ایران‌بوم

در عصر یکی از روزها در منطقه پلور روبه‌روی کمپ سدلار، جمعی پای دامنه کوه دماوند، بزرگ‌ترین نماد ملی ایران، گرد هم جمع شده بودند. در آخرین دقایق غروب خورشید در پس کوه دماوند، این کوه به عنوان نخستین اثر طبیعی ایران در فهرست آثار ملی کشور ثبت شد.

اکنون از آن روز دو سال می گذرد. هرساله به منظور بزرگداشت این روز پرافتخار جشن می گیریم، امسال نیز این انتظار می رفت که سالگرد مراسم ثبت ملی دماوند در پای دامنه این کوه برگزار شود تا به دور از گرما و دود و دم شهری، نفسی را در پای این کوه یا به گفته ملک الشعرای بهار "گنبد گیتی" تازه کرده و ابهت و توصیف های وصف شده مرتفع‌ترین نقطه ایران را از نزدیک احساس کنیم.

می‌توان گفت این قله که همواره در شعرها و سخنرانی‌ها نماد پایداری و مقاومت مردم ایران بوده است از جهات بسیاری قابلیت ثبت جهانی را نیز دارد؛ گمان می رود آتشفشان آن یکصد هزار سال پیش خاموش شده باشد، سنگ های گوگرددار و تکه‌های گوگرد خالص و حوضچه یخ زده قله قیفی شکل دماوند تنها یادگارهای این آتشفشان خاموش است، ارتفاعی از سفیدی دامنه دماوند مزین به خال هایی از گلهای شقایق است.

در محدوده دامنه و کوهپایه آن، غارالملک و غار گل زرد و ناحیه لاریجان با فضای روستایی جذاب و آب گرم معدنی از دیگر مناطق دیدنی و جذاب آن به شمار می رود. آب معدنی این منطقه با ۳۰۰ حمام خصوصی و ۲ حمام همگانی، بسیاری از مبتلایان به بیماری های جلدی، روماتیسم، مجاری تنفسی و عصبی را جذب می کند. هر چقدر از قابلیت های این منطقه بگوییم باز کم گفته ایم.

از دیگر مناطق منحصر به فرد دماوند می توان از دشت دوراو گفت که با هشت متر برف در فصل زمستان رکورددار ریزش برف و در تابستان، جایی بسیار مناسب برای گذران اوقات فراغت است. می گویند: مناسب‌ترین راه رسیدن به قله دماوند از طریق روستای بلور در جاده هراز است.

از قابلیت های دماوند گفتیم ..... اما از هوای دماوند نگفتیم؛ از هوای دماوند همین بس که بگوییم در ظهر تابستان، در حدود چهار درجه زیر صفر است.

اما این قله که بلندترین قله تنهای جهان است و به هیچ رشته کوهی متصل نیست به علل مختلف در میان انبوهی از مشکلات، تنهاست. از زباله هایی که دماوند را دوره کرده اند بگذریم، نابودی دشت شقایق، برداشت غیراصولی از کوه، چرای بی‌رویه دام در مراتع دماوند، نیاز به خوابگاه کوهنوردی، تجهیزات و امکانات امدادی با توجه به گستردگی و استقبال مردم از سراسر کشور از این منطقه، تجهیز کمپ اول با تجهیزات امدادی، خدماتی و برق و مخابرات، ساخت تجهیز جان‌پناه در سیمرغ تخت فریدون، استقرار اکیپ امدادی در محل پناهگاه دوم و سوم از مشکلات اساسی قله دماوند است که مدیریت صحیحی را می طلبد.

با توجه به این مشکلات، علاوه بر اقدامات تشکل‌های زیست محیطی فعال در امور کوهستان و تشکلهای فعال در امور میراث‌فرهنگی از سالها پیش در جهت رفع این مشکلات، اقدامات دیگری نیز در جهت حفاظت، صیانت و بهره‌برداری بهینه از قله دماوند براساس ضوابط آثار ثبت شده به طور جدی در دستور کار قرار گرفته است و حتی قرار است دبیرخانه ای نیز به همین منظور تشکیل شود.

تاکنون جلسه های متعددی با حضور نماینده فدراسیون کوهنوردی و چندین نهاد و سازمان به منظور ساماندهی قله دماوند تشکیل شده است.. از دیگر فعالیت ها می توان به انتخاب نماینده‌ به منظور راهنمایی کوهنوردان در سه نقطه صعود به قله و فعالیت گروه امداد نجات در طول سال به ویژه در زمستان در این منطقه، جمع‌آوری زباله، تعیین نرخ حمل لوازم کوهنوردان به پناهگاه توسط بخشداری لاریجان اشاره کرد.

در این راستا به نظر می رسد بهره‌برداری از گردشگری و سرمایه‌گذاری مطلوب بر اساس ضوابط حاکم بر عرصه‌های دماوند ضروری است تا این قله و اطراف آن بیش از گذشته به جهانیان معرفی شود. بنابراین برگزاری جشنواره ای سالانه در سالروز ثبت ملی دماوند، می تواند کمک و تأثیر بسزایی در نشان دادن اهمیت این اثر طبیعی و ملی داشته باشد.

اما نکته این است که نام دماوند، این قله اسطوره‌ای ایرانیان در خیابان‌ها و میادین شهرهایمان خالی است. شهرداری‌ها، شورای شهر و استانداری‌ها باید در این زمینه وارد عرصه شده و برای معرفی این قله بی همتا بکوشند.

از طرفی مردم؛ حافظان واقعی دماوند نیز نباید نادیده گرفته شوند. ظرفیت سازی و فرهنگسازی در این زمینه نقش بسزایی در حفاظت و صیانت از این اثر بی همتا می تواند داشته باشد. چنانچه، بهره‌برداری با استفاده از ارزش‌های فرهنگی بهترین الگو برای حیات مداوم منابع طبیعی است.

به امید روزی که شاهد ثبت جهانی این قله اسطوره‌ای ایرانیان باشیم که روزگاری در تاریخ پر فراز و نشیب این سرزمین محل پرورش زال بوده و نیز کاوه دادگر، ضحاک سمتگر را در سیاه چال های این کوه در بند کشیده است.