ایران‌بوم

برج رادکان کردکوی بنایی به قدمت هزار سال دچار آسیب های فراوانی در سازه اصلی برج شده و انبوه زباله ها و نخاله های حاصل از حضور گردشگران نیز وضعیت آن را بحرانی‌تر کرده است. در حالی که اداره کل میراث فرهنگی گلستان شرایط پیش آمده برای این برج و بسیاری از بناهای تاریخی منطقه را نتیجه نداشتن بودجه می‌داند، این یادمان تاریخی به لانه خفاش‌ها و زباله دانی تبدیل شده است.

JmksportShops , Chaussures, sacs et vêtements , Livraison Gratuite | nike air terra kimbia blue book list series UK: Sneaker Releases, Style Guides & Beauty News

خبرگزاری میراث فرهنگی _ گروه میراث فرهنگی : "برج رادکان" که امروزه آن را نماد تاریخ و تمدن شهر کردکوی می دانند بر اثر بی توجهی اداره کل میراث فرهنگی استان و سرکشی‌های دیر هنگام یگان حفاظت در ارتفاعات دراز نو فراموش شده است و به جای اینکه به عنوان یک بنای تاریخی ارزشمند حفاظت شود و در اختیار گردشگران داخلی و خارجی جهت بازدید قرار بگیرد به لانه خفاشان و زباله دانی اشخاصی تبدیل شده است که گاهی برای استفاده از آب و هوای مطبوع منطقه ییلاقی دراز نو به این ارتفاعات سفر می کنند.

این برج بنایی با قدمت هزار ساله و به یادگار مانده از دوره معماری "رازی" در ایران با گنبدی "رک" در منطقه دراز نو شهرستان کردکوی، شهرستانی در غرب شهرستان گرگان قرار دارد. برجی چنان رفیع که از تپه های روستای "یانه سر" و روستاهای "هزار جریب" مازندران نیز دیده می شود.شاید به توان گفت در سال‌های اخیر تنها کسانی که برج را به خاطر آوردند گروه مردمی رفتگان طبیعت گلستان بودند که به منظور پاک سازی این برج از زباله ها و نخاله ها که این سازه رفیع را در خودشان غرق کرده بودند، سری به این برج زدند.

یک نیروی حفاظتی مسئول 80بنای تاریخی
مسئول نمایندگی میراث فرهنگی شهرستان کردکوی در مورد وضعیت خطر ناک برج که بیشتر قسمت های آن توسط باد و باران و بدون هیچ اقدام حفاظتی مورد آسیب فراوان قرار گرفته است و همچنین دست ورزی های مردمی که در گوشه و کنار برج نوشته هایی به یادگار گذاشته‌اند، می‌گوید: «کردکوی دارای 80 اثر تاریخی است که برای حفاظت و سرکشی از آن ها تنها یک نیروی حفاظتی در اختیار داریم. بدیهی است نمیتوان از این نیروی حفاظتی که امکانات چندانی در اختیار نداشته و حتی با موتورسیکلت شخصی خود از عرصه های تاریخی بازدید می‌کند، انتظار داشت تا ضریب امنیتی بالایی از حفاظت از این حجم آثار تاریخی را که در جغرافیای کوهستانی و دشتی کردکوی پراکنده اند، ارایه دهد.»

"محمد مهدی برهانی" درباره برج رادکان ادامه می‌دهد: « سال گذشته 4 بار قفل و زنجیرهای در ورودی برج رادکان را که تخریب شده بود، تعویض کردیم اما باز هم افرادی با تصور این که در داخل برج چیزی پنهان است قفل ها را شکسته و در را باز می‌کنند. »

او دلیل زندگی خفاش‌های داخل برج رادکان و بخش داخلی گنبد رک این بنا را شیوه زیست این جانوران می‌داند و می‌گوید: « این مسئله ناشی از شیوه زیستی این پرندگان است که فضای تاریک را دوست دارند که البته این شرایط در بخش بالایی زیرین گنبد فراهم است.»

برهانی اما دلیل اصلی مشکلات بناهای تاریخی در کردکوی را فقدان اعتبارات کافی می‌داند و می‌گوید:« پیگیری‌های ما در نمایندگی اداره میراث فرهنگی کردکوی نیز به دلیل فقدان منابع مالی به سرانجامی نرسیده است و در تلاشیم تا از محل همکاری‌های اهالی فرهنگ دوست کردکوی نسبت به رفع و رجوع مشکلات برج اقدام کنیم. اعتبارات و امکانات ما نیز محدود بوده و نمی توانیم آن طور که باید از آثار تاریخی محافظت کنیم. آخرین بازدید نیروی ما از برج رادکان حدود 10 روز پیش بوده که وضعیت موجود به اداره کل میراث گزارش داده شده و انجام اقدامات لازم منوط به تخصیص اعتبارات است.»

اعتبار لازم برای مرمت برج را دریافت نکردیم
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گلستان هم در توضیح رسیدگی نکردن به یکی از معروف ترین و ارزشمند ترین یادمان های تاریخی به جای مانده در استان می‌گوید: « برای مرمت و نگهداری از برج رادکان هر سال اعتبار و ردیف بودجه‌ای در نظر گرفته می‌شود اما اعتبارات لازم تخصیص نمی یابد. در سال 88 اعتباری برای مرمت اضطراری برج تخصیص داده شد، در آن سال تنها گنبد برج را تعمیر کردیم که از نفوذ آب به داخل جلوگیری شود.»

حمید عمرانی رکاوندی اعتبارات محدود را مانع از اقدامات مرمتی و حفاظتی ضروری د استان می داند و می گوید: « تا جایی که بتوانیم برای حفظ آثار تاریخی تلاش می کنیم. زمانی که یگان حفاظت از میراث فرهنگی تشکیل شد، دولت برای تامین هزینه های کارکنان و تجهیزات مورد نیاز آن ها اعتباری در نظر نگرفت. پس از تشکیل یگان حفاظت ما در استان 60 نیرو را استخدام کردیم که در حال حاضر 15 نفر از آن ها در حوزه اداری فعالیت کرده و مابقی در یگان حفاظت هستند. حقوق آن ها نیز به موقع پرداخت می شود.»

تنها کسانی که طبیعت را پاکسازی می‌کنند به سراغ برج رادکان می‌آیند

در حالی که برهانی از وجود تنها یک نیروی حفاظتی در شهرستان کردکوی خبر می دهد، عمرانی می‌گوید: « ما در شهرستان کردکوی نیز نیروی حفاظتی داریم و آن ها باید به صورت مستمر به آثار تاریخی سرکشی کرده و وضعیت را بررسی کنند. تخریب هایی که در برج رادکان انجام شده به خاطر کوتاهی یگان حفاظت شهرستان کردکوی است.»

او همچنین درباره پل تخریب شده در دامنه تپه برج رادکان گفت: « در سال 78 برای ساخت این پل بودجه‌ای وجود نداشت اما به دلیل شرایط اضطراری پلی در آن جا ساخته شد. در این منطقه آب و هوا به شدت متغیر است و ممکن است پیمانکار نیز در انتخاب مصالح دقت نکرده باشد و به مرور زمان فرسودگی ایجاد و پل فرو ریخته باشد.»

عمرانی اما معتقد است که برج رادکان برای همیشه در فراموشی نمی ماند و می‌گوید: « میراث فرهنگی در برنامه‌های آینده طرحی را برای ایجاد فضای گردشگری در مجاور برج پیش بینی کرده و امکانات و نورپردازی نیز در این منطقه انجام خواهد شد. در حفاظت و نگهداری از برج مردم نیز باید همکاری کرده و این مسئله نیاز به فرهنگ سازی دارد. شهرداری کردکوی نمادی از برج رادکان را در میدان شهر نصب کرده که تناسبی با بنای اصلی ندارد. بارها از شهرداری خواستیم اشکالات این یادمان که در میدان اصلی شهر نیز احداث شده است را برطرف کند اما اقدامی نکردند.»

ماکت برج در میدان شهر بی تناسب با سازه اصلی است

یکی از شهروندان کردکوی درباره برج رادکان می‌گوید:« این برج یکی از آثار تاریخی مهم استان است. اما در بحث گردشگری و برای معرفی و شناساندن آن اقدامی انجام نشده. برای معرفی برج ماکتی از آن را در میدان شهرداری کردکوی نصب کردند که هیچ تناسبی با بنای اصلی نداشته و بیشر توهین به شعور مردمی است که برج را بارها و بارها از نزدیک دیده‌اند.»
عباس رایجی که خودش نیز یکی از فعالان حوزه میراث فرهنگی و گردشگری شمال ایران به حساب می آید در ادامه می‌گوید:«اداره کل میراث فرهنگی حدود 4 سال پیش پیمانکاری را انتخاب کرده و پلی را دامنه تپه ساختند که الان فرو ریخته است. سال 88 هم میراث فرهنگی اقدماتی را برای مرمت برج انجام داد، اما بعد از مدتی نیمه کاره باقی ماند و کسی هم خبری از پیگیری طرح نگرفت. چند سال پیش تور 25 نفره ای از لندن تنها برای دیدن این برج تاریخی به رادکان آمده بودند. این مسئله نشان می دهد اگر معرفی درستی از این اثر تاریخی انجام و زمینه های لازم فراهم شود، گردشگران زیادی به منطقه خواهند آمد.»

در سال‌های اخیر هر کجا که سراغی از مرمت و حفاظت از یادمان های تاریخی استان گلستان گرفته می‌شد، متولیان امر بحث اعتبارات ناکافی و بودجه های تخصیص نیافته را مطرح می‌کردند. به نظر می رسد این بودجه‌ها هرگز برای میراث فرهنگی و تاریخی استان از راه نمی‌رسند. اما سوال اینجاست اگر بودجه‌ای در کار نیست پس چگونه باید یادمان های تاریخی، فرهنگی و هویتی خود را از گزند آسیب و تخریب حفظ کنیم؟ آیا دست ورزی‌های کسانی که به بهانه بازدید بر در و دیوارهای ما یادگاری می نویسند و آسوده از کنار آنها عبور می شود نیز با این بهانه قابل توجیه است؟

گزارش: ستاره حجتی
عکس:محمد مهدی امیا