ایران‌بوم

اینجا باغ موزه دفاع مقدس، همان جایی است که بر فراز تپه‌های نزدیکش، مرتفع‌ترین پرچم ایران به اهتزاز درآمده است، ‎باغ موزه، محلی که در آن بخش اندکی از حماسه‌آفرینی‌های مردم و رزم‌آوران شجاع ایران در دوران 8 ساله جنگ تحمیلی ارائه شده و فرهنگ جبهه را به نمایش گذاشته است. مگر نه اینکه یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌های فرهنگ جبهه انس با قرآن بوده است؟ مگر نه اینکه نقطه فصل و تفاوت دو جبهه‌ای که بیش از 8 سال با شدت بسیار در برار هم صف‌آرایی کردند، همان قرآن بود و مگر نه اینکه بارها رزمندگان در خاطرات خود گفته‌اند که‏‎ ‎شب‌های عملیات به قرآن پناه می‌بردیم و هر گاه با آن مانوس‌تر می‌شدیم، ‌ظفر و پیروزی با ما بود؟حالا هم نمایشگاه قرآن به باغ مقاومت آورده شده است و به گفته مسئولان نمایشگاه، این اقدام، ادای دینی به شهداست.

سفره‌های افطار

نمایشگاه قرآن را نه از اولش، که از آخرین نمایی که دیدم تعریف می‌کنم. درست وقتی که کم کم آفتاب پشت پارک طالقانی محو می‌شد و خانواده‌ها در پارک و محوطه اطرافش سفره‌های افطار را برپا می‌کردند. و من کمی این سو تر، در راهروی کناری موزه دفاع مقدس، نمایشگاه عکس سفره‌های افطاری را تماشا می‌کردم. آدم‌ها به سرعت، نگاه کرده و نکرده به عکس‌ها می‌گذشتند و نمی‌شد در این دم غروب و نزدیک افطاری بایستند و با دقت عکس‌هایی از این سفره‌های افطار ایرانی را تماشا کنند. سفره‌های افطاری گسترده از بجنورد تا بوکان و تربت حیدریه و حتی تا میان عشایر. از شله زردهای افطاری تا خنده‌های کودکانه و از ته دل موقع خوردن نان سنگک در کارگاه، از افطاری در قطار تا افطاری در پادگان، از افطاری با یک استکان چای و دانه‌ای خرما تا افطاری با حلیم و نان سنگک... عکس‌هایی بس هنرمندانه از ماه رمضان در همه ایران. در خانه، در کوچه، در مسجد...

این‌ها، عکس‌هایی از ششمین مسابقه عکاسی سفره‌های افطاری در سال 1392 و همچنین از 5سال گذشته است که در بخشی از بیست و دومین نمایشگاه بین المللی قرآن کریم به نمایش گذاشته شده است. نمایشگاه امسال برخلاف سال‌های قبل که در مصلای تهران برگزار می‌شد، به محل «باغ موزه دفاع مقدس» منتقل شده و مدت آن که سال‌های قبل از ابتدا تا انتهای ماه رمضان بود، به 20 روز تقلیل پیدا کرده است. زمان بازدید از نمایشگاه هم از ساعت 18 تا 24 هر روز است.

طرح تعویض قرآن‌های قدیمی

وقتی به نزدیکی محل چادر‌های بخش مکتوب نمایشگاه می‌رسم، قبل از هر چیز چادر «طرح تعویض قرآن‌های قدیمی با قرآن‌های چاپ جدید» نمایان می‌شود. این غرفه سال‌های قبل هم در نمایشگاه حضور داشته است و علی خواجه وند ـ مسئول آن می‌گوید: در سال‌های قبل استقبال از این طرح خیلی خوب بود، به طور مثال پارسال در طول نمایشگاه، 30 هزار جلد قرآن به وسیله اجرای این طرح تعویض شد.

وی سپس توضیح می‌دهد: قرآن‌هایی را که ورق ورق شده‌اند یا کهنه و ناخوانا هستند، از مردم تحویل می‌گیریم و در عوض، قرآن‌های نوی چاپ جدیدمان را به آن‌ها می‌دهیم. قرآن‌های کهنه تحویل معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌شود. تعدادی از آن‌ها توسط کارشناسان و خبرگان در حوزه ترمیم و صحافی کتاب ترمیم می‌شوند و تعداد دیگری هم که قابلیت ترمیم ندارند، با نظر مراجع خمیر می‌شوند.

جدا از طرح تعویض، قرآن‌های نوی مردم را هم قبول می‌کنیم. بسیاری از منازل، قرآن‌های متعددی دارند که قرائت نمی‌شوند و فقط در خانه‌ها نگهداری می‌شوند. در طرح تجمیع در نظر داریم تا با قبول این قرآن‌ها هم شأنیت آیات حفظ شود و هم به ترویج فرهنگ اهدای کتاب و قرائت کمک کنیم. بنابراین بعد از پذیرش این دسته از قرآن‌ها، آنها را به مناطق محروم اهدا می‌کنیم.

همچنین ما نذورات قرآنی مردم را هم می‌پذیریم. یعنی مثلاً یک نفر می‌آید مبلغی را بابت 20 جلد مصحف قرآن می‌پردازد و ما از طرف او، آن‌ها را به مناطق محروم می‌فرستیم.

مجموعه دارهای قرآن!‏

‏ «مجموعه دارهای ایرانی» نام مجموعه مستندی بود که سال گذشته در ایام ماه مبارک رمضان و همزمان با نمایشگاه قرآن از شبکه یک سیما پخش شد. این مستند علاقه مندان به فرهنگ این سرزمین را نشان می‌داد که آثار ارزشمندی را از روزگاران دور تا کنون به شکل‌های مختلف جمع آوری و حفظ و نگهداری کرده‌اند‏‎.‎‏ آثاری مانند کتاب‌های قدیمی، نسخ خطی، فسیل‌های نقاشی، قفل و مهر، تمبر و پاکت، لباس و ادوات جنگی. اما در این میان، کسانی که خیلی جلب توجه می‌کردند، مجموعه دارهای قرآن مجید بودند. مجموعه داران ایرانی که با عشق و علاقه، زندگی و سرمایه و عمر خود را صرف جمع آوری این آثار خطی یا چاپی نفیس و با ارزش کرده بودند و با تمامی وجود از آنها نگهداری می‌کردند تا این آثار بتواند نمایانگر بخشی از تاریخ و هویت فرهنگی هموطنان‌مان باشد. ‏

سعید محمدی- مسئول غرفه گوهر پاکان می‌گوید: قرآن‌های نفیس، مشتریان خاص خود را دارد. آن‌ها مجموعه دارهای هستند که بهتر از هر کسی نسخ قرآن را می‌شناسند و شناسنامه بعضی از آن‌ها را از حفظند. گاهی آن‌ها می‌آیند به قصد خرید قرآن خاصی که از قبل مد نظر قرار داده اند.

می‌گوید: ما در کار انتشارات و چاپ قرآن نیستیم، بلکه کار ما جمع آوری نسخ قدیمی یا نفیس قرآن کریم است که برایمان از جاهای مختلف می‌آید.

در این غرفه قاب‌های خاتم کاری مختلفی هم وجود دارد که قیمت‌هایشان از 2میلیون تومان تا 4-5 میلیون تومان متغیر است.

آقای محمدی نسخه‌های مختلف قرآن را به من نشان می‌دهد. قرآنی را می‌آورد با جلدی زیبا که می‌گوید این قرآن در سال 1344 خورشیدی چاپ شده و نسخه‌های اندکی از آن موجود است. این قرآن تنها قرآنی در دنیاست که با کاغذ اسکناس چاپ شده و کاغذ آن از نوع کاغذ اسکناس پوند انگلیس است. قیمت نسخه‌ای که ما از آن داریم 2 میلیون تومان است، اما تعیین قیمت نسخه‌های نفیس قرآنی به خیلی چیزها بستگی دارد و یکی از این موارد این است که چقدر صفحات یا جلد آن، سالم مانده است.

قرآن دیگری را می‌آورد و می‌گوید: این قرآن در سال 1357 توسط انتشارات امیرکبیر چاپ شده است که به آن «قرآن طلایی ایران» می‌گویند. این قرآن با گرد طلا چاپ شده است.‏

‏ قرآن را باز می‌کند، دستی به داخل یکی از صفحات آن می‌کشد و گردی از طلا کف دستش را می‌پوشاند. قرآن طلایی ایران آن قدر با شکوه است که نمی‌خواهی چشم از آن برداری و قطعاً قرائت چنین قرآنی هم باید حس و حالی بی‌نظیر ایجاد کند.‏

قرآن‌های نفیس

از محمدی می‌خواهم بگوید که در کل چه کتابی نفیس تلقی می‌شود، می‌گوید: نفاست کتاب چند نوع است. بعضی کتاب‌ها به دلیل جلد و قاب و کاغذی که در آن استفاده شده است، نفیس به حساب می‌آیند. مثلاً جلد آن‌ها از چرم خالص است که به آن نفیس می‌گوییم. ‏

یک نوع دیگری از کتاب نفیس وجود دارد که به دلیل تیراژ و نسخه‌های اندکی که که از آن موجود است نفیس به شمار می‌آید. او مصحفی را نشانم می‌دهد به خط استاد نیریزی که در کشور آلمان و در 10 هزار نسخه منتشر شده است. قرآنی که ناشر آن برای تذهیبش از یک کیلوگرم طلا در چاپ 10 هزار نسخه استفاده کرده است.

قرآن دیگری که از سوی مسئول غرفه معرفی می‌شود، قرآنی است که خط آن منسوب به عثمان بن عفان، خلیفه سوم است.‏

‏ نسخه اصل این قرآن، مصحفی است که در موزه «توپ قاپی» ترکیه نگهداری می‌شود و جالبی این نسخه منتشر شده این است که حتی آثار پوسیدگی و خرابی نسخه اصلی را هم در صفحات آن می‌توان دید. کاغذ آن شبیه سازی شده از پوست بدن است و به خط کوفی خفی هم نوشته شده است.

"قرآن مصحف شریف ایران" هم کتابی است نخودی رنگ که روی کاغذ بغدادی به چاپ رسیده است.‏‏ این قرآن در 2 مجلد طلاکوب در 1600 صفحه به وسیله مؤسسه انتشارات مانوسکا و در کلن آلمان، انتشار یافته است که یک شناسنامه هم دارد. شناسنامه‌ای نه چندان کوچک، چرا که هر سوره این قرآن از روی نسخه‌های متفاوتی از خطاطان قرن‌های مختلف جمع آوری شده است. خطاطان بعضی از سوره‌ها هنرمندان گمنام هستند و خطاطان بعضی دیگر هم در شناسنامه مشخص شده‌اند.‏

‏ مصحف ایران مجموعه‌ای شامل 182 نسخه خطی کلام الله مجید است که در طول هزار سال (از قرن چهارم تا چهاردهم هجری قمری) توسط هنرمندان ایرانی به کتابت درآمده است. ترتیب درج آیات و انتخاب نسخه‌ها و سوره‌ها در این مجموعه به گونه‌ای است که در نهایت قرآن کاملی را مانند نسخه‌های خطی و چاپی جهان، تشکیل می‌دهد و صفحات آن در طول هزار سال توسط کاتبان و نقاشان و تذهیب کاران متعددی، خطاطی و تزئین شده است.

بررسی و انتخاب نسخه‌ها و ترتیب نگارش آیات این قرآن توسط مرحوم استاد سید محمدباقر نجفی شوشتری، طی مدت 25 سال، از میان صدها نسخه قرآن خطی یا هزاران صفحه موجود در کتابخانه‌های کشور انجام شده است تا نمونه‌هایی از سبک‌های هنری کتابت قرآن را، در طول هزاران سال به نمایش بگذارد.‏

جالب است برایم که این قرآن‌های نفیس که قیمت بعضی از آن‌ها تا چندین میلیون تومان هم می‌رسد، علاقه مندان خاص خود را دارد که در جمع آوری آن‌ها کوشش زیادی می‌کنند.

مصلا یا باغ موزه دفاع مقدس؟‏

خانم حسینی 45 سال دارد و فرزندانش را برای بازدید از نمایشگاه قرآن آورده است. می‌گوید: امسال می‌خواهم یک صحیفه سجادیه بخرم و در بخش کودک و نوجوان داستان‌های آموزنده قرآنی را برای فرزندانم خریداری کنم.‏

‏ می‌گوید: تازه به نمایشگاه آمده و هنوز همه بخش‌ها را ندیده است. ادامه می‌دهد: 10 سال است که به نمایشگاه قرآن می‌آیم، چرا که این فضا و انس با قرآن را دوست دارم، به خصوص در این ایام که حال و هوای ماه مبارک رمضان و معنویت آن خود به خود ترغیبم می‌کند که به چنین فضاهایی بیایم و از طرفی دوست دارم فرزندانم هم این معنویت را دریابند و خودشان با خرید کتاب، در مورد مذهب به درک درستی برسند. هیچ اجباری برای آمدن آن‌ها وجود ندارد، اما خودشان علاقه دارند که بیایند.

می‌گوید: سال‌های پیش که نمایشگاه در مصلا برگزار می‌شد، خیلی بهتر بود و دسترسی به آن هم ساده‌تر بود. ادامه می‌دهد: فضای معنویت مصلا یک طور دیگری بود. درست است که موزه دفاع مقدس هم در همین نزدیکی است، اما خود نمایشگاه در فضای بیرونی موزه و در چادرهایی گرم برپا می‌شود.

اطلاع رسانی هم در زمینه نمایشگاه امسال چندان مناسب نیست. هر سال ساعت شروع بازدید از نمایشگاه زودتر بود اما امسال ساعت 18 نمایشگاه باز می‌شود و ما که از موضوع مطلع نبودیم، مجبور شدیم چند ساعت قبل از بازگشایی در محوطه پارک طالقانی قدم بزنیم تا درهای نمایشگاه باز شود.

می‌گوید بخش عفاف و حجاب نمایشگاه در دوره‌های قبل هم خیلی مورد استقبال بود و از این که امسال این بخش از نمایشگاه حذف شده، کمی مایوس است. دلیل برچیده شدن این بخش را نمی‌داند و می‌گوید ‌ای کاش هنوز هم چادر و روسری‌های حجاب و عفاف را در نمایشگاه می‌گذاشتند.

حیدر امیری ـ مدیر فروش نشر براق هم نظری مشابه دارد. او می‌گوید در سال‌های گذشته مکان نمایشگاه برای مردم جا افتاده بود و فضای مصلا و یک جا جمع شدن همه بخش‌ها در فضای وسیع و روحانی مصلای تهران خیلی خوب بود. به نظر می‌آید امسال استقبال کمتر است. کم کردن روزهای نمایشگاه از 30 روز به 20 روز هم چندان مطلوب نظر غرفه داران نیست.

این در حالی است که حجت الاسلام والمسلمین حشمتی، رئیس نمایشگاه قرآن درباره برپایی نمایشگاه قرآن در باغ موزه دفاع مقدس گفته است: از همان ابتدا قرار بود امسال هم نمایشگاه در مصلای تهران برگزار شود، اما چون بنا شده بود تا نماز‌های جمعه شهر تهران در ایام ماه مبارک رمضان در مصلا برپا گردد، در نهایت با رایزنی‌هایی که با شهرداری تهران صورت گرفت، مقرر شد نمایشگاه امسال در محل «باغ موزه دفاع مقدس» برگزار شود.

بخش عفاف و حجاب

برزین ضرغامی ـ قائم مقام بیست‌ودومین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم هم در مورد نبود بخش عفاف و حجاب در گفتگو با خبرگزاری فارس می‌گوید: نبود این بخش به معنای بی توجهی ما به این حوزه نیست، بلکه قصد داریم به صورت عملی فرهنگ حجاب را در جامعه ترویج دهیم.

وی می‌افزاید: درست است که امسال بخش عفاف و حجاب به صورت جداگانه وجود ندارد، اما در تمامی بخش‌ها به آن توجه شده است، به طوری که آثار مکتوب و نرم‌افزاری بسیاری در حوزه عفاف و حجاب در نمایشگاه قرآن عرضه می‌‏‎شود تا علاقه‌مندان علاوه بر آشنایی با اهمیت این حوزه بتوانند آن را در زندگی خود به کار گیرند‎.‎

وی با اشاره به اینکه بخش عفاف و حجاب نمایشگاه قرآن هر سال ابزاری برای کسب درآمد برخی افراد شده بود، ادامه می‌دهد: وظیفه ما فرهنگ‌سازی است، بنابراین امسال فروش چادر را در نمایشگاه قرآن نداریم.

در سال‌های گذشته همواره شاهد گران‌فروشی برخی افراد در این بخش بودیم. علاوه بر این محصولات ارائه شده در بخش عفاف و حجاب نمایشگاه قرآن نمایانگر حجاب واقعی مسلمانان نبود‏‎.

‎ نمایشگاه قرآن محلی برای انس بیشتر با قرآن و دستورات الهی است، اما در سال‌‏‎های اخیر بخش فروشگاهی بر بخش نمایشگاهی تاثیرگذار بود که این امر لطمه زیادی به مباحث قرآنی در نمایشگاه می‌زد، بر همین اساس بخش عفاف‌و حجاب در نمایشگاه قرآن امسال، به شیوه‌ای دیگر برگزار شده است.‏

‏ *بیست‌ و‌ دومین نمایشگاه بین‌المللی قرآن از 4 تا 22 تیرماه هر روز از ساعت 18 تا 24 در باغ موزه دفاع مقدس فعالیت خواهد کرد. حمل و نقل بازدیدکنندگان نمایشگاه قرآن نیز از طریق خطوط مترو، خطوط اتوبوسرانی و خطوط تاکسیرانی انجام می‌شود که براین اساس روزانه 500 دستگاه اتوبوس از 30 میدان شهر، بازدیدکنندگان را به باغ موزه دفاع مقدس می‌رسانند و 3 پارکینگ از فضای اطراف باغ‌موزه دفاع مقدس نیز برای خودروهای شخصی بازدیدکنندگان، پیش‌بینی شده است.‏

قرآن، زبان مشترک مسلمانان جهان

تابلویی با عنوان «ختم جهانی قرآن مجید» بی شک هر رهگذری را کنجکاو می‌کند.

ختم‌های جمعی قرآن و طرح‌های هزاران ختم قرآن و این قبیل ختم‌های دسته جمعی را همه شنیده‌ایم و بعضاً هم در آن‌ها شرکت کرده ایم، اما «ختم جهانی قرآن مجید» عنوان جالب و جدیدی به نظرم آمد.

البته بعداً مــی‌فهمم که این طرح جدیدی نیسـت و چند سالی از برگزاری آن می‌گذرد.

به هر حال برای رفع کنجکاوی هم که شده به سراغ این غرفه در محوطه بیرونی بیست و دومین نمایشگاه بین المللی قرآن کریم می‌روم.

خانم‌های جوان نشسته‌اند و به مراجعان توضیحاتی در مورد چگونگی شرکت در ختم قرآن ارائه می‌دهند.

ماکتی از یک درخت با شاخه‌های فراوان هم رو به روی غرفه گذاشته شده است. ‏

فائزه خدایاری- مسئول غرفه می‌گوید بنیاد جهانی ختم قرآن در 7 کشور دفتر دارد. خــتم قـــرآن به این صــورت است که علاقه‌مندان می‌تــوانــند به تارنمای ما به نشانی ‏www.ghorany.com‏ مراجعه و در طرح‌های ختم قرآن که به اشکال مختلف مثلاً قرائت هر شب 10 آیه یا هر هفته یک حزب است، شرکت کنند.

خانم خدایاری می‌گوید: بنیاد جهانی ختم قرآن که دفتر اصلی آن در تهران است، در ایالات متحده آمریکا 27 هزار عضو دارد و بعد از آن کــشورهای کانادا و انگلستان بیشترین اعضای خارجی این طرح را تشکیل می‌دهند.

تارنمای این بنیاد به 9 زبان زنده دنیا فعالیت می‌کند و خارجی زبانان به راحتی می‌توانند از آن استفاده کند. ‏

می‌گوید دفاتر ما در کشورهای دیگر وظیفه تبلیغ و اطلاع‌رسانی در مورد قرآن مجید و ختم جهانی آن را بر عهده دارند و معمولاً بروشورهای ختم قرآن را در میان مسلمانان کشورهای دیگر پخش می‌کنند.

وی می‌افزاید: با توجه به این که زبان مشترک همه مسلمانان قرآن است، ما هم فکر کردیم از این زبان مشترک استفاده کنیم تا مسلمانان جهان اتحاد بیشتری با هم داشته باشند.

طرح شجره طیبه

هر سال ماه مبارک رمضان که می‌آید و همزمان با نمایشگاه قرآن کریم، بنیاد ختم قرآن طرح‌های دیگری را هم برای این ایام در نظر می‌گیرد.

خدایاری در این باره می‌گوید: در سال 1391 ما طرح «کتابت قرآن» را داشتیم. هر کس به غرفه ما مراجعه می‌کرد یک آیه به دست خودش می‌نوشت و در آخر قرآن کاملی به خط چند هزار هموطن‌مان به دست آمد.

سال 1392 هم طرح «قالیچه اسماءالله» را داشتیم. که طی آن 4 قالیچه در ابعاد 70 در 50 سانتیمتر توسط مردم بافته شد. هر کسی مراجعه می‌کرد طبق نقشه یک گره بر قالیچه می‌زد و تا پایان نمایشگاه 4 قالیچه درست شد.

این فرش‌ها قرار است با رایزنی‌هایی که انجام شده است به حرم مطهرحضرت امام حسین (ع) فرستاده شود.

او به ماکت درختی که در چند قدمی غرفه وجود دارد، اشاره می‌کند و می‌گوید: امسال هم طرح «شجره طیبه» را برای ماه مبارک رمضان در نظر گرفته ایم.

به این صورت که هر آیه قرآن را روی کاغذهایی با طرح برگ درخت، چاپ کرده‌ایم و مردم می‌آیند و هر کدام، یکی از آیات روی برگ‌ها را پر رنگ می‌کنند.

برگ‌ها لمینت می‌شوند و به شاخه‌های درخت نصب می‌شوند. تا پایان ماه رمضان تمامی آیات قرآن به این درخت وصل می‌شود.

هنوز به توافق نرسیده‌ایم که بعد از تکمیل طـرح، درخت را کجا بفرستیم. شاید آن را به همین باغ موزه دفاع مقدس اهدا کنیم.‏

‏ به اینجـای حرفش که می‌رسد، یک برگ درخــت کاغذی هــم به دست من می‌دهد و می‌خواهد من هم در این طرح شرکت کنم.

آیه 3 سوره اعراف به من می‌رسد و با نوشتن آن، من هم یکی از چند هزار نفری می‌شوم که در این طــرح شرکت خواهند کرد.

کارتی به من می‌دهد و شماره آیه و سوره‌ای که آن را نوشته ام، در آن مشخص شده است.‏

از خانم خدایاری می‌پرسم با چه هدفی این طرح‌ها را در طول ماه رمضان اجرا می‌کنند. می‌گوید: با استفاده از این برنامه‌ها می‌خواهیم عظمت قرآن را نشان دهیم. دنیا هر روز در حال پیشرفت است و جوانان به دنبال تنوع هستند.

برای جذب آن‌ها به قرآن و بهره مندی از آن باید همیشه طرح‌ها و ایده‌های نو داشته باشیم.

این قبیل مشارکت‌های مردمی هم جذابیت دارد هم اینکه عظمت قرآن و فراگیری مسلمانان را نشان می‌دهد و طرح شجره طیبه هم نمادی از شکوه آفرینش خداست.‏

حلویات بیروت

«حلویات بیروت» تو را می‌برد درست وسط شهر بیروت! غرفه‌ای بیرون از چادر بخش مکتوب که شیرینی‌های بیروتی می‌فروشد. شیرینی‌هایی با طعم مقاومت! به نظر خوشمزه می‌آیند.

به هر حال وقتی با کنجکاوی فروشندگانش را نگاه می‌کنم تا ببینم لبنانی هستند یا خیر، آن قدر سرشان شلوغ است که متوجه چیزی نمی‌شوم.

به هر حال وارد چادری می‌شوم که غرفه اول آن متعلق به سید عبدالله مرتضی است. مسئول غرفه «امجاد لبنان»!‏

‏ با خودم فکر می‌کنم که آیا باید انگلیسی با او صحبت کنم یا فارسی می‌داند که خودش به فارسی سلام و خوش آمد می‌گوید و می‌بینم که با همکارش هم به خوبی فارسی صحبت می‌کند.

باز هم کنجکاوی می‌کنم تا بدانم چطور فارسی را این قدر خوب می‌داند که می‌گوید رشته تحصیلی اش زبان فارسی بوده است، آن هم در دانشگاه تهران!

حالا در لبنان استاد دانشگاه است و جدا از آن مترجم زبان فارسی هم هست. یک کارگاه چاپ قرآن در لبنان دارد و یکی هم در تهران. می‌گوید از هر قرآن دو نسخه بیشتر چاپ نمی‌کنیم.‏

جلد قرآن‌های این غرفه همگی چوبی است. می‌گوید این سبک خاص متفاوت را برای جلد قرآن برگزیدیم و اتفاقاً این طرح طرفداران زیادی دارد.

سید عبدالله ادامه می‌دهد: 22 سال در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران شرکت کرده ام و الان 8 سال اســـت که در نـــمایشگاه قــرآن هم حضـور پیدا می‌کنم.

ما متوجه شده‌ایم که جدا از کتاب قرآن، کتاب‌های ایرانی مثل شاهنامه و دیوان حافظ هم طرفداران زیاد دارد و این گونه شد که کارگاهی هم در تهران برپا کردیم تا متناسب با تقاضای مشتریان، این چنین کتاب‌هایی را هم منتشر کنیم.

می‌گوید: همزمان با این نمایشگاه، یکی از قرآن‌های نفیس و منحصر به فرد ما که به خط ریحان است و 175 کیلوگرم وزن دارد، در برج میلاد به نمایش در می‌آید.‏

او که در نمایشگاه بیروت هم شرکت کرده است، ادامه می‌دهد: هر کشوری فرهنگ خاص خود را دارد مثلاً در نمایشگاه کتاب بیروت، مسیحی‌ها هم می‌آیند و کتاب‌های مسلمانان را می‌خرند.

در ایران هم از نمایشگاه‌های قرآن استقبال می‌شود و قشر خاص تری به کتاب‌های دینی و فلسفی علاقه نشان می‌دهند که البته تعدادشان کم نیست.

در مورد عوض شدن مکان نمایشگاه قرآن کریم که سال‌های قبل در مصلای تهران برگزار می‌شد و امسال به موزه دفاع مقدس منتقل شده است، می‌گوید: محیط مصلای امام خمینی (ره) دل انگیز‌تر بود و مردم هم به آنجا عادت کرده بودند.

مکان در میزان استقبال مردم از یک نمایشگاه خیلی تاثیرگذار است. اینجا بوفه ندارد، تهویه اش مناسب نیست و گرما آزاردهنده است.

مردم بیشتر سعی می‌کنند دم غروب بیایند و افطار را هم اینجا بگذرانند، اما امکانات زیادی برای خورد و خوراک و افطار مردم تدارک دیده نشده است.‏

‏ ‏

پژوهش‌های قرآنی

اسماعیل سمیعی‌نژاد ـ مسئول یکی دیگر از غرفه‌هاست. می‌گوید برایش ناراحت کننده است، وقتی می‌بیند بعضی از جوانان از کتاب‌های مذهبی استقبال مطلوبی نمی‌کنند و نمی‌خواهند دانش و درکشان را در این زمینه بالا ببرند.

یکی از دلایلش را ظهور تکنولوژی‌های جدید مثل موبایل‌های هوشمند و تبلت‌ها می‌داند که سهم قابل توجهی از وقت جوانان را به خود اختصاص می‌دهد و در کل می‌گوید سرگرمی‌هایی در دنیا به وجود آمده است که انسان را از توجه به معنویات دور می‌کند و باید با تبلیغات درست، مردم را به مسائل روحانی و معنوی جذب کرد. ‏

سمیعی نژاد کتابی را نشانم می‌دهد و می‌گوید: به طور مثال سال قبل یکی از برنامه‌های تلویزیون این کتاب را معرفی کرد و بعد از آن برنامه، واقعاً استقبال از این کتاب عالی بود.

همه می‌آمدند و سراغش را می‌گرفتند. پس تبلیغات و معرفی کتاب‌ها می‌تواند در این زمینه بسیار تاثیرگذار باشد.

محمد پور یوسفی - مدیر غرفه به نشر است که محصولات آستان قدس رضوی را به نمایش گذاشته است. قرآنی را به من نشان می‌دهد و می‌گوید: این قرآن به خط ابراهیم سلطان یکی از شاهکارهای هنر کتابت و تذهیب دوره تیموریان در قرن نهم محسوب می‌شود.

ابراهیم سلطان، فرزند شاهرخ و نوه تیمور گورکانی است. این قرآن در موزه آستان قدس نگهداری می‌شود و حالا یک نسخه از روی آن چاپ کرده‌اند و در معرض دید قرار داده اند.

البته تصاویر شاهکارهای هنری دیگری از موزه آستان قدس رضوی مثل کتیبه‌های مسجد گوهر شاد هم در این غرفه به نمایش و فروش گذاشته شده است.

پور یوسفی هم مثل اکثر مردم و غرفه‌داران، از انتقال نمایشگاه به اینجا ناراضی است. از او در مورد وضع نشر کتاب‌های دینی و مذهبی می‌پرسم.

می‌گوید: امروزه خیلی از کارها تکراری شده است. متاسفانه حاصل بعضی از پژوهش‌های قرآنی، کارهای ضعیفی است که به ورطه تکرار افتاده‌اند و چندان نمی‌توانند چشمگیر باشند و مخاطب را جلب کنند.

باید تلاش‌های منظمی در مورد پژوهش‌های قرآنی صورت بگیرد تا ببینید چه قدر مخاطب جذب این آثار می‌شود. مردم خودشان کتاب خوب را می‌شناسند و به راحتی از کنارش نمی‌گذرند.

18 سال است که در کار چاپ و نشر هستم و در کل، سال‌های اخیر شرایط مناسبی بر صنعت نشر حاکم نبوده است که کارهای دینی هم از این قاعده مستثنی نیست.‏

نقاشی داستان‌های قرآنی

‏ ایران علی اکبری، بانویی 56 ساله است. به تنهایی به نمایشگاه آمده است تا برای نوه‌هایش قرآن و آیت الکرسی بخرد.

می‌گوید: علاوه بر این‌ها تابلوی اسماء خداوند و قرآن کامپیوتری مــبین هم خریده‌ام که بــرای اســتفاده در رایانه مناسب است.

می‌گوید جوانان به خانواده‌هایشان نگاه و از آنان الگو برداری می‌کنند. اگر خانواده‌ای در جهت آشنایی فرزندان با قرآن و شریعت بکوشد، قطعاً بچه‌ها هم علاقه مند می‌شوند. با توجه به سرگرمی‌های جدیدی که وجود دارد باید به روش‌های مختلف، کودکان و نوجوانان را تشویق کرد که به مسائل دینی بپردازند.‏

شاید تعدادی از این ابزارهای تشویقی را بتوان در بخش رسانه‌های دیجیتال یا بخش کودک و نوجوان نمایشگاه قرآن کریم پیدا کرد.

ناصر احمدی، جوانی 25 ساله و مسئول غرفه نرم‌افزارهای فاخر قرآنی است.

می‌گوید: در این جا نرم‌افزارها و بازی‌های رایانه‌ای برگزیده را گرد آورده‌ایم تا به عــلاقه منـــدان، شیوه‌های سبک زنــدگی بر اساس دستـورات دیــنی آموزش داده شود.

بازی «زیارت» را به من نشان می‌دهد که در آن صحن حرم مطهر امام رضا(ع) بازسازی شده است و می‌توان به صورت مجازی در این مکان قدم زد و زیارت کرد و همچنین در مورد آداب زیارت و تاریخچه حرم و دیگر مسائل هم آموزش‌هایی داده شده است.‏

سپس نرم افزار «سراب» را هم نشانم می‌دهد که در آن در مورد فرقه‌هایی چون وهابیت، شیطان‌پرستی و بهاییت با استفاده از فیلم و عکس و سخنرانی، آموزش‌هایی داده می‌شود.

می‌گوید: این نرم افزار موضوعاتی را شامل می‌شود که خیلی‌ها در موردشان سوال دارند و به همین دلیل هم یکی از پر فروش‌ترین نرم‌افزارهای نمایشگاه به حساب می‌آید.‏

غرفه نقاشی کودکان هم با استقبال خوبی مواجه شده است. در اینجا همه بچه‌ها دور هم نشسته‌اند و با دستان کوچکشان، داستان‌های قرآنی را نقاشی می‌کنند. ‏

مریم رجبی می‌گوید: ما در این بخش برای کودکان داستان‌های قرآنی را تعریف می‌کنیم یا انیمیشن آن‌ها را برایشان به نمایش می‌گذاریم و از آن‌ها می‌خواهیم با کاغذ و مداد رنگی یا در کامپیوتر، داستان مورد نظرشان را نقاشی کنند.

نقاشی‌هایی که روی کاغذ است هم بعداً به رایانه منتقل می‌شود و همه را به شکل لوح فشرده در اختیارشان قرار می‌دهیم.

رجبی ادامه می‌دهد: معمولاً بچه‌ها خودشان از قبل با این داستان‌ها آشنایی دارند و در کل داستان‌های قرآنی آن قدر جذابیت دارند که کودکان با علاقه آن‌ها را دنبال کنند و نقاشی‌هایشان را بکشند.

بخش رسانه‌های دیجیتال تقریباً انتهایی‌ترین بخش نمایشگاه قرآن است که به قسمت ادوات جنگی که در مقابل موزه دفاع مقدس به نمایش گذاشته شده است، ختم می‌شود.

مردم زیادی دور این جیپ‌ها و تانک‌ها و هواپیماهای جنگی جمع شده‌اند و بعضی با آن‌ها عکس می‌گیرند و هر چه بیشتر به غروب نزدیک می‌شویم، کم کم مردم هم پراکنده‌تر می‌شوند تا خود را برای افطار آماده کنند.