یادمان

پیش فروش تاریخ شهر قزوین با «برج تجارت» - برج سازی همچنان ادامه دارد

آن‌قدر بلند است که از بیشتر نقاط شهر دیده می شود. عملیات ساخت این دایناسور غول‌آسا یک دهه است که در مساحت ۶۰ هزار متر مربع، توسط سازمان نوسازی و بهسازی شهر قزوین با همکاری شرکت سهامی خاص توسعه مسکن استان تهران آغاز شده است.

به گزارش هنرنیوز؛ آن‌قدر بلند است که از بیشتر نقاط شهر دیده می شود. عملیات ساخت این دایناسور غول‌آسا یک دهه است که در مساحت ۶۰ هزار متر مربع، توسط سازمان نوسازی و بهسازی شهر قزوین با همکاری شرکت سهامی خاص توسعه مسکن استان تهران آغاز شده است. این پروژه‌ پرحاشیه با زیر بنای ناخالص ۷۳۹۰۳ متر مربع در قالب ۲۰ واحد تجاری در ابعاد بزرگ، ۵۴ واحد مسکونی، ۷۴ واحد اداری و دارای پارکينگ، رستوران، سالن اجتماعات، آمفي تئاتر و هشت آسانسور است.

اهمیت پروژه از آن‌جاست که کارشناسان احداث این برج را مغایر با اصول حفظ آثار تاریخی می‌دانند. بخشی از برج تجارت قزوین که با کاربری تجاری- مسکونی ساخته شده است، در حریم دروازه درب‌کوشک قرار دارد.

در سال ۸۴ و با آغاز خاکبرداری پروژه، مخالفت گروه‌های حامی آثار تاریخی، سبب توقف عملیات ساخت این برج شد. دو سال بعد مجدداً کار ساخت آن از سوی سرمایه گذار پیگیری شد ولی با مخالفت دوباره میراث فرهنگی پروژه متوقف گردید، اما شهردار قزوین علت این توقف دوباره را رکود اقتصادی اعلام کرد.

سرانجام در سال ۸۹ با سرمایه‌گذاری بانک صادرات ساخت پروژه رسماً آغاز شد، این در حالی است که براساس ماده ۴ قانون بانکداری، ورود بانک‌ها به فعالیت‌های ساخت و ساز و خرید وفروش اموال غیرمنقول ممنوع است، حال این سوال مطرح است که بانک صادرات با چه مجوزی در این پروژه سرمایه‌گذاری کرده است؟

نزدیک بودن به حریم بنای دروازه درب کوشک سبب نگرانی کارشناسان از آسیب به بنا و همچنین از بین رفتن نمای تاریخی آن شده است. دروازه درب‌ کوشک یکی از کهن ترین دروازه های شهر قزوین است؛ این دروازه تنها یک نما به سوی خارج شهر دارد که از تزیینات کاشی کاری و رسمی بندی برخوردار است و بدنه رو به داخلش، آجری ساده است. کاشی‌کاری موجود در بنا در زمان فرمانروایی عضدالملک قاجار انجام شده است. شهر قزوین در گذشته نُه دروازه به نام های درب کوشک (در شمال شرقی)، دروازه ی شیخ آباد در خیابان سعدی (در شمال غربی)، دروازه رشت، دروازه مغلاوک یا دروازه همدان(در جنوب غربی)، دروازه خندقبار، دروازه سوالان، دروازه راه‌ری، دروازه تهران، دروازه پنبه ریسه (در شرق خیابان طالقانی فعلی) داشته که امروزه از بین آن‌ها، فقط دو دروازه درب کوشک و تهران قدیم باقی مانده است.

برای احداث برج تجارت قزوین که در حوالی میدان میرعماد و دروازه درب کوشک درحال ساخت است، مکان‌یابی مناسبی صورت نگرفته است. وجود چنین برجی دروازه درب کوشک را که از لحاظ تاریخی یکی از سه دوازه مهم کشور است، محقر می‌کند؛ اما این مساله تنها مشکل برج تجارت نیست و چنانچه این مجتمع به بهره برداری برسد، شاهد ترافیک سنگین‌تری در این منطقه خواهیم بود.

به گزارش هنرنیوز، محمد رضا نوروزیان، رئیس انجمن صنفی مهندسین معمار استان قزوین معتقد است: در شهر قزوین ساخت و مکان‌یابی ساختمان های بلند مرتبه به صورت پراکنده و بدون توجه به اصول مکان یابی اینگونه بناها صورت می‌گیرد.

نوروزیان می‌گوید: امکان مشاهده قدمت گنبد شاهزاده حسین، گنبد مسجد جامع و هر اثر تاریخی ۳۰ سال پیش میسر بود ولی اکنون این ابنیه در شهر گم شده و هویت تاریخی شهر در حال از بین رفتن است. به عبارتی دیگر در آینده قزوین با چابهار هیچ فرقی نخواهد داشت و در صورتی که اکنون عکس شهر قزوین را مثلا با بندر عباس مقایسه کنیم هیچ فرقی نمی بینیم، در حالی که قزوین زمانی پایتخت ایران بوده و قدمت و هویت دیرینه ای دارد.

رئیس انجمن صنفی مهندسین معمار استان قزوین به یکی دیگر از نمونه های بلندمرتبه سازی در مکان نامناسب اشاره نمود و گفت: برج تجارت در حال ساخت در کنار میدان میرعماد قزوین، بزرگ ترین فاجعه شهر است و مشخص نیست چگونه این مکان یابی صورت گرفته و متاسفانه بافت تاریخی شهر از بین رفته است.

یکی از معایب مکان‌یابی این برج، اشرافیت برج تجارت بر منازل مسکونی منطقه است و زندگی را برای اهالی مشکل خواهد ساخت. علاوه بر این، مجوز ساخت در این منطقه ۴ طبقه می باشد و اینکه چگونه برج تجارت با حدود ۲۸ طبقه ساخته می‌شود، تمسخر و خنده نسل های آینده را به دنبال خواهد داشت.

رئیس انجمن صنفی مهندسین معمار استان قزوین اظهارکرد: هیچگونه دلیل منطقی برای احداث چنین برج‌هایی وجود ندارد؛ شهرداری چه علاقه‌ای دارد که در بحرانی ترین نقاط، بلند مرتبه سازی می‌کند. خسارت حاصل از برج تجارت بسیار بیشتر از مزایای آن است.

وی افزود: از سال‌های آغازین مطرح شدن ساخت این برج اعتراض های خود را مطرح کردیم اما متاسفانه هیچ نهادی به این اعتراض ها توجهی نکرد و اکنون بعد از گذشت ۱۰ سال از آغاز این طرح به نظر می رسد ضرر این برج برای قزوین بیشتر از منفعت آن خواهد بود.

حسين غياثوند، رئيس کميسيون شهرسازي شورای شهر قزوین هم معتقد است برای افکار عمومی و ذهن بیدار جامعه دانشگاهی حداقل به لحاظ مولفه‌های بصری مورد پذیرش نیست که احداث برج تجارت در کنار دروازه درب کوشک و بدون رعایت اصول شهرسازی و جانمایی مناسب صورت گیرد و امکان احداث برج یک کیلومتر بالاتر از این منطقه وجود داشت.

چشم‌ها را باید شست جور دیگر باید دید...؟!

در این بین مسئولان شهرداری قزوین دفاع تمام قدی از احداث این برج تجاری می‌کنند و هیچ گونه انتقادی را نمی‌پذیرند، از نظر مسعود نصرتی شهردار قزوین قرار گرفتن برج در حریم یک اثر تاریخی نه تهدید که دست بر قضا یک فرصت هم هست زیرا سبب «دیده شدن این اثر» هم می‌شود وی معتقد است: «قرار نیست به بهانه صیانت از بناهای تاریخی، رشد و توسعه شهری و ساخت و سازهای مدرن متوقف یا اصلا آغاز نشود بلکه باید با تلفیقی از این دو هم معماری ایرانی و اسلامی را حفظ کنیم و هم در مسیر توسعه و پیشرفت گام برداریم».

نصرتی مدعی شد: «برج تجارت که با دیدگاه های کارشناسی ساخته شده و شاید مخالفینی هم داشته باشد نه تنها هیچ آسیبی به بنای تاریخی نزدیک خود نزده بلکه در تلفیقی از معماری جدید در کنار معماری ایرانی موجب دیده شدن این اثر هم می شود».

بله از نظر آقای شهردار چشم‌ها را باید شست، جور دیگر باید دید..!

چرا این‌همه برج و مجتمع تجاری؟

فروش شهر و یا حتی به عبارتی دیگر پیش فروش شهر آفتی است که شهرهای کلان ایران را در برگرفته است. از این حیث، قزوین، این شهر تاریخی و پایتخت خوشنویسی ایران هم از این آفت مصون نیست. هر روز مجتمع و برج‌های رنگارنگی در این شهر متولد می‌شوند: «ستاره‌شهر»، «فردوسی» (آبادگران)، «ایرانیان»، «نور».. و حالا «برج تجارت» قزوین که آن هم چند صباحی دیگر به جرگه برج های قزوین می‌پیوندد.

در این رابطه غیاثوند به تراکم غیر منطقی مجتمع‌های تجاری در نقاط مرکزی و پر ترافیک شهر اشاره کرده و می‌گوید: «مجتمع‌های تجاری در بافت مرکزی شهر افزایش یافته و تغییر کاربری‌ها بدون تأمین نیاز به پارکینگ صورت گرفته است. شهرداری نیز در خصوص این مقوله به طور عمده با مسامحه رفتار کرده و در برخی موارد نیز با محدودیت هایی مواجه شده است. بنا بر کمیسیون ماده ۱۰۰ هزینه هایی بابت کسر پارکینگ از مردم اخذ می‌شود که این مبالغ برای ساخت پارکینگ عمومی کافی نیست و اگر بخواهیم با همین روند پیش برویم در خیابان های مرکزی شهر به بن بست می‌رسیم».

تب مال سازی بیشتر از نیاز‌ شهرداری‌های کشور به پول و تأمین منابع مالی ناشی شده است و این سازمان‌ها تلاش کرده‌اند با ارائه پاسخ مثبت به درخواست‌های تراکم برای تجاری سازی و حتی اجبار در برخی مناطق، منابع مالی هر چه بیشتری را برای خود فراهم آورد.

به عبارت دیگر ما داریم شهر را می فروشیم که هزینه آن را تأمین کنیم. هدف از ساخت مجتمع‌های تجاری وجود ارزش افزوده آن‌ها است و به همین دلیل امکان بروز رانتی عظیمی وجود دارد، زیرا قیمت هر متراژی که شهرداری‌ها از درخواست کننده پروانه مجتمع های تجاری برای تراکم فروشی یا صدور پروانه ساخت دریافت می‌کنند با قیمت واقعی و فروش نهایی این مجتمع ها بسیار تفاوت دارد.

مالکیت این مجتمع‌های تجاری نیز معمولا متعلق به موسسات شبه خصوصی و نهادهای دیگر است که ماهیتا دولتی هستند، ولی مانور بخش خصوصی دارند.

شهرداری‌ها، عوارض بسیار بالایی از مجتمع های تجاری می گیرند. شاید ۵ تا ۱۰ برابر عوارضی که از مجتمع های مسکونی می‌گیرند. بجز درآمدهای ابتدایی ناشی از فروش تراکم و هزینه صدور پروانه، عوارض نوسازی سالانه واحدهای تجاری نیز یک نوع درآمد پایدار برای شهرداری است بنابراین می توان گفت شهرداری ها یکی از محرک های اصلی ساخت و ساز مجتمع های تجاری در شهر هستند.
عکس: علی کاکوان

• < قبلی
• بعدی >