ایران‌بوم

به گزارش ایلنا، مصطفی ده پهلوان سر پرست هیأت کاوش در محوطه قره تپه سگز آباد، امروز شنبه با اعلام این خبر تصریح کرد: قره تپه سگزآباد محوطه بسیار مهم و ارزشمندی است که پس از زلزله سال ۱۳۴۱ بوئین زهرا مورد چپاول مردم محلی قرار گرفت و آسیب‌های فراوانی بر آن وارد شد.

به گفته وی با آغاز دور جدیدی از کاوش‌های گروه باستان‌شناسی دانشگاه تهران از سال ۱۳۹۳ تاکنون تصمیم گرفته شد تا با بهره گیری از یافته‌های به دست آمده از کاوش‌های گذشته و انجام کاوش در لایه‌های متاخر محوطه قره تپه سگزآباد به تدریج وارد بررسی باستان‌شناختی گستره زمانی مورد نظر شد.

این باستان‌شناس تصریح کرد: این کاوش به طور کلی دو هدف پژوهشی و آموزشی را در دستور کار خواهد داشت که اهداف پژوهشی آن شامل شناسایی دقیق و مستند دوره تاریخی لایه فوقانی سگزآباد (آهن IIو III) همزمان با دوره ماد و هخامنشی و تشخیص کاربری (حکومتی یا مذهبی یا سکونتی) و نوع جامعه‌ای که در لایه‌های فوقانی سگزآباد استقرار داشته‌اند می‌شود.

وی افزود: همچنین شناسایی تعاملات منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای اقتصادی و فرهنگی سگزآباد در هزاره نخست ق. م.، دلیل متروک شدن محوطه سگزآبادو بازنگری مجدد در یافته‌های دوران تاریخی سگزآباد در کاوش‌های زنده یاد دکتر عزت ا.. نگهبان و دکتر صادق ملک شهمیرزادی در کنار طرح کاوش سگزآباد از دیگر اهداف پژوهشی این طرح است.

ده پهلوان خاطر نشان ساخت که، بازنگری مجدد یافته‌های بررسی می‌دانی دشت قزوین که توسط دکتر نگهبان و هیات همراه در سال ۱۳۴۹ انجام شده، در کنار طرح جدید کاوش سگزآباداز دیگر اهداف پژوهشی این کاوش خواهد بود.

وی آموزش شیوه‌های درست و روزآمد کاوش (مراحل پیش از کاوش، کاوش و پس از کاوش) به دانشجویان باستان‌شناسی دانشگاه تهران را هدف آموزشی این کاوش اعلام کرد.

او در خصوص ضرورت و اهمیت اجرای برنامه اظهار داشت: با توجه به اینکه در سال‌ها ی گذشته تمرکز کاوش‌های باستان‌شناختی بر دوره‌های مفرغ و آهنIمحوطه سگزآباد بوده است آگاهی درستی از ویژگی‌های فرهنگی و تاریخی لایه‌های سطحی‌تر وجود ندارد.

به گفته این باستان‌شناس از آنجایی که بخش‌های شمالی مرکز فلات ایران در دوره تاریخی ابهامات زیادی را در خود دارد، چندان دور از ذهن نیست که با تمرکز بر لایه‌های تاریخی محوطه سگزآباد، بازنگری مجدد در یافته‌های دوران تاریخی (آهن ۲ و ۳) سگزآباد در کاوش‌های زنده یاد دکتر عزت ا.. نگهبان و دکتر صادق ملک شهمیرزادی، بازنگری مجدد یافته‌های بررسی می‌دانی دشت قزوین توسط دکتر نگهبان در سال ۱۳۴۹همراه با یافته‌های پروژه کاوش سگزآباد در فصل گذشته (۱۳۹۳) و جاری (۱۳۹۴) بتوان گام مهمی در شناسایی شرایط اقتصادی و فرهنگی این محوطه و مناطق پیرامونی و به عبارتی دشت قزوین برداشت.

وی خاطر نشان ساخت که دکتر عزت ا... نگهبان بنیانگذار باستان‌شناسی علمی و ایرانی سال ۱۳۴۹ در قالب هیأتی مرکب از استادان باستان‌شناسی، زمین‌شناسی، جانور‌شناسی و... به بررسی سطحی دشت قزوین و کاوش در ۳ محوطه مهم زاغه، قره تپه و قبرستان پرداخت.

به گفته سرپرست هیأت کاوش در قره تپه سگز آباد، در حال حاضر نزدیک به ۴۴ سال است که به طور غیر مستمر کاوش‌های آموزشی و پژوهشی گروه باستان‌شناسی در این۳ محوطه متمرکز شده است و دستاوردهای علمی فراوانی به همراه داشته که یکی از این سه محوطه مهم قره تپه سگزآباد است.

به گفته وی، پیشینه کاوش‌های باستان‌شناسی در این محوطه بسیار طولانی است و در طول سالیان گذشته چندین بار عملیات کاوش توسط هیأت‌های داخلی و خارجی در این محوطه تاریخی انجام گرفته که از آن دسته می‌توان به کاوش‌های باستان‌شناسی هیأت بلژیکی و هیأت ژاپنی اشاره کرد.

ده پهلوان، کاوش امیر ماهانی رئیس وقت اداره فرهنگ و هنر قزوین در سال۱۳۴۷، کاوش‌های گروه باستان‌شناسی دانشگاه تهران، از سال ۱۳۴۹ تا سال ۱۳۵۶ به سرپرستی دکتر عزت ا... نگهبان در قالب ۸ فصل کاوش وکاوش‌های گروه باستان‌شناسی دانشگاه تهران، از سال ۱۳۷۶ تا سال ۱۳۷۸به سرپرستی دکتر حسن طلایی در قالب ۳ فصل را نیز از کاوش‌های باستان‌شناسی انجام شده در این محوطه دانست.

او اظهار داشت: کاوش‌های گروه باستان‌شناسی دانشگاه تهران، در سال ۱۳۸۷، به سرپرستی دکتر کمال الدین نیکنامی و همکاری حجت دارابی ۱ فصل، کاوش‌های گروه باستان‌شناسی دانشگاه تهران در سال ۱۳۸۸، به سرپرستی کمال الدین نیکنامی و همکاری دکتر حسن فاضلی و دکتر حسین عزیزی ۱ فصل و کاوش‌های گروه باستان‌شناسی دانشگاه تهران در سال ۱۳۸۹، به سرپرستی سیما یداللهی و همکاری دکتر حسین عزیزی ۱ فصل ازدیگر کاوش‌های باستان‌شناسی است که در این محوطه انجام شده است.

به گفته او، در اکثر این کاوش‌ها تمرکز بر دوره‌های پیش از تاریخ شامل دوره‌های مس سنگی، مفرغ، آهن IوII این محوطه بوده است و به دوره‌های متاخر آن شامل آهن IIوIII همزمان با ماد و هخامنشی پرداخته نشده است.

ده پهلوان اظهار داشت: پس از سال‌ها فعالیت پژوهشی در دشت قزوین و شمال مرکزی ایران متاسفانه الگو‌ها و ویژگی‌های فرهنگ مادی این منطقه و چگونگی تعاملات فرهنگی آن در گستره زمانی ۸۰۰سال ق. م تا ۶۲۲ پ. م، آهنIII، ماد، هخامنشی، اشکانی و ساسانی گنگ و مبهم مانده است.

گفتنی است، عملیات کاوش تپه سگز آباد که مجوز آن از طرف رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری صادر شده است تا دهم خرداد سالجاری ادامه دارد.