوران اسلامی را در خود جای داده است.
«مژگان سیدین» کارشناس روابط پژوهش بین المللی پژوهشکده باستان شناسی کشور در این باره گفت: «با توجه به اهمیت نجات بخشی محوطه های باستانی درون تنگه بلاغی، سازمان میراث فرهنگی مذاکراتی را با کارشناسان بین المللی مختلفی از کشورهای ایتالیا، فرانسه، استرالیا، آلمان، لهستان، ژاپن و انگلستان آغاز کرده است.»
وی با اشاره به این که گروه کارشناسان ایتالیایی اولین گروهی خواهند بود که کاوش ها را با همکاری تیمی ایرانی و به صورت مشترک آغاز خواهند کرد،‌ گفت: «سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور هم اکنون در حال برنامه ریزی های دقیق بین المللی است تا کارشناسان بین المللی بعد از حضور ایتالیا به ترتیب برنامه زمان بندی خاص وارد ایران شوند.»
آبگیری سد سیوند بر اساس برنامه اعلام شده از سوی وزارت نیرو تا یک سال آینده شروع خواهد شد، با شروع فصل آبگیری سد در حدود 8 کیلومتر از تنگه بلاغی به همراه آثار درون آن به زیر آب فرو خواهد رفت. در چند ماه گذشته گروهی از کارشناسان بنیاد پژوهشی پارسه و پاسارگاد و کارشناسان سازمان میراث فرهنگی و گردشگری اقدامات کارشناسی و تهیه طرح نجات بخشی محوطه های باستانی موجود در تنگه را آغاز و بیش از 100 محوطه باستانی را شناسایی کردند.
«بابک کیال» سرپرست مجموعه باستانی پاسارگاد در مورد محوطه های باستانی شناسایی شده، گفت: «در این بررسی ها محوطه های باستانی شامل تپه های پیش از میلاد، کوره های ذوب فلز، غار و سکونتگاه های پیش از میلاد، کوره های سنگی مربوط به دوره فرمانروایان فارس (فرقه داران)، دو قبرستان دسته جمعی مربوط به دوران اشکانی، بیش از 7 کیلومتر مرز سنگی مربوط به دوران اشکانی و دیگر محوطه های باستانی که بر اثر ساخت سد زیر آب می رود؛ شناسایی شد.»
علاوه بر اعلام آمادگی کارشناسان کشورهای ایتالیا، آلمان، فرانسه، انگلستان، استرالیا،‌ لهستان، ژاپن برای حضور در درون تنگه و نجات محوطه های باستانی؛ سازمان یونسکو نیز برای کمک در نجات این محوطه ها اعلام آمادگی کرده است.
گاردین چاپ انگلستان هفته گذشته در گزارشی به نقل از مقامات یونسکو از تمام کارشناسان بین المللی سراسر جهان خواست تا برای نجات بخشی این محوطه های باستانی کمک های لازم را انجام دهند.
«جونکو تاینگوچی» کارشناس یونسکو در ایران در این باره به گاردین گفت: «جای تاسف است که برای نجات بخشی این محوطه ها وقت زیادی را نداریم. تا آنجایی که می دانیم بر اثر ساخت این سد تنها منظر محوطه باستانی پاسارگاد به زیر آب خواهد رفت. اما ارزش میراث و محوطه های بالقوه اطراف آن برای همیشه در هاله ای از راز فرو خواهد رفت.»
طی چند سال گذشته در کشورهای باستانی جهان برخی از سدها در کنار رودخانه ها و محوطه های باستانی به منظور توسعه اقتصادی و تامین آب ساخته شده اند. اما این سدها موجب به خطر افتادن بسیاری از محوطه های باستانی جهان شده است. کارشناسان جهان نیز با توجه به اهمیت طرح های عمرانی و اقتصادی کشور نجات بخشی محوطه های تاریخی را آغاز کرده اند که از آن جمله می توان به سد «اسوان» در مصر اشاره کرد. کشور مصر برای ادامه روند توسعه اقتصادی و عمرانی کشور خود و حفظ میراث فرهنگی کمیته جهانی را به رهبری یونسکو تشکیل داد و با کمک کارشناسان جهانی طی یک عملیات بسیار گسترده معابد نوبی را از خطر غرق شدن نجات داد.
پاسارگاد پنجمین محوطه جهانی ایران است که طی آخرین جلسه یونسکو که در تیر ماه سال 1383 در چین برگزار شد به علت دارا بودن شاخصه های فراوان با صد در صد آرا در فهرست میراث جهانی به ثبت رسید. هر اثر که در فهرست جهانی یونسکو جای می گیرد طبق کنوانسیون میراث طبیعی و تاریخی باید از سوی کشور نگهدارنده اثر، مورد توجه ویژه قرار گیرد و انجام هرگونه اقدامی در به خطر افتادن آن ممنوع است.
ساخت سد سیوند از سال 1371 در تنگه بلاغی روی رودخانه پلور و بدون هیچ استعلامی از سازمان میراث فرهنگی شروع شده است. فاصله دهانه اصلی سد تا آثار و سازه های اصلی محوطه پاسارگاد نزدیک به 17 کیلومتر و فاصله خط پایان آبگیری دریاچه تا سازه های اصلی و آرامگاه کوروش حدود 9 کیلومتر است.