ایران‌بوم

«کاوش در قلعه "شاه‌دژ" اصفهان شواهدی را برای باستان‌شناسان آشکار کرد که برخلاف اطلاعات مندرج در منابع تاریخی، نشان از وجود سه مقطع تاریخی شامل دوره ساسانی، قرون اولیه اسلامی و دوره سلجوقی در این منطقه داشت.

JmksportShops , Chaussures, sacs et vêtements , Livraison Gratuite | Discount Shoes, Clothing & Accessories , Giftofvision

به گزارش ایسنا، فریبا سعیدی، سرپرست هیأت کاوش در قلعه «شاه‌دژ» با بیان این مطلب گفت: تنها مقطع زمانی که به وضوح در منابع تاریخی از قلعه «شاهدژ » یاد شده است، دوره سلجوقی است، اما براساس کاوش‌های باستان‌شناسی سه مقطع تاریخی شامل دوره «ساسانی»، «قرون اولیه اسلامی» و دوره «سلجوقی» شناسایی شد که بر اساس منابع تاریخی و یافته‌های باستان‌شناسی پس از سقوط قلعه توسط سپاهیانِ محمدشاه سلجوقی اثری از تداوم حیات قلعه دیده نمی‌شود.

او با اشاره به اینکه در ارتفاعات پایین‌تر این قلعه فضاهای پشتیبانی مانند «آب بند»، «آسیاب» و «انبارها» قرار گرفته‌اند، بیان کرد: در لایه دوم فضاهای نظامی مانند سربازخانه‌ها دیده می‌شود و در بالاترین و درونی‌ترین لایه ارگ مرکزی و مقر فرمانده قلعه قرار دارد.

وی معماری «شاه‌دژ» را سنگی دانست که سفت کاری آن با سنگ لاشه و ملات خاک و گچ و نماسازی با سنگ های تراش خورده انجام شده است .

سعیدی همچنین با بیان اینکه اطلاعات به دست آمده از کاوش در ارگ مرکزی بخشی از ویژگی های قلعه را نمایان کرد، اظهار کرد : در این حفاری ها که بیشتر در فضای خارجی ارگ و در بخش محدودی از داخل قلعه صورت گرفت، همه دیوار و برج های دفاعی قلعه، کارگاه چرم و حمام و فضاهای وابسته به ارگ مرکزی از دل خاک بیرون کشیده شد.

به گفته او، این مکان تاریخی شامل بخش های مختلفی مانند «ارگ مرکزی»، «جایگاه اشرف»، «سربازخانه جنوبی و غربی»، «سه قلعه»، «بند اصلی»، «بارانداز»، «برج های دیده بانی»، «قلعه سنگی»، «دروازه گردنه باد»، «حوض سلطان» و «غار قنبر» است.

این باستان‌شناس از میان آثار مهم کشف شده در این فصل کاوش به تکه های چرم، یک برگ قرآن مجید به خط نسخ اولیه،گچ بری ، نقاشی دیواری، تزئینات وابسته به معماری ، آهک بری، قطعات ظروف چوبی ،بخش هایی از یک جعبه چوبی و سفال هایی مربوط به دوران صدراسلام اشاره کرد.

او گفت: باستان شناسان در این کاوش همچنین پنج برج، بخشی از دیوار پشتیبانی با ارتفاع دو متر، چندین فضای معماری و آثار شاخصی از دوره صدر اسلام را شناسایی کردند.

سعیدی به دست آوردن پاسخِ پرسش هایی مانند کاربری بنا در دوره تاریخی، دلیل اهمیت بنا در دوران اسلامی به خصوص دوره سلجوقی که مورد منازعه حکومت سلجوقی و اسماعیلیان قرار گرفته و این که چرا پس از سقوط قلعه علیرغم ادامه حیات سایر قلاع این بنا برای همیشه متروک ماند و کاربری خود را از دست داده است را دلایل انجام این کاوش بیان کرد.

این باستان شناس، شناخت صحیح از طراحی فضایی مجموعه بناهای محوطه پانزده هکتاری قلعه شاهدژ، نحوه کارکرد بناها در ارتباط با یکدیگر ، شناخت مسیرهای دسترسی به قلعه و دسترسی های درونی و شیوه های تامین آب در بنا را از اهداف اولیه این طرح دانست .

سعیدی، همچنین مرمت بر اساس کاوش صحیح و اصولی، احیای محوطه قلعه «شاهدژ» و ایجاد سایت موزه را از دیگر اهداف اجرای کاوش در قلعه «شاهدژ » اعلام کرد .

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی؛ این قلعه با زیربنای 15 هکتار یکی از مجموعه‌های جالب توجه کشور محسوب می‌شود که روی ارتفاعات کوه صفه در جنوب غرب اصفهان واقع شده است . این محوطه از شمال مشرف به شهر اصفهان وبر لبه پرتگاه موسوم به پنجه شیطان، از جنوب به سوی گردنه باد و فضاهای داخلی دژ از شرق به سوی پارک کوهستانی صفه و از جانب غرب به سوی کوهستان قرار گرفته است.