ایران‌بوم

سالهاست که کسانی یا بهتر باید گفت گروههایی دست از سر مسایل پولی، مالی و بانکداری کشور برنمی‌دارند و پس از گذشت این همه سال هنوز دست‌اندرکار «خطا – خطا»اند که البته نام آن را آزمون می‌گذارند. در حالی که حساسترین بخش اقتصاد کشور، بخش پولی و مالی و بانکداری است.

در حالی که در اثر سیاست‌های ناروشن، غیراصولی و حرکتهای مارپیچی بانک مرکزی، کشور نتوانسته است به یک ثبات پولی و مالی (داخلی و خارجی) برسد، همان افراد و گروهها «طرح تحول نظامی بانکی» را پیش کشیده‌اند و گمان کرده‌اند با گذاردن نام «راستین» بر روی این فراگشت «خطا – خطا» آن را عوام‌پسند سازند. در حالی که نمی‌دانند که: مشک آن است که خود ببوید، نه آن که عطار بگوید». یا اینکه با گذاردن نام «کافور بر زنگی»، سیاه سپید نمی‌شود!

یکی از دست‌اندرکاران این فراگشت «خطا – خطا» در تشریح این طرح که به گفته‌ی ایشان «کلید خورد»ه است، مانند همه‌ی طرحهای «خطا – خطا» طرح در نشست‌های کارشناسی بسیار (82 جلسه)، مورد بررسی قرار گرفته است و صدالبته به گفته‌ی ایشان این طرح کلیدخورده «بانکداری بدون ربا و بانکداری اسلامی» را یکجا دارد و جالب است بدانیم که نام فرنگی «بانکداری راستین» P.L.S است که از سوی آقای دکتر بیژن بیدآبادی عضو کارگروه طرح تحول بانکی توضیح داده نشده است که P.L.S کوتاه شده‌ی چیست و شاید خودشان هم نمیدانند!

وی در مورد جزئیات این طرح گفت: از منظر نظری، بانکداری راستین، بانکداری بدون ربا و بانکداری اسلامی را با هم دارد به‌گونهای که ضمن اصلاح نظام بانکی بازارهای پول و سرمایه را اصلاح خواهد کرد؛ در بانکداری مشارکتی فعالیتهای زیادی در کشورهای دیگر صورت گرفت تا این نحو بانکداری تدوین شود ولی به دلیل پیچیدگی کار اغلب بانکهایی که بانکداری مشارکتی را اجرا میکردند در نیمه راه از آن کناره‌گیری کرده و به راه استفاده از ربا برمی‌گشتند.

البته با توضیحاتی که ایشان دادند، باید حق داد که هیچ کشوری به دنبال این کار نرفت و گروهی میکوشیدند تا این «دکان» را در ایران برپا کنند. به گفته‌های ایشان توجه کنید:
در بانکداری راستین بانکها به عنوان واسطه وجوه بین مجری و سپرده‌گذار فعالیت می‌کنند و در نتیجه بانک از حاشیه سود تسهیلات پرداختی و سپرده، سود نمیبردد بلکه از ارائه خدمات مدیریت سرمایه برای سپرده‌گذار منفعت برای خود ایجاد می‌کند.

بیدآباد تصریح کرد: در بانکداری راستین 28 گواهی جدید به عنوان ابزارهای مالی جدید تعریف شده که این گواهی‌ها در سیستم بازار گواهی راستین به صورت اینترنتی قابل‌خرید و فروش است؛ این گواهی‌ها به عنوان ابزار مالی جدید به گونه‌ای طراحی شده که هر کسی بتواند اقدام به خرید این گواهی‌ها کند و منابع خارجی را وارد فعالیت‌های اقتصادی داخلی کند و این موضوع سبب خواهد شد که فعالیتهای بین‌المللی جذب سرمایه به راحتی در کشور انجام شود، بدون آنکه مشکلات و معضلات فعلی جذب سرمایه را داشته باشد.

وی با بیان اینکه اوراقی تحت عنوان اوراق مبادله راستین طراحی شده است، گفت:
این اوراق میتواند به راحتی جایگزین اوراق قرضه شود که قانون عملیات بانکداری بدون ربا، آنها را ربوی شناخت و از دور خارج کرد؛ نبود اوراق قرضه به منزله نبود ابزار کافی دولت و بانک مرکزی برای تنظیم سیاستهای مالی و پولی کشور است.

گمان بسیاری از دیده‌بانان مسایل پولی، مالی و بانکی کشور بر این است که سخنان ایشان به زبان P.L.S است و نیاز به برگردان به زبان فارسی دارد.
وی در پاسخ به این پرسش که در این شکل از بانکداری سود سپرده‌ی تسهیلات چگونه تعیین میشود و آیا سود، علی‌الحساب مشخص می‌شود گفت:
بانکداری راستین مربوط به بحث نظارت بر عملیات مجری و مطابقت موارد پیش‌بینی شده در طرحنامه با حسن عملیات اجرایی طرح است.
وی در پاسخ به این سوال که در این نوع بانکداری سود سپرده و تسهیلات چگونه تعیین شده و آیا سود علی‌الحساب مشخص میشود؟ گفت: در بانکداری راستین به هیچوجه سود علی‌الحساب در نظر گرفته نمیشود و هر پروژهای را که سپرده‌گذار تمایل دارد میتواند سرمایه‌گذاری کند و در بازده‌ی آن پروژه شریک خواهد بود.
وی تاکید کرد: این موضوع از جهات مختلف طراحی شده، به گونه‌ای که با طراحی بیمه‌های خاص در حدود 16 نوع بیمه جدید اجازه نمیدهد سپرده‌گذار دچار زیان شود و حتی اگر تمام دارایی‌های مجری در اثر اتفاق اعم از قصور یا تقصیر از بین برود، سپرده‌گذار اصل سپرده خود را دریافت خواهد کرد.

وی در پاسخ به این سوال که بازده‌ی طرحهای سرمایه‌گذاری معمولا بعد از دو یا سه سال محقق می‌شود. در این فاصله چگونه به سپرده‌گذار سود تعلق می‌گیرد، گفت: محصولات متنوعی در بانکداری راستین طراحی شده که هر کدام از آنها جریانات بازدهی را برای سپرده‌گذار ایجاد می‌کند. به عنوان مثال در طرحهای تامین مالی مضاربه عمر طرحها چند ماه است، طرحهای جعاله کمتر از یک سال، در مقاسطه، طرحها طولانی، اما پرداختهای اقساطی به سپردهگذار وجود دارد و...
بدون دودلی با اجرای این طرحهای «خرگوشهای آزمایشگاهی» بانکداری کشور دچار یک بحران «راستین» خواهد شد و مردم با بیرون کشیدن سپرده‌های خود از بانکها به سوی ارز، زر و سیم و خانه و زمین و مستغلات و یا فرار دادن آن به خارج از کشور روی خواهند آورد.

در آغاز انقلاب که تب دولتی کردن همه چیز با هدایت پنهان «نیروهای چپ و بر سر آنها حزب توده» بسیار بالا گرفته بود و سخن از دولتی کردن بانکها بود، یک اقتصاددان جوان (فرهاد طالع) پیشنهاد کرد که به جای این کار، تنها یک درصد سهام بانکهای خصوصی را بر پایه‌ی قانون ملی کنند و دارنده‌ی این سهم از حق وتو در مجمع عمومی صاحبان سهام برخوردار باشد. بدین‌سان، بدون اینکه دستگاه متورم دولت متورم‌تر گردد، امکان پیروی سرراست (مستقیم) بانکها از تصمیمهای بانک مرکزی تامین می‌گردید. این پیشنهاد برای نخست‌وزیر وقت، رییسکل بانک مرکزی و وزیر اقتصاد و دارایی نیز فرستاده شد؛ اما بدون نتیجه.

به بازی گرفتن مسایل اقتصادی، آزمون و خطا درباره‌ی مسایل مالی و پولی، مشکلهای بسیاری برای کشور ایجاد کرده است و اجازه نداده است که اقتصاد کشور از ثبات لازم برخوردار گردد.

دست‌کاری در نظام بانکی میتواند پی‌آمدهای بسیار سختی برای کشور داشته باشد، چنان که مشکلات مربوطه به ارز و طلا با دستکاری سود سپرده‌ها ایجاد شد و هنوز هم ادامه دارد. بدانید و آگاه باشید که بانکداری و مسایل پولی و مالی کشور، «خوکچه‌ی هندی» نیست که «دل و روده» ی آن را درآورید و دوباره شکمش را بدوزید و رهایش کنید.

اینگونه آزمایشها میتواند به بهای «مرگ و زندگی» تمام شود.