ایران‌بوم

برای نجات‌بخشی 129 اثر باستانی شناسایی شده درون تنگه بلاغی که تا یک سال دیگر با شروع آب‌گیری سد سیوند به زیر آب می‌رود، کمیته راهبردی جهانی تشکیل می‌شود.
تنگه 18 کیلومتری بلاغی در فاصله 4 کیلومتری از محوطه ثبت جهانی پاسارگاد جای گرفته و بخشی از محوطه باستانی پاسارگاد، نخستین پایتخت هخامنشی محسوب می‌شود. این تنگه به اعتقاد کارشناسان داخلی و خارجی، محل عبور راه‌شاهی، مهم‌ترین راه باستانی کشور در دوران هخامنشی بوده و پاسارگاد را به تخت جمشید و شوش متصل می کرده است.
«محمد حسن طالبیان»، مدیر پروژه پارسه و پاسارگاد درباره تشکیل کمیته راه‌بردی گفت: «با توجه به اهمیت بسیار محوطه‌های باستانی موجود در تنگه بلاغی و نجات‌بخشی آنها، قصد داریم کمیته راهبردی جهانی را زیر نظر یونسکو تشکیل دهیم.»
وی با اشاره به این که تاکنون کارشناسان ایتالیا، فرانسه، ژاپن، استرالیا، آلمان، لهستان و انگلستان برای کاوش در منطقه اعلام آمادگی کرده‌اند، گفت: «تشکیل کمیته راهبردی جهانی زیر نظر یونسکو باعث می‌شود تا کارشناسان بیشتری برای حضور در ایران اعلام آمادگی کنند و نجات این محوطه‌ها طبق برنامه و مشورت جهانی انجام شود.»
طی چند ماه گذشته، گروهی از کارشناسان و باستان‌شناسان، 129 اثر را در محوطه باستانی تنگه بلاغی شناسایی کردند. این محوطه‌ها شامل تپه‌ها، کوره‌های ذوب فلز، غار و سکونت‌گاه‌های پیش از میلاد، کوره‌های سنگی مربوط به دوران فرمانروایان فارس (فرته‌داران)، دو قبرستان دسته‌جمعی و بیش از 7 کیلومتر مرز سنگی مربوط به دوران اشکانی است.
«طالبیان» همچنین در مورد زمان تشکیل این کمیته راهبردی جهانی گفت: «برای تشکیل این کمیته درخواست رسمی به یونسکو ارایه شده و معاون فرهنگی یونسکو نیز در بازدید از منطقه برای تشکیل این کمیته اعلام آمادگی کرده است.»
وی اظهار امیدواری کرد این کمیته ظرف ماه‌های آینده تشکیل شود.
آب‌گیری سد سیوند بر‌اساس برنامه اعلام شده از سوی وزارت نیرو تا یک سال آینده شروع خواهد شد. با شروع آب‌گیری سد حدود 8 کیلو‌متر از این تنگه برای همیشه به زیر آب فرو خواهد رفت.
طی چند سال گذشته در کشور‌های باستانی جهان برخی از سد‌ها در کنار رود‌خانه‌ها و محوطه‌های باستانی به منظور توسعه اقتصادی و تامین آب ساخته شده‌اند. اما این سد‌ها موجب به خطر افتادن بسیاری از محوطه‌های باستانی جهان شده است. کارشناسان جهان نیز با توجه به اهمیت طرح‌های عمرانی و اقتصادی کشور، نجات بخشی محوطه‌های تاریخی را آغاز کرده اند که از آن جمله می‌توان به سد «اسوان» در مصر اشاره کرد. کشور مصر برای ادامه روند توسعه اقتصادی و عمرانی کشور خود و حفظ میراث فرهنگی، کمیته جهانی را به رهبری یونسکو تشکیل داد و با کمک کارشناسان جهانی طی یک عملیات بسیار گسترده معابد نوبی را از خطر غرق شدن نجات داد.
پاسارگاد پنجمین محوطه جهانی ایران است که طی آخرین جلسه یونسکو که در تیر ماه سال 1383 در چین برگزار شد به علت دارا بودن شاخصه‌های فراوان با صد در صد آرا در فهرست میراث جهانی به ثبت رسید. هر اثر که در فهرست جهانی یونسکو جای می‌گیرد طبق کنوانسیون میراث طبیعی و تاریخی باید از سوی کشور نگهدارنده اثر، مورد توجه ویژه قرار گیرد و انجام هر‌گونه اقدامی در به خطر افتادن آن ممنوع است.
ساخت سد سیوند از سال 1371 در تنگه بلاغی روی رودخانه و بدون هیچ استعلامی از سازمان میراث فرهنگی شروع شده است. فاصله دهانه اصلی سد تا آثار و سازه‌های اصلی محوطه پاسارگاد نزدیک به 17 کیلو‌متر و فاصله خط پایان آبگیری دریاچه تا سازه‌های اصلی و آرامگاه کوروش حدود 9 کیلو‌متر است.