ایران‌بوم

خبرگزاری میراث فرهنگی – گروه میراث فرهنگی – سی و ششمین کنفرانس میراث جهانی فرا رسید و نمایندگان پنج قاره‌ رنگی دنیا به سن پترزبورگ آمدند که اثر دیگری از دستاورد تمدن جهانی را در اوراق یونسکو ثبت کنند. حرکتی که سی و شش سال پیش آغاز شد و جهانیان از آن استقبال کردند.

نگاهی به گذشته نشان می‌دهد، سال 1972 اولین جرقه سازمان میراث جهانی یونسکو با موضوع حفظ آثار تاریخی، طبیعی و فرهنگی بشر زده شد. آثاری که اهمیت جهانی دارند و متعلق به همه انسان‌های زمین، فارغ از نژاد، مذهب و ملیت خاص هستند. این اقدام با استقبال بسیاری از سوی ملت‏ها رو به رو شد، اما ایران سه سال پس از تصویب کنوانسیون عمومی یونسکو در تاریخ چهارشنبه ،26 فوریه سال 1975 به این کنوانسیون پیوست.

امروز نزدیک 180 کشور دنیا کنوانسیون میراث جهانی را امضا کرده‌اند و نزدیک به 936 محوطه فرهنگی و طبیعی در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.

ایران که در طی سال‌ها به صورت نموداری پر فراز و نشیب در این کنفرانس حضور داشته، تا کنون توانسته از 15 اثر خود برای جای گرفتن در میراث جهانیان دفاع کند.

به همین منظور جدولی تهیه شده که نشان دهنده فعالیت نمایندگان ایران در سال‌های گذشته بوده‌است. این جدول پراکندگی آثار ثبت جهانی را در ایران نشان می‌دهد. از سوی دیگر میزان پرونده‌های ثبتی نشان دهنده فراز و نشیب ایران در فهرست ثبت جهانی بوده‌است.

ایران در سال‌های دفاع مقدس و مقابله علیه عراق و پس از آن دوران سازندگی پس از جنگ، حضور کمرنگی در ثبت پرونده‌های جهانی داشته‌است که این دوره باعث شد از سال 58 تا سال 82 هیچ اثری در فهرست میراث جهانی ثبت نشود.

سال 1386 نیز به دلیل کامل نبودن پرونده کلیساهای غرب کشور، ایران نتوانست تا از میراث خود در برابر جهانیان دفاع کند و همین پرونده سال بعد پس از تکمیل در فهرست میراث جهانی جای گرفت. با این وجود، به نظر می‌رسد که ایران گرچه نزدیک به 53 پرونده مقدماتی در یونسکو برای ثبت جهانی دارد، اما این تعداد پرونده در برابر هزاران اثر ثبت ملی در ایران که ریشه در دیرینه آن دارد، بسیار کم و اندک است.

آخرین آمار ثبت جهانی نشان می دهد که ایتالیا با 44 اثر، اسپانیا با 41 و چین با 38 میراث جهانی به‌ترتیب در فهرست اول تا سوم، قرار گرفته‌اند. در رتبه‌های بعدی، آلمان با 34 اثر، فرانسه با 32، مکزیک با 29، انگلیس با 28، هند با 27، روسیه با 23 و آمریکا با 20 اثر ثبت شده هستند.

15 پرونده ثبتی به نام ایران در حالی است که این سرزمین پهناور و باستانی نزدیک 51 پرونده مقدماتی دارد که با معرفی اولیه به یونسکو فرستاده است و این پرونده ها در انتظار ثبت جهانی هستند.

پرونده‌های ثبتی ایران

ردیف	نام اثر	شماره ثبتی اثر	تاریخ ثبت اثر	محل اثر
1	چغازنبیل	112	1358	استان خوزستان
2	تخت جمشید	114	1358	استان فارس
3	میدان نقش‌جهان	115	1358	استان اصفهان
4	تخت سلیمان	1077	1382	استان آذربایجان غربی
5	ارگ بم	1208	1383	استان کرمان
6	پاسارگاد	1106	1383	استان فارس
7	گنبد سلطانیه	1188	1384	استان زنجان
8	بیستون	1222	1385	استان کرمانشاه
9	مجموعه کلیساهای غرب کشور	1262	1387	آذربایجان شرقی،آذربایجان غربی
10	سازه‌های آبی شوشتر	1315	1388	استان خوزستان
11	مجموعه تاریخی بازار تبریز	1346	1389	آذربایجان شرقی
12	آرامگاه شیخ صفی‌الدین اردبیلی	1345	1389	استان اردبیل
13	باغ‌های ایرانی	1372	1390	استانهای فارس،اصفهان،مازندران،کرمان،یزد، خراسان
14	مسجد جامع اصفهان		1391	استان اصفهان
15	گنبد قابوس		1391	استان گلستان

پروند‌ه‌های ارسالی برای ثبت در فهرست میراث جهانی

ردیف	نام اثر	محل اثر	تاریخ ارسال پرونده
1	مجموعه تاریخی قصر شیرین	استان کرمانشاه	1997
2	مجموعه تاریخی فیروز آباد	استان فارس	1997
3	شوش	استان خوزستان	1997
4	نقش رجب و نقش رستم	استان فارس	1997
5	تپه سیلک	استان اصفهان	1997
6	محور تاریخی اصفهان	استان اصفهان	2007
7	شوش (پرونده تکمیلی شهرباستانی)	استان خوزستان	2007
8	شهرهای تاریخی ساسانی(بیشاپور،فیروزآباد،سروستان)	استان فارس	2007
9	طاق بستان	استان کرمانشاه	2007
10	میمند	استان کرمان	2007
11	کوه خواجه	استان سیستان و بلوچستان	2007
12	شهرسوخته	استان سیستان و بلوچستان	2007
13	مجموعه‌های مرتبط با تخت جمشید	استان فارس	2007
14	بنای تاریخی کنگاور	استان کرمانشاه	2007
15	ساختار تاریخی یزد	استان یزد	2007
16	شهر تاریخی میبد	استان یزد	2007
17	محور تاریخی فرهنگی تهران (کاخ گلستان)	استان تهران	2007
18	بندر سیراف	استان بوشهر	2007
19	بازار قیصریه لار	استان فارس	2007
20	بسطام و خرقان	استان سمنان و قزوین	2007
21	بافت تاریخی دامغان	استان سمنان	2007
22	نمای فرهنگی و طبیعی رامسر	استان مازندران	2007
23	مسجد کبود	استان آذربایجان شرقی	2007
24	چشم‌انداز توس	استان خراسان رضوی	2007
25	شهر تاریخی ماسوله	استان گیلان	2007
26	مجموعه تاریخی ایزد خواست	استان فارس	2007
27	چشم انداز فرهنگی الموت	استان قزوین	2007
28	قنات گناباد	استان خراسان رضوی	2007
29	زوزن	استان خراسان رضوی	2007
30	دره خرم آباد	استان لرستان	2007
31	جیرفت	استان کرمان	2007
32	محور تاریخی سلجوقیان و غزنویان خراسان	استان خراسان رضوی	2007
33	چشم انداز فرهنگی کردستان	استان کردستان	2007
34	پارک ملی گلستان	استان گلستان	2007
35	جنگل کاسپین	استان گلستان، گیلان، مازندران	2007
36	جزیره قشم	استان هرمزگان	2007
37	کویر لوت نواحی نزدیک به شهداد	استان کرمان	2007
38	منطقه حفاظت شده ارسباران	استان آذربایجان شرقی	2007
39	سبلان	استان اردبیل	2007
40	پارک ملی خبر و پناهگاه حیات وحش روچان	استان کرمان	2007
41	غار علی صدر	استان همدان	2007
42	جاده ابریشم	استان خراسان رضوی	2007
43	چشم انداز طبیعی و فرهنگی ایذه	استان خوزستان	2008
44	مجموعه تاریخی دوران زندیه شیراز	استان فارس	2008
45	ساختار تاریخی فرهنگی کرمان	استان کرمان	2008
46	هگمتانه	استان همدان	2008
47	مجموعه پل‌های تاریخی استان لرستان	استان لرستان	2008
48	پارک ملی توران	استان سمنان	2008
49	دریاچه هامون	استان سیستان و بلوچستان	2008
50	منطقه حفاظت شده حرا	استان هرمزگان	2008
51	کوه دماوند	استان مازندران	2008