ایران‌بوم

تهران _ ۶ فروردین ۱۳۸۴ _ میراث خبر
گروه استان‌ها: باستان‌شناسان ایرانی و ایتالیایی با پایان اولین فصل کاوش‌های نجات‌بخشی محوطه‌ها و آثار باستانی پشت سد سیوند در تنگه بلاغی پس از کشف بقایای معماری و هشت هزار قطعه سفال و ظرف بسیار بزرگ سفالی در این محوطه متوجه ثروتمند بودن ساکنان این منطقه در پنج هزار سال پیش شدند.
تنگه 18 کیلومتری بلاغی در فاصله 8 کیلومتری از محوطه ثبت جهانی پاسارگاد در استان فارس جای گرفته و بخشی از چشم‌انداز باستانی پاسارگاد است. این تنگه به اعتقاد کارشناسان محل عبور راه شاهی مهم‌ترین راه باستانی کشور است که به دستور داریوش هخامنشی ساخته شده است. این راه باستانی پاسارگاد را به تخت جمشید و شوش متصل می‌کرده است. در درون این تنگه آثاری از دوران غارنشینی و سکونتگاه‌هایی از دوران پیش از میلاد تا دوران اسلامی وجود دارد.
«علیرضا عسگری»، سرپرست ایرانی تیم مشترک ایران و ایتالیا درباره این فصل، گفت: «در این فصل کاوش که از بیش از یک ماه پیش آغاز شد با توجه به بررسی‌های اولیه به دنبال شناسایی فرهنگ و هنر فراهخامنشی (از پایان هخامنشی تا ابتدای ساسانی) در این منطقه بودیم و تصور می‌کردیم در این محوطه با یک استقرارگاه موقت رو به رو باشیم اما کاوش‌های بیشتر به شناسایی یک دهکده هخامنشی و آثار و تدفین‌هایی از هزاره چهارم پیش از میلاد منجر شد.»
وی با اشاره به این که شناسایی هشت هزار قطعه سفال و بقایای معماری نشان می‌دهد که ساکنان این محوطه به خصوص در دوره هخامنشی افرادی ثروت‌مند بوده‌اند، گفت: «در کاوش‌های انجام شده در این فصل به تعدادی سر پیکان و تعدادی ظروف بسیار بزرگ به خصوص یک ظرف یک متری با بیش از 50 کیلوگرم وزن برخورد کردیم که در انبار یکی از خانه‌ها به دست آمد. »
به اعتقاد عسگری این کشف نشان می‌دهد که ساکنان این محوطه در دوران گذشته برای زندگی خود هر سال مواد غذایی بسیار زیادی را انبار می‌کردند.
اولین فصل کاوش‌های باستان‌شناسی در تنگه بلاغی با حضور 14 باستان‌شناس آغاز شد. در بین این باستان شناسان 7 کارشناس از دانشگاه بولونیا ایتالیا با تخصص‌های مختلف حضور دارند.
«پیر فرانچسکو کلیدی»، سرپرست هیات ایتالیایی کاوش با «حیرت‌انگیز» خواندن یافته‌ها در تنگه بلاغی گفت: «کشف بیش از هشت هزار قطعه سفال، شناسایی بقایای معماری و آثار و اشیا دیگر نشان می‌دهد که این محوطه در دوره‌های مختلف از جمله هخامنشی منطقه‌ای مهم محسوب می‌شده است.»
قرار است دومین فصل کاوش‌های مشترک تیم ایتالیا و ایران از اوایل مهر ماه سال آینده آغاز شود. در اولین فصل باستان‌شناسان تنها توانستند 100 متر مربع از یک محوطه یک هکتاری را کاوش کنند.
سد سیوند طبق برنامه‌ اعلام شده دی ماه سال آینده آبگیری می‌شود. به اعتقاد کارشناسان با توجه به محدودیت زمان نجات‌بخشی بیش از نیمی از محوطه‌های داخل تنگه قبل از هر گونه کاوش و نجات‌بخشی غرق خواهد شد.
کارشناسان و مسئولان سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور قصد دارند با کمک گروه‌های خارجی طی ماه‌های باقیمانده در تنگه و در فصل‌های مختلف کاوش‌های نجات‌بخشی را انجام دهند. تاکنون برای شروع کاوش در تنگه با کشورهای ایتالیا، فرانسه، استرالیا، لهستان، آلمان، ژاپن و انگلستان صحبت شده است.
در چند ماه گذشته گروهی از کارشناسان بنیاد پژوهشی پارسه و پاسارگاد و کارشناسان سازمان میراث فرهنگی و گردشگری اقدامات کارشناسی برای تهیه طرح نجات‌بخشی محوطه‌های باستانی موجود در تنگه آغاز و بیش از 129 محوطه را شناسایی کردند.
«بابک کیال»، سرپرست مجموعه باستانی پاسارگاد در مورد محوطه‌های باستانی شناسایی شده، گفت: «در این بررسی‌های باستانی آثاری شامل تپه‌های پیش از میلاد، کوره‌های ذوب فلز، غار و سکونتگاه‌های پیش از میلاد، دو قبرستان دسته جمعی مربوط به دوران اشکانی و آثار دیگر به دست آمده است.»
طی چند سال گذشته در کشورهای باستانی جهان برخی از سدها در کنار رودخانه‌ها و محوطه‌های باستانی به منظور توسعه اقتصادی و عمرانی و تامین آب ساخته شده‌اند، اما این سدها موجب به خطر افتادن بسیاری از محوطه‌های باستانی جهان شده است.
کارشناسان جهان با توجه به اهمیت طرح‌های عمرانی و اقتصادی، نجات‌بخشی محوطه‌های تاریخی را آغاز کرده‌اند که از آن جمله می‌توان به سد «اسوان» در مصر اشاره کرد. کشور مصر برای ادامه روند توسعه اقتصادی و عمرانی کشور خود، کمیته‌ای جهانی را به رهبری یونسکو تشکیل داد و طی چند سال عملیات گسترده معابد نوبی را از خطر غرق شدن نجات داد.
پاسارگاد پنجمین محوطه جهانی ایران است که طی آخرین جلسه یونسکو تیر ماه سال 1383 که در چین برگزار شد به علت دارا بودن شاخص‌های فراوان در فهرست جهانی یونسکو به ثبت رسید.
ساخت سد سیوند از سال 1371 در تنگه بلاغی و روی رودخانه پلوار، بدون توجه به وجود آثار تاریخی و باستانی آغاز شد.