ایران‌بوم

پردیس فرهنگی رشیدی معروف به ربع رشیدی، چنان‌که از نامش پیداست، یک شهر فرهنگی بود که در چهار گوشه‌ی این پردیس، چهار دانشگاه قرار داشت. در این پردیس، مرکزی برای نسخه‌برداری از کتاب‌ها بود که می‌گویند تا هزار نسخه‌بردار در آن به کار سرگرم بودند. هم‌چنین در این پردیس، مدرسه، گرمابه، مسجد، میهمان‌سرا، بیمارستان، کارگاه‌های صنعتی و... وجود داشت.
رشید‌الدین فضل‌الله، برای تامین هزینه‌های این پردیس فرهنگی، املاک فراوانی در سرزمین بزرگ ایران، یعنی در سرزمین‌های میان رودان، افغانستان، گرجستان، ترکیه، آذربایجان و نیز سوریه، وقف کرد.
در دوران آبادانی، ربع رشیدی، در این پردیس فرهنگی، کمابیش 10 هزار استاد و دانش‌‌جو به کار آموختن و فراگرفتن اشتغال داشتند و گفته شده است که افزون بر فارسی، شش زبان دیگر نیز در این پردیس فرهنگی، مورد تعلیم و تعلم بود. اما به دنبال کشته شدن خواجه فضل‌الله همدانی در سال 718 قمری (697 خورشیدی/ 1318 میلادی) رفته‌رفته، این پردیس رو به ویرانی گذاشت و امروز، سودجویان به مانند دیگر جاهای کشور، دست‌اندر تجاوز به حریم این اثر تاریخی مهم میهن ما هستند.

این پردیس فرهنگی، در درازای زمان، با آسیب‌های زیادی روبه‌رو شده است؛ اما کارهای زشتی که متجاوزان در این سال‌ها به عمل می‌آورند، با دیگر دوره‌ها، قابل مقایسه نیست.

کمابیش 800 خانوار، با ساخت و ساز در حریم ربع رشیدی، هر روز ضربه‌ی جبران‌ناپذیری بر پیکر این اثر ارزش‌مند تاریخی وارد می‌کنند، در حالی که قوانین موجود، به روشنی و سرراست به ضرورت حفظ و نگاه‌داری آثار تاریخی و فرهنگی، تاکید دارد.

بر پایه‌ی ماده 560 قانون مجازات اسلامی، افرادی که اقدام به ساخت و ساز و هر گونه عملیات در حریم آثار فرهنگی و تاریخی کنند، به حبس از یک تا سه سال، محکوم می‌شوند.

اما با وجود قوانین، باید دانست که سازمان میراث (یادمان‌های) فرهنگی، به تنهایی توان جلوگیری از تجاوز به حریم اثرهای تاریخی و باستانی را ندارد و باید در این زمینه همه‌ی دستگاه‌ها، از جمله استانداری‌ها، فرمانداری‌ها و از همه مهم‌تر قوه‌ی قضاییه، به یاری سازمان میراث (یادمان‌های) فرهنگی برخیزند.

البته در این میان، سازمان اوقاف نیز در انجام خویش‌کاری (وظیفه) خود، بسیار کوتاهی کرده است. زیرا به نظر می‌رسد که این پردیس، درآمدی برای سازمان اوقاف ندارد و درنتیجه این سازمان، ربع رشیدی را به حال خود رها کرده تا متجاوزان و سودجویان، هر چه می‌خواهند با این اثر ارزنده و بی‌نظیر، انجام دهند.

امید است که مردم، خود به نگاه‌داری یادمان‌های فرهنگی شهر، روستا، استان و کشور خود اقدام کنند و افزون بر آن‌که با متجاوزان هم کاری نکنند، به رویارویی با آنان برخیزند و دستگاه‌های مربوط را در این امر، یاری دهند.