یادمان

دانشجوی باستان‌شناسی خواستار رسیدگی به وضعیت آثار تاریخی خوزستان شدند

 بیانیه 400 دانشجوی باستان شناسی کشور
دربارة وضعیت بحرانی میراث فرهنگی شوش و خوزستان

1- آثار و محوطه های تاریخی استان خوزستان در وضع بسیار نامطلوبی قرار دارند. از جمله باید به محوطه ها و مجموعه هایی همچون شوش، ایوان کرخه، گُندی شاهپور، رامهرمز، شوشتر، ارجان و... اشاره کرد. متأسفانه مدیریت پیشین سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان خوزستان در طی پنج سال (از 1383 تا 1388) تصدی مسوولیت این مرکز با عملکرد ضعیف و غیر قابل دفاع خود آسیب های جدی بر پیکرة میراث فرهنگی خوزستان وارد آورد. با این حال، وی از سوی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور در سال 1387 به عنوان مدیر برتر میراث فرهنگی کشور انتخاب گردید و هم اکنون نیز به عنوان مدیر «منطقة آزاد اروند» منصوب شده است. مسألة صدور مجوز برای ساخت دو هتل در «عرصة مجموعة باستانی شوش» که مورد انتقاد صاحب نظران و متخصصان باستان شناسی و میراث فرهنگی کشور قرار گرفت، در صدر کارنامة ضعیف و نامطلوب رییس میراث فرهنگی استان خوزستان قرار دارد. بی توجهی به تخریب و نابودی محوطه ها و منطقه های باستانی و میراثی همچون رامهرمز، ایوان کرخه، گُندی شاهپور، شوشتر، ایذه، مسجد سلیمان، اهواز (هرمزد اردشیر، چمبه، زرگان و...)، از جمله مهمترین مواردی است که کوتاهی در پاسداری از یکی از آنها می بایست منجر به پیگیری و بازخواست وی می شد، اما نه تنها چنین امری رخ نداد بلکه عملکرد جانب دارانه از کارنامة وی و مدیریت درازمدت او بر سازمان میراث فرهنگی خوزستان، منجر به پدید آمدن شبهاتی جدی درخصوص سیاست های مدیریت ارشد سازمان میراث فرهنگی شده است.

2- شهر باستانی شوش در مجموعة میراث فرهنگی ایران و جهان از جایگاه ویژه ای برخوردار است. 150 سال پیشینة فعالیتهای باستان شناسی در شوش آن را در زمرة نخستین نقاط کاوش شده در خاورمیانه و جهان قرار داده، و حجم عظیمی از غارت اشیاء و اموال فرهنگی آن توسط خارجی ها همواره یادآور یک دورة غفلت سیاسی-فرهنگی مردم ایران در تاریخ شان محسوب می شود. انتظار می رود با چنین مجموعة سترگی از میراثِ فرهنگِ بشری که شامل آثار و نشانه های تمدنی پیش از تاریخی، عیلامی، هخامنشی، اشکانی، ساسانی و دوره های مختلف اسلامی و همچنین حضور ادیان جهانی یهودی، مسیحی و اسلامی است، به طور مسوولانه ای رفتار شود. پرسش این است که چرا تاکنون این مجموعة عظیمِ تاریخِ بشری در فهرست آثار جهانی به ثبت نرسیده و حتی پرونده ای هم برای ثبت آن آماده نشده است؟ چرا در نهایتِ بی مبالاتی اقدام به صدور مجوز برای ساخت دو هتل در عرصه این مجموعه باستانی شد، در حالی که این هتل ها می توانند با 1 کیلومتر فاصله در خارج از عرصة باستانی شهر ساخته شوند؟ پاسخ سازمان میراث فرهنگی برای تعلل در تهیة پروندة ثبت جهانی مجموعة باستانی شوش که از نخستین کانون های شکل گیری شهرنشینی و ابداع خط در جهان بوده است، چیست؟

3- در چند سال گذشته، مدیریت میراث فرهنگی و گردشگری عملکرد بسیار نامطلوبی در پاسداری از مجموعه های شاخص میراث فرهنگی کشور داشته است. این امر که بارها و بارها توسط کارشناسان مورد انتقاد قرار گرفته، به عوض اصلاح رویة نادرست مدیریتی با تکذیب های پی در پی روابط عمومی سازمان میراث فرهنگی همراه بوده و بعضاً ادبیات نامناسبی نسبت به منتقدان به کار گرفته شده است که در طی سه دهة گذشته منحصربه فرد بوده و خود جای تأمل و بررسی دارد. به نظر می رسد که مدیریت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری می بایست به جای بی اعتنایی به نظرات و انتقادها و صدور تکذیبیه های متعدد، با جلسات، نشست ها و گفت وگوهای دوجانبه که نهادها یا مراکز کلان تر تصمیم گیری نیز در آن مشارکت داشته باشند، گام های استوارتری در راستای صیانت از میراث فرهنگی کشور بردارد. لذا مصراً از مراکز تصمیم گیری کشور (همچون مجلس محترم شورای اسلامی، قوة محترم قضاییه، سازمان محترم بازرسی کشور و...) خواستاریم که بر عملکرد سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور به طور کلی و خصوصاً در زمینه انتصاب افراد غیر مرتبط و غیر کارشناس و عملکرد شماری از مدیرانی که آسیب های بسیار جدی به میراث، تاریخ و فرهنگ ایران زمین وارد آورده اند (همچون مدیریت پیشین سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان خوزستان)، نظارت نمایند و نتیجه آن را به اطلاع عموم برسانند.

4- دور از انتظار است که مواضع نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی نسبت به سازمان میراث فرهنگی کشور انفعالی و واکنشی است. گاه به دلایلی، حکم به ادغام و تلفیق آن با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی داده اند و گاه از ادغام آن با سایر سازمان ها سخن گفته اند. متأسفانه هیچ نوع بررسی درستی هم از نتایج زیانبار ادغام «سازمان میراث فرهنگی» با «سازمان ایرانگردی و جهانگردی» به عمل نیامده است؛ ادغامی که نه تنها به پیشرفت محسوس هیچ یک از این دو سازمان منتهی نشده، بلکه در مورد وضعیت میراث فرهنگی کشور نتایج زیانباری هم به همراه داشته است.  

دانشجویان باستان شناسی مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترای دانشگاه های تهران، تربیت مدرس،
زاهدان، گلستان، محمودآباد، دزفول، شوشتر، اصفهان، محقق اردبیلی، مرودشت

• < قبلی
• بعدی >