ایران‌بوم

به گزارش خبرنگار کتاب ایسنا‌، مراسم رونمایی از « تاریخ جامع ایران» امروز (26 خردادماه) با حضور تعدادی از شخصیت‌های علمی و فرهنگی در مرکز دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی برگزار شد.

به گزارش ایسنا بخش دیگری از این مراسم به سخنان سیدکاظم موسوی بجنوردی رئیس مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی اختصاص داشت.

بجنوردی گفت: تدوین کتاب بیست‌جلدی «تاریخ جامع ایران» نزدیک به 14 سال طول کشیده است که در آن 170 نویسنده برجسته نقش داشته‌اند.

او سپس گفت: «تاریخ جامع ایران» تاریخ سیاسی، اجتماعی‌ و فرهنگی تمام رفتارهای ایرانیان را که در گذشته گسترده‌تر از ایران امروز بوده است‌، شامل می‌شود و تمام رفتارها، پندارها‌ و زندگی ایرانیان در طول سه‌هزار سال را به تصویر می‌کشد.

بجنوردی همچنین افزود: این اثر عملا مهم‌ترین سند هویت ملی ما ایرانیان است و ما در نظر داریم این کتاب یعنی «تاریخ جامع ایران» را زنده نگه داریم و در طول زمان نواقص آن را برطرف کنیم؛ چون معتقدیم به هر حال هیچ اثری بدون نقص نیست.

او گفت: مجموعه هیات علمی مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی این توانایی را به وجود آورد که بتواند چنین سندی را برای ملت ایران که ملت بزرگی است به وجود آورد.

رئیس مرکز دایره‌المعارف اسلامی سپس گفت: ملت ایران ملت بزرگی است، تهاجمی نیست و هیچ وقت هم تهاجمی نبوده است. ما همواره به بشریت معارف و علوم زیادی عرضه کرده‌ایم و سهم خوبی در معرفت بشری داشته‌ایم. ما قبل از اسلام موحد بوده‌ایم و اسلام امتداد جهان‌بینی تفکر ما بوده و ایران حتی سهمی در این تفکر داشته است. او اظهار کرد: ما اسلام را از جان و دل پذیرفتیم چون آن را در امتداد تفکر خودمان دیدیم یعنی ذهنیت ایرانی آماده پذیرش فرهنگ اسلامی بوده است.

بجنوردی سپس از نویسندگان و سرویراستاران این اثر از جمله دکتر فتح‌الله مجتبایی، ‌دکتر صادق سجادی‌، دکتر سیدجواد طباطبایی‌ و دکتر محمود جعفری دهقی تشکر کرد.

در بخش دیگری از این مراسم فتح‌الله مجتبایی عضو شورای عالی بنیاد دایره‌المعارف بزرگ اسلامی در سخنانی با ابراز خوشحالی از تدوین کتاب «تاریخ جامع ایران» گفت: همواره خلأ بزرگی در زمینه تاریخ و فرهنگ ایران وجود داشت که خوشبختانه بنیاد دایره‌المعارف اسلامی این خلأ را با تدوین این کتاب پر کرد؛ ما همیشه در حوزه فرهنگ و سیاست این کمبود را حس می‌کردیم.

او سپس گفت: در طول جریان تدوین این کتاب در بنیاد دایره المعارف بزرگ اسلامی خلأ‌های دیگری نیز به تدریج احساس شد که خوشبختانه در این مرکز برای پر کردن این خلاها نیز اقداماتی در حال انجام است که از جمله آنها در دست نگارش قرار گرفتن «دایره المعارف جغرافیایی» و همچنین «دایره المعارف شهر تهران» است و امیدواریم در آینده دایره المعارف شهرهای دیگر نیز که ریشه‌های هویتی ما هستند‌، تدوین شوند.

مجتبایی با بیان اینکه تاریخ یعنی هویت و هویت یعنی تاریخ اظهار کرد: پیش از نگارش کتاب «تاریخ جامع ایران» تنها «تاریخ کمبریج» وجود داشت ولی این اثر با نگاه غربی‌ها نوشته شده بود بنابراین لازم بود ما نگاه خودمان را منعکس کنیم. زیرا غربی‌ها دریافت‌های خودشان را از ما منعکس کرده‌اند.

او همچنین از سیدکاظم بجنوردی رئیس بنیاد دایره‌المعارف بزرگ اسلامی برای تلاش‌هایش در زمینه تدوین این اثر تشکر کرد و گفت: ایشان در طول این 14 - 15 در شرایط دشوار اقتصادی با چنگ و دندان مقاومت کرد و کار تدوین این اثر را ادامه داد.

مجتبایی گفت: امیدوارم این تاریخ خوانده شود چون این اثر به نقادی نیاز دارد‌، همچنین امیدوارم همتی شود و این کتاب به زبان انگلیسی هم ترجمه شود.

در بخش دیگری از این مراسم صادق سجادی یکی دیگر از سرویراستاران این اثر به چگونگی شکل‌گیری طرح نگارش و تدوین آن و همچنین گردآوری نویسندگان و پژوهشگران آن اشاره کرد و گفت: متاسفانه به رغم اینکه دردانشگاه‌هایمان ده‌ها گروه تاریخ اسلام وجود دارد اما در کشورمان در زمینه بسیاری از مناطق و کشورهایی که اسلام در آن‌ها نقش داشته متخصص نداریم مناطقی همچون مصر،‌ آفریقا،‌ ماوراءلنهر و حتی اسپانیای اسلامی.

او در بخش دیگری از سخنانش از ایرج افشار به عنوان نخستین محقق در زمینه نگارش بخش تاریخ ایران باستان این مجموعه یاد کرد.

در بخش دیگری از این مراسم سیدجواد طباطبایی یکی دیگر از سرویراستاران «تاریخ جامع ایران» با اشاره به تاریخ کهن ایران‌زمین گفت: همه کشورها مثل ایران صاحب تاریخ کهن و ملی نیستند. به گفته هگل، تاریخ جهانی از زمان کوروش آغاز می‌شود چرا که کوروش اولین دولت را با تعاریفی که امروز هم وجود دارد‌، تشکیل داد.

او افزود: هگل در باب فلسفه دین به زرتشت هم اشاره می‌کند و می‌گوید، در دین زرتشت خداوند نور است و این یعنی آغازی غیرتجسدی برای پرستش.

طباطبایی ادامه داد: با استنباط به این نکات می‌شود گفت مفهوم ملت در ایران از دیرباز وجود داشته و در دوره‌هایی حتی ملت‌ها توانسته‌اند دولت‌های خود را ایجاد کنند. این تعبیر را می‌شود از تاکید فردوسی در شاهنامه روی مفاهیم ایران و ایرانی و همچنین در آثار بیهقی دید.

او اظهار کرد: اهمیت مجموعه «تاریخ جامع ایران» این است که نشان می‌دهد برخی از کشورها که در زمانی کوتاه ایجاد شده‌اند‌ و تاریخی ندارند‌، متاسفانه اقدام به مصادره فرهنگی و تاریخی ایران کرده‌اند. به عنوان مثال کشور اران (جمهوری آذربایجان) که پس از فروپاشی جماهیر شوروی تنها 20 سال از تاسیس آن می‌گذرد در رویکردهای تبلیغاتی خود آذربایجان را به عنوان شهر آتشکده‌های قدیمی معرفی می‌کند در حالی که حتی اسم این کشور نیز متعلق به خود آنها نیست.

طباطبایی در پایان گفت: امیدوارم «تاریخ جامع ایران» با نقدها و اصلاحات در چاپ‌های بعدی به افق تاریخ ملی ایران نزدیک شود.