ایران‌بوم

خبرگزاری میراث فرهنگی ـ گروه میراث فرهنگی ـ درحال حاضر شهرهایی که در مناطق کویری واقع شده‌اند از تعداد بی‌شماری آب انبار و سازه‌های آبی تشکیل شده‌اند که بسیاری از آن‌ها بدون هیچگونه کاربری متناسب رها شده و شرایط تخریب را سپری می‌کنند. سمسار مدیرمرکز بین المللی قنات و سازه‌های آبی تاریخی هرگونه تغییرکاربری جز کاربری سابق سازه‌ها را مخرب اعلام کرد و حفظ کاربرد سازه ها به روش گذشته را برای احیای آن‌هاضروری دانست.

به گزارش CHN؛ صرفنظر از سازه‌های آبی شوشتر که به ثبت جهانی رسیده است. در شهرهای مختلف تعداد بیشماری سازه و آب انبار تاریخی مشاهده می شود که به ظاهر ثبت ملی و عملا در فهرست تخریب قرار گرفته‌اند. این درحالی است که به گفته کارشناسان ازدست رفتن کارکرد اقتصادی شرط تخریب محسوب نمی‌شود. هم اکنون سازه و اب انبارهایی که درشهرها و مناطق خشک و کویری واقع شده اند نیازمند حفظ کاربری به روش گذشته هستند.

علی اصغر سمسارمدیر مرکز بین المللی قنات و سازه‌های آبی تاریخی ضمن مخالفت با تغییر کاربری‌ سازه‌های آبی به کتابخانه، زورخانه و سالن‌های ورزش به CHN گفت: درحال حاضر سازه‌های آبی با پیشنهادهای مختلفی چون تغییر کاربری به سالن‌های ورزشی، کتابخانه و غیره تبدیل می‌شوند که این دست بردن باعث پیدایش تغییراتی در تاسیسات سازه‌ها خواهد شد. به طوری‌که تخریب و شکافی که در دیواره محل ذخیره آب صورت می‌گیرد باعث از بین رفتن کارکرد قبلی سازه شده و به مرور از بین خواهد رفت.

وی افزود: این درحالی است که با هماهنگی میراث فرهنگی و شرکت آب و فاضلاب امکان اینکه تعداد قابل توجهی از سازه‌ها مرمت و بازسازی شود وجود دارد. چاکه هر اثر و بنایی که به ثبت ملی رسید به منزله این نیست که بلا استفاده باقی بماند. سازه‌های آبی این قابلیت را دارند که تحت نظر کارشناسان میراث فرهنگی با واگذاری به شرکت و آب و فاضلاب به بهره‌برداری برسد.

هم اکنون دولت با صرف هزینه‌های هنگفت به ساخت و احداث مخازن آب در مناطق خشک و کویری می‌کند این درحالی است که آب انبارها ظرفیت نهفته و امکانی برای ذخیره آب محسوب می‌شوند که با حجم ذخیره اضافی می توانند تامین کننده آب شرب منطقه باشند.

سمسار با اعتقاد براینکه هر شهری طبق استانداردهای موجود باید دارای مخزن ذخیره آب داشته باشد ادامه داد: ایجاد مخزن آب برای ذخیره سازی آب امکانی است که با اختصاص بودجه و اعتبار می‌توان با حفظ آثار و سازه‌های آبی مناسبترین ذخیره آبی را با حفاظت‌های ویژه تامین کرد.

وی گفت: تجربه موفق این حفظ کاربری سازه‌های آبی را می‌توان در نائین و اردکان یزد مشاهده کرد. با ضدعفونی و حفاظت آب، آب انبارهای تاریخی بهترین ذخیره آب مردم منطقه در مواقع بحران محسوب می شود. به طوری که در مواقع اضطراری به هر دلیلی که آب شهر قطع می‌شود آب شرب را مردم منطقه بدین طریق تامین شده است.

از سوی دیگر از آنجایی‌که در بسیاری از مناطق کویری هدایت الکتریکی و املاح و شوری آب بالا است با حفظ آب شیرین در مخازن آب انبارها می توان به کیفیت آب های معدنی دسترسی پیدا کرد. به طور مثال زمانیکه آب زاینده رود به اردکان منتقل نمی شد آب این منطقه شور شده بود و امکان استفاده از آن به عنوان آب شرب وجود نداشت. که احیا آب انبارها توانست بخشی از این مشکلات را مرتفع کند.

مدیرمرکز بین المللی قنات و سازه آبی تاریخی واگذاری سازه آبی که هم اکنون تعداد بسیاری از آنها تخریب شده اند را با نظارت کارشناسان میراث فرهنگی ضروری دانست چرا که در شرایط فعلی شهرهای مناطق کویری نیازمند حجم ذخیره اضافی آب هستند که آب انبارها بهترین نمونه ذخیره سازی از گذشته تاکنون محسوب می‌شوند.
گزارش: مریم جلیلوند