ایران‌بوم

خبرگزاری مهر: قصه خشکیدگی هامون با پهنه 560 هزار هکتاری که این روزها به برکه‌ای کوچک تبدیل شده آنقدر شور شده که نه تنها بینایی مهمانانش را گرفته بلکه چشم دوستداران و مدعیان محیط زیست را هم کور کرده‌است.

nike flex contact boys shoes gray - Nike Air Force 1 Shadow Cashmere/Pale Coral - Pure Violet CI0919 - 700 | Release , khaki black purple jordans , LafarledeShops , Air Force 1 Lucky Charms White

به گزارش خبرنگار مهر، خشکسالی، تشنگی، خودکشی میلیون‌ها ماهی و مرگ پرندگان در تالاب هامون برای بسیاری از مردم سیستان و جهان دیگر به کلمات و سوژه هایی تکراری تبدیل شده ‌است و مردم بهتر از هر گزارشگری بر این مصیبت‌ها می‌توانند مطلب بنویسند.

تازیانه بادهای 120 روزه و هجمه امواج خورشید بر بستر هامون موجب شده تا با افزایش بیش از حد املاح و نمک در آب چشم ماهیان به واسطه این شور بختی کور شود و آنها زنده زنده در بستر دریاچه نمک سود شوند.

ماهیان شیر که بر خلاف نام شیرینشان تا دیروز با زحمت خود را از آبراهه‌ها به سایر گودال‌های هامون می‌رسانند در حال حاضر به دلیل غلظت نمک در آب بینایی خود را از دست داده و در گودال‌های کم عمق هامون برای همیشه چشم خود را بر زندگی و حیات بسته‌اند.

مردم سیستان برای بقای حیات و آشتی با طبیعت تاکنون به هر دری زده‌اند؛ تفنگ‌هایشان را در حاشیه هامون شکستند، نماز باران خواندند، شترهایشان را قربانی کردند، به جای صید ماهی آنها در تور، نجات و محبت قرار دادند و با چشاندن نمک به رییس سازمان محیط زیست کشور و نمایندگان سازمان ملل آنها را نمک گیر کردند اما به نظر می رسد این اقدامات راهگشای برون رفت از این وضعیت بحرانی نیست.

جمعیتی که هر روز آب می‌رود

زندگی گره خورده مردم سیستان به تالاب هامون موجب شده است تا جمعیت ساکنان روستاهای آن به دلیل قرار گرفتن در تنگنای معیشت هم چون دریاچه هامون هر روز تقلیل یافته و بسیاری از روستاهای حاشیه مرز بر اثر خشکسالی از سکنه خالی شود.

دولتمردان که از سال‌های گذشته تاکنون هنوز به راه حل واحدی برای نگهداری و صیانت از مردم حاشیه مرزها نرسیده‌اند سال گذشته برای ماندگاری و پیشگیری از مهاجرت روستائیان راحت‌ترین راه ممکن را برگزیدند و با ممانعت و جلوگیری از انتقال اثاثیه مردم در پاسگاه‌های میانه راه و یا مخالفت با درخواست نقل و انتقالات کارمندان و حتی دانش آموزان سعی کردند تا این جمعیت گریزان از منطقه را حفظ کنند.

نگرانی از خالی شدن روستاهای سیستان در سال گذشته حتی موجب شد تا اجاره خودروهای باری به منظور بارگیری اسباب منزل با مجوز فرمانداری‌ها صادر شود اما حتی اعمال این قوانین سختگیرانه تاثیری در پیشگیری از مهاجرت نداشت و بسیاری از مردم سیستان به ویژه جوانان را برای جستجوی یک لقمه نان راهی دیار غربت و استان های همجوار کرد.

بسیاری از مردم روستایی که به آنها اجازه خروج اسباب و اثاثیه منزل داده نشد در سال گذشته در کمال ناباوری تمامی دارایی‌های خود را در منازلشان رها کردند و با مسدود کردن در و پنجره‌ها با آجر و کاه گل تمامی خاطرات خود را نیز در سیستان دفن کردند.

فریادهایی که پژواک نداشت

اصحاب رسانه سیستان و بلوچستان که شرایط خشک شدن هامون و ایجاد شرایط بحرانی در منطقه سیستان برایشان ملموس تر بود نخستین افرادی بودند که مسئولانه با این بحران برخورد کردند.

حجم اخبار و گزارش های تولیدی از وضعیت اسفبار مردم سیستان طی یکسال گذشته موجب شد تا نظر بسیاری از دولتمردان به سیستان معطوف شود و بر همگان آشکار شود که اهمیت دریاچه هامون به دلیل وابستگی حیات انسانی بیش از دریاچه نمک زار ارومیه است.

حضور نمایندگان سازمان ملل، سفر رییس سازمان محیط زیست کشور، سرکشی معاون راهبردی رییس جمهور و بسیاری از کارشناسان خارجی و اروپایی از آغاز به کار دولت یازدهم به این استان هر چند که برای مردم سیستان امید بخش بود اما منجر به تدبیری که بتوان به معیشت و زندگی بحران زده انها کمک کند ختم نشد.

موضع فعال نمایندگان مردم سیستان در مجلس شورای اسلامی که همواره با تذکر به وزرا همراه بود و بر تخلیه روستاها و ایجاد مشکلات امنیتی در آینده تکیه داشت نیز نتوانست راه حلی برای برون رفت از شرایط بحرانی این منطقه ایجاد کند.

وعده‌های پوشالی

ایجاد کارگروه هامون با دستور استاندار جدید سیستان و بلوچستان در راستای صیانت از سلامتی مردم و همچنین برخی از اقدامات موضعی برای کاهش آلام دردهای مردم سیستان نیز با وجود شیرینی در بیان کلام اما به دلیل ابتر ماندن تصمیمات کام مردم سیستان را تلخ کرده است.

علی اوسط هاشمی که در شورای هماهنگی ستاد بحران سیستان و بلوچستان دستور تهیه و ارسال پوشال رایگان برای کولرهای گل گرفته مردم سیستان را صادر کرد اما از اختصاص همین تحفه دولت نیز بازماند و نتوانست با عمل به وعده خویش دل غمدیده مردم این منطقه را شاد کند.

سهم 400 هزار نفری مردم سیستان طی یک سال گذشته و از هنگام به روی آمدن دولت جدید تا کنون تعداد 35 هزار ماسک تنفسی بوده است که در صورت مراجعه به مراکز درمانی می توانند دریافت کنند و متاسفانه امکان همین نیاز ابتدایی نیز برای همگان میسر نشده است.

هر چند که مردم سیستان با حضور رییس جمهور در جمع خود و مطالبه ایجاد منطقه آزاد تجاری در سیستان بر این باور بودند که می‌توانند مرهمی بر زخم اقتصادی منطقه بگذارند اما کم کم این مطالبات بزرگ جای خود را به خواسته های کوچک تر داد.

در حال حاضر معافیت مالیات بردرآمد، کاهش تعرفه برق و تخصیص یارانه برای ادامه حیات از جمله درخواست هایی است که بار ها و ماه‌ها از طرف نمایندگان مردم و ساکنان شرق کشور مطرح می شود اما پاسخی از طرف مسئولان و یا اقدامی برای تخفیف در هزینه‌ها دیده نمی‌شود.

"امید" تنها سوغات دولت برای مردم

اختصاص 500 میلیون دلار از محل توسعه ملی به منطقه سیستان به منظور اجرای طرح آبرسانی توسط لوله به مزارع سیستان از جمله تصمیمات مهم دولت یازدهم است که می توان امید به آینده را در دل مردم زنده کرد اما واقعیت اینست که تا زمان اجرای این طرح تا سه سال آینده چگونه می توان مردم را در سیستان حفظ کرد و حداقل نیاز های بقای آنها را فراهم ساخت.

هر چند که علی اوسط هاشمی بار ها اعلام داشته یک ششم کل اعتبارات 35 سال اخیر استان در دولت یازدهم و در همین مدت کوتاه به استان اختصاص داده شده اما این سخنان در حالی که مردم می بینند همان یک تریلی پوشال وعده داده شده و یا کاهش تعرفه های برق سرانجامی نداشته است درک این ارقام برایشان سخت است.

درد هایی که با پوشال نمی‌توان بر آن مرهم گذاشت

نماینده مردم شهرهای زابل، زهک، نیمروز، هامون و هیرمند در مجلس شورای اسلامی در این رابطه اظهار داشت: تدابیر مسئولان ما اشتباه است پوشال کولر به درد مردم ما نمی‌خورد چرا که گرمای شدید هوا امکان استفاده از کولرهای آبی را نمی دهد.

سید باقر حسینی در گفتگو با مهر با بیان اینکه تنها راه نجات هامون دیپلماسی فعال است افزود:ارسال 14 هزار ماسک یا پوشال کولر برای مردم بخش سیستان از سوی دولت مشکلی از آنان رفع نمی کند.

رییس فراکسیون احیای تالاب هامون با تاکید بر اینکه دولت باید برای مردم بخش سیستان امتیازی برای زندگی در این منطقه در نظر گیرد ادامه داد: بارها در ارتباط با ریزگردها در مجلس اخطار قانون اساسی داده شده و خواستار در نظر گرفتن حق ریزگردها و امتیازات مختلف به مردم شده ایم اما تاکنون اقدام قابل توجهی انجام نشده است.

وی افزود: بخشی از طوفان‌های شن در این منطقه مربوط به خشک شدن تالاب هامون و بخش قابل توجهی از آن مربوط به کشور افغانستان است و لذا دولت باید مصوبه تثبیت شن‌های روان اراضی حاشیه تالاب هامون را به مرحله اجرا بگذارد.

وی با اشاره به مشکلات تنفسی به وجود آمده برای مردم این منطقه گفت: به دلیل گرمای بیش از حد دولت باید تعرفه برق این مناطق را کاهش یا به طور کلی برای مدتی در حدود 3 یا 4 ماه تابستان از مردم دریافت نکند.

حسینی تاکید یادآور شد: طوفان‌های اخیر به بسیاری از بخش‌های کشاورزی، دامی، باغی، شهری و روستایی خسارت وارد کرده و لذا انتظار می‌رود مسئولان هر چه سریعتر خسارات وارده را بررسی و بودجه لازم را اختصاص دهند.

مهاجرت مردم سیستان تهدید برای امنیت ملی

حسینی همچنین اظهار داشت: در جلسات کمیسیون امنیت مجلس بارها به مسئولان مربوطه تذکر داده و تأکید کردم که اگر به همین منوال و وضعیتی که مردم سیستان دارند ادامه یابد و مهاجرت‌ها تداوم داشته باشد یک خطر و یک تهدید کاملاً جدی برای امنیت کشور به حساب می‌آید .

وی افزود: صرفاً نباید سیستان را ببینیم و به تعبیر مقام معظم رهبری سیستان تنگه احد ایران است و چنانچه اینجا دچار مشکل شود به طور قطع جمهوری اسلامی و کل مملکت دچار مشکل امنیتی خواهد شد.

عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی در مورد راه‌های برون رفت از این مشکل بیان داشت: همان طور که قبلاً به مسئولان مربوطه تأکید کردم عاملی که می‌تواند با توجه به توفان‌های شن و مشکلات عدیده خشک شدن هامون مهاجرت را کنترل کند، اشتغال و حمایت از مردم به ویژه روستاییان و مناطق مرزی است.

حسینی ادامه داد: اگر مسئله اشتغال و حمایت از مردم به ویژه روستاییان مناطق مرزی انجام نشود قطعاً مشکلات زیادی را در آینده شاهد خواهیم بود.

دیپلماسی فعال تنها راه نجات هامون است

سیدباقر حسینی با انتقاد از بی‌توجهی دولتمردان به ریزگردهای سرگردان در بخش سیستان اظهار داشت: دولت باید جدیت بیشتری در خصوص حفظ تالاب هامون که ثبت بین‌المللی شده به خرج دهد.

رئیس فراکسیون احیای تالاب هامون در مجلس شورای اسلامی با اشاره به رایزنی‌های بسیار برای بهبود وضعیت تالاب هامون و کاهش مشکلات بخش سیستان بیان داشت: در حال حاضر وضعیت فعلی دولت افغانستان اجازه هیچ فعالیت مثبتی را نمی‌دهد و تا زمانی که این کشور استقلال لازم را پیدا نکند مشکل بازارچه‌های مرزی و حق‌آبه دریاچه بلاتکلیف باقی می‌ماند.

وی با تاکید بر اینکه افغانستان باید حق‌آبه تالاب هامون را بدهد افزود: متاسفانه این کشور تنها زمانی اقدام به دادن حق‌آبه می‌کند که کنترل آب‌های جاری برایش غیرممکن باشد.

حسینی با اشاره به آب‌های جاری شده در فروردین ماه امسال گفت: آب‌های سرازیر شده به هامون ناشی از سیلاب‌های طبیعی در افغانستان بود و به هیچ عنوان نباید آن را به پای حق‌آبه گذاشت.

وی یادآور شد: متأسفانه مقدار آبی که به تالاب هامون انتقال پیدا کرده بود در حال حاضر به علت گرمای شدید هوای منطقه تبخیر شده به گونه‌ای که این تبخیر و نبود آب باعث مرگ بسیاری از پرندگان و ماهی های این تالاب شده است.

وی احیای تالاب هامون و تثبیت شن‌های روان اطراف آن را راهکاری برای بهبود وضعیت هوای بخش سیستان خواند و افزود: گرفتن حق آبه تالاب هامون از کشور افغانستان و پر آب شدن این تالاب بسیاری از مشکلات منطقه را رفع می کند.

به گفته بسیاری از مسئولان برای حل مشکلات مردم باید چشم‌ها را شست و جور دیگر به سیستان نگریست.

............................

گزارش: بابک رحیمیان