ایران‌بوم

دانشمندان قولنج (یا دردهای حاد و متواتر شکمی) کودکان را اول بار در قرن ششم تعریف و توصیف کردند. امروزه تعریف قولنج کودکان به هیچ وجه برای والدین دشوار نیست. آنان قولنج را چنین توصیف می کنند: بچه گریه می کند، زانوهایش را خم کرده، به طرف شکم می برد و به نظر می آید از درد شدیدی رنج می برد. ممکن است متعاقب دفع گاز مدتی آرام شود و دوباره گریه را از سر گیرد. این توصیف طی قرن ها دستخوش تغییر چندانی نشده، هم چنان که در روش های درمانی آن نیز چندان پیشرفتی حاصل نگردیده است. دردهای شکمی در اطفال معمولاً با غذا دادن یا تعویض جای کودک (به دنبال دفع ادرار) تسکین نمی یابند و ممکن است تا ساعت ها ادامه پیدا کنند. این دردها بیشتر در 4تا6هفته ی اول تولد شایعند وظرف 3تا4ماه بتدریج برطرف می شوند. اگرچه هیچ یک از روش های ارائه شده ی زیر درمان قولنج ودردهای شکمی محسوب نمی شوند. ولی بیشتر آن ها حداقل تا حدودی باعث آرامش خاطر والدین کودک می گردند. شما هم در صورت تمایل می توانید این روش ها را امتحان نمایید. فراموش نکنید که این دردها گذرا هستند و بالاخره برطرف می شوند. دردهای شکمی همان طور که یکباره ظاهر می شوند یکباره نیز ناپدید می گردند.

طریقه در آغوش گرفتن کودک

نحوه ی در آغوش گرفتن کودک در تخفیف دردهای شکمی نقش مهمی دارد. بازوی خود را به سمت جلو دراز کنید به طوری که کف دست رو به بالا قرار گیرد. کودک را روی بازو بگذارید به نحوی که سینه ی او به سمت پایین، سر او روی کف دست و پاهای کودک در دو طرف بازوی شما قرار گیرند. با دست دیگر کودک را نگه دارید و به همین حالت کودک را در منزل راه ببرید. مطمئن باشید این کار مؤثر واقع خواهد شد.

آروغ زدن

به گفته ی یکی از کارشناسان دست کم برخی از کودکان به دلیل تجمع گاز بیشتری نسبت به حد طبیعی در معده سخت تر از کودکان دیگر آروغ می زنند. پس به حالت قرار گرفتن کودک حین شیر خوردن (کودک را به حالت تاق باز قرار دهید) و آروغ زدن او بلافاصله پس از خوردن شیر توجه داشته باشید. اگر کودک با شیشه شیر تغذیه می شود لازم است پس از خوردن هر یک اونس (30میلی لیتر) شیر آروغ بزند. در ضمن سعی کنید سرشیشه های مختلف را امتحان کنید و بهترین را انتخاب نمایید. گویی برخی از والدین با خود عهد بسته اند همیشه از یک نوع سرشیشه خاص برای کودکان خود استفاده نمایند.

قطع شیر گاو

بسیاری از متخصصان کودک معتقدند دردهای قولنجی کودک ناشی از مصرف شیر گاو توسط مادر است. هرچند بررسی های اخیر وجود چنین رابطه ای را به طور کامل تأیید نمی کنند، ولی به عقیده ی کارشناسان پرهیز از مصرف شیر گاو توسط مادر به خصوص در خانواده هایی که سابقه ی آلرژی (حساسیت) شدید وجود دارد ارزش امتحان کردن را دارد. خانم پرستاری به نام «پرایس» در این باره می گوید: «من به رابطه ی دردهای شکمی کودک و مصرف شیرگاو توسط مادر (البته در مورد کودکانی که با شیرمادر تغذیه می شوند) به شدت معتقدم. توصیه می کنم این مادران از مصرف شیرگاو خودداری نمایند و سپس خود نتیجه را مشاهده کنند. اگر تأثیر مثبتی مشاهد شد باید از مصرف آن بپرهیزند و اگر این پرهیز در تخفیف درد کودک تأثیری نداشت می توانند به قطع سایر محصولات لبنی بپردازند.

کنترل رژیم غذایی

گهگاه اتفاق می افتد که ناآرامی کودک با خوردن بعضی غذاها توسط مادر پایان می یابد. مادرانی که کودکان خود را با شیر خود تغذیه می کنند باید همواره به رابطه ی بین غذا و تشدید یا تخفیف دردهای شکمی کودکشان توجه داشته باشند. برخی از غذاهایی که مشکل ساز به نظر می رسند عبارتند از: نوشیدنی های کافیئن دار، شکلات و کاکائو، موز، پرتقال، توت فرنگی و غذاهای پرادویه.

قنداق کردن

یکی از پرستاران کودک قندان کردن کودک را توصیه می کند. هم چنین می توان از کیسه های مخصوصی که به پشت مادر بسته می شود و کودک داخل آن قرار می گیرد استفاده کرد تا مادر علاوه بر نگهداری و مراقبت از کودک به کارهای خود نیز رسیدگی نماید. بنا به دلایلی پیچیدن نوزاد در یک پتوی گرم اثر آرام بخش دارد. در بسیاری از فرهنگها این روش بسیار متداول است و گاهی واقعاً باعث تسکین دردهای شکمی می شود. از طرف دیگر با بستن کودک به پشت، تماس فیزیکی کودک با مادر نیز قطع نمی شود.

جاروبرقی به جای لالایی

هرچند که طبیعت اصلاً صدای جاروبرقی را دوست ندارد اما چنین به نظر می آید که نوزادان مبتلا به دردهای شکمی عاشق صدای جاروبرقی هستند. علم تاکنون قادر به توضیح علت این مسأله نبوده است. به گفته ی دکتر «گرین» صدای جاروبرقی، کودک مبتلا به درد شکمی را آرام می کند. برخی از والدین صدای جارو برقی را روی نواری ضبط می کنند و در مواقع لزوم از آن استفاده می کنند. برخی دیگر واقعاً شروع به جاروکردن فرش می کنند با این امید که پس از جارو کردن قسمتی از فرش کودک آرام گیرد. خانم «پرایس» روش دیگری را پیشنهاد می کند. وی می گوید: «اگر کودک را به جای پشت به جلو ببندید و جارو بزنید اثر صدای جارو دو برابرخواهد شد. و نوزاد مانند چراغی که یکباره خاموش شود آرام می گیرد».

خشک کن

نوزاد را در صندلی خود بنشانید و پشت صندلی او را به یک طرف ماشین لباس خشک کن تکیه دهید به طوری که کودک لرزش و صدای ماشین خشک کن را از طریق صندلی خود احساس کند. باورش مشکل است؟ این روش را امتحان کنید و آنگاه خواهید دید که کودک حدوداً تا سه ساعت آرام خواهد گرفت زیرا لرزش باعث تسکین دردهای شکمی حاد می شود.

شکم کودک را گرم کنید

یک بطری آب داغ و یا تشکچه حرارتی را روی درجه کم روشن کنید و روی شکم کودک قرار دهید. این روش گاهی مؤثر است. (بطری آب داغ را در یک حوله بپیچید تا از سوختن نوزاد پیشگیری شود).

ثبت زمان

ثبت زمان های دل درد کودک بسیار مفید است. اغلب اتفاق می افتد که والدین تصور می کنند کودک دوساعت ناآرامی کرده و در حالی که واقعاً این طور نبوده و تنها 45دقیقه ناآرام بوده است. یادداشت کردن این زمان ها باعث می شود دریابید کودک چه مدت گریه می کند و مهم تر این که چه عاملی باعث شروع گریه او می شود.

تاب دادن کودک

استفاده از وسایلی که کودک را تاب می دهند به قطع گریه کودک کمک می کند. این وسایل حداقل کودک را در طول زمانی که والدین مشغول صرف غذا هستند آرام نگه می دارد. تاب های خودکار می توانند تا20دقیقه کودک را آرام نگه دارند.
منبع مقاله :
تکاک، دبورا، (1388) درمان های خانگی، مترجم: مینا اسماعیلی، ویراستار پزشکی: نوید محمدی، تهران: گلبرگ، چاپ پنجم