ایران‌بوم

خوانندگان گرامی، هم‌میهنان ارجمند،‏ مسئولان کشوری!
آگاهید که با موافقت «سازمان میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری»، قرار است آبگیری «اسمی» سد سیوند واقع در شمال شهر شیراز و درون تنگِ بُلاغی - میان دو دشت مُرغاب (پاسارگاد) و مرودشت - ‏‏ آغاز ‌شود (هنگام واقعی آبگیری اواخر پاییز است و به‌نظر می‌رسد این افتتاح - که زودهنگامی‌اش به انبوه پرده‌برداری‌های به‌ثمرنرسیده‌ی دولت‌ سازندگی شباهت دارد • برای کاستن حساسیت افکار عمومی در زمان واقعی آبگیری است).
نمی‌دانیم که از روند پر شتاب ویران‌سازی آثار تاریخی این سرزمین • در کنار هجمه‌های وسیع به خود تاریخ و دستاوردهای معنوی نیاکان خردمندمان • تا چه میزان آگاه هستید ولی قطعا نیک آگاهید که شناخت بهتر تاریخ و فرهنگ دیرینه‌سالمان • که یادمان‌هایی چون ارگ علیشاه که نابخردانه بخشی از آن تخریب شد، نقش جهان و آن‌چه در دشت پاسارگاد هست، نمادهای آن به شمار می‌روند - در ایستادگی امروز ما در برابر فرهنگ‌های دیگر نقشی به سزا دارد. شوربختانه هر روز بر بلندای سیل بنیان‌کن تخریب میراث فرهنگی - چه غارت غیرقانونی آن و چه تخریب قانونی آن در لفافه‌ی عمران - افزوده می‌شود. آبگیری و راه‌اندازی این سد که - به درست یا غلط - به نماد مبارزه با بخشی از تاریخ ایران تبدیل شده است، نقطه‌ی اوج چنین حرکتی است و این در حالی است که سرزمین ما تنها سرزمینی است که هر چند «پر فراز و نشیب»‌ترین تاریخ را در جهان داشته، هنوز با ریشه‌ی فرهنگی و انسان‌ساز خود در ارتباط بوده و دچار گسست تاریخی نشده است.
شایسته‌ی اشاره است، تنگِ بلاغی یکی از کم‌مانندترین موزه‌های طبیعی و زنده‌ی ایران است که روند زندگى در آن در یک درازاى شگفت‌انگیز ده هزارساله قطع نشده است. به عبارتی دیگر در آن می‌توان از همه‌ی این دوره‌های پیشاتاریخی و تاریخی (باستانی، اسلامی،...) اسنادی را به‌دست آورد که نه‌تنها خود آن اسناد از اهمیت به‌سزایی در بررسی و شناخت تاریخ و فرهنگ ما برخوردارند (که آبگیری آن سد می‌تواند همه‌ی این آثار را به زیر غبار فراموشی و شاید نابودی ببرد)، بلکه خود تنگه نیز یکی از ارزشمندترین سندهای تاریخ ایران است. هم‌چنین رطوبت برخاسته از دریاچه‌ی پشت سد در درازمدت بر زیست‌بوم منطقه تأثیر گذاشته و با پدید آوردن و رشد دادن گیاهان مخرب بر روی سازه‌های دشت پاسارگاد، به ویژه آرامگاه کوروش بزرگ (نماد جهانی ارج‌گزاری به حقوق بشر، و کسی که به تعبیر علامه طباطبایی در کتاب دینی ما از وی زیر نام «ذوالقرنین» به نیکی یاد شده است)، اثرات ویران‌گری بر این یادمان‌های گران‌قدر خواهد داشت.
بزرگش ندانند اهل خِرَد که نام بزرگان به‌زشتی بَرَد
از این‌رو می‌خواهیم که این سد آبگیری نشود چرا که نه‌تنها گزارش مطالعات کارشناسی هنوز منتشر نشده، بلکه نتایج آنچه هم که تاکنون انجام شده دقیقا بر فاجعه‌بار بودن آبگیری این سد مهر تأیید زده است: از میان رفتن کهن‌ترین راه بازمانده‌ی جهانی، خدشه‌دار شدن ثبت جهانی پاسارگاد، تخریب سازه‌های باستانی بر اثر بالا آمدن میزان آب‌های زیرزمینی، از میان رفتن گذرگاه تاریخی عشایر و مراتع آن‌ها، محو وضعیت توپوگرافی منطقه‌ی بلاغی، احتمال وقوع زمین‌لرزه پس از آبگیری و آسیب‌های زیست‌محیطی ناشی از آن، هم‌چون نابودی حداقل 8 هزار اصله درخت 500 ساله و هزاران هکتار مرتع و زمین مرغوب کشاورزی و خاک و هم‌چنین گنجینه‌ی ژنتیکی غنی تنگه، و مهم‌تر از همه، تشویش افکار عمومی و از دست رفتن اعتماد، آسیب‌هایی است که از آبگیری سد سیوند حاصل می‌شود.
سرمایه‌ی ملی هزینه‌شده برای ساخت این سد - که متأسفانه اکثر آن در دو سال اخیر و هم‌زمان با اعتراض‌ها به ساخت آن، هزینه شده است (در حالی‌که سازمان میراث فرهنگی به استناد بخش‌نامه‌ی دولت می‌توانست مانع ادامه‌ی ساخت سد شود) - هیچ قابل قیاس با سرمایه‌ی انسانی و اثر روانی ناگواری نیست که بر ایرانیان دوستدار میراث فرهنگی این مرز و بوم خواهد داشت، اثری که شاید بر روند وقایع آتی ایران تأثیرگذار باشد.
در نقطه‌ی مقابل، اعلام عدم آبگیری سد می‌تواند مزایای چندی داشته باشد که به‌گمان ما برجسته‌ترین اثر آن، ارج‌گذاری هیأت دولت است به سالی که «اتحاد ملی و انسجام اسلامی» نام گرفته، و چه نمادی برای این سال برازنده‌تر از کورش بزرگ، انسان وارسته‌ای که به کوشش او قوم‌های ایرانی نخستین گام‌ها را برای شکل دادن کشور ایران و ملت ایران برداشتند و در کتاب دینی ما هم از وی زیر نام ذوالقرنین به بزرگی یاد شده است.
پایگاه اطلاع‌رسانی بر این باور است که منطقه‌ی پاسارگاد • و تنگ بلاغی - می‌تواند به موزه‌ای روباز تبدیل شود و هم‌چنین به‌خاطر طبیعت بکر و بسیار زیبایی که دارد برای طبیعت‌گردان نیز جذاب است. سازمان میراث فرهنگی با طرحی حساب‌شده می‌تواند این مسیر بی‌مانند تاریخی را • چون هزاران سال پیش - برای بازدید گردشگران آماده سازد به‌طوری‌که بتوان چند برابر ارزش اقتصادی سدی که در حال ساخت است، از آن بهره برد. با توجه به معروفیت بی‌همانندی که تنگ بلاغی در این چند سال کسب کرده است (موردی که درباره‌ی هیچ‌کدام از محوطه‌های تاریخی ایران • حتی معتبرترین‌هایشان - صدق نمی‌کند و افزایش بازدیدکنندگان نوروزی امسال از پاسارگاد هم گواه آن است)، این امر بعید نیست و می‌توان آنجا را به یکی از قطب‌های برجسته‌ی گردشگری تبدیل کرد. آن‌گاه می‌توان علاوه بر ایجاد اشتغال برای اهالی، درصدی از درآمد را هم برای رفع محرومیت‌های مردمان شریف ارسنجان به‌کار برد. کما این‌که • همان‌طور که اشاره شد - توقف چنین پروژه‌ای خود نقطه‌ی مثبتی در کارنامه‌ی مسؤولان خواهد بود و می‌تواند - بر خلاف تبلیغات بیگانگان - نشان‌دهنده‌ی اهمیتی باشد که نظام، به‌ویژه در برهه‌ی حساس کنونی، برای تاریخ و فرهنگ ایران قایل است. آشکار است که عکس این جمله نیز می‌تواند صادق باشد و باعث نومیدی کسانی گردد که در این یک‌ونیم سال از همه‌ی نهادهای درون‌کشور یاری خواستند و کوچک‌ترین پاسخی نگرفتند.

28/1/1385 - پایگاه اطلاع‌رسانی برای نجات یادمان‌های باستانی
www.Sivand.com

پذیرای پیشنهادها، نقدها و یاری‌رسانی‌های شما هستیم
این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید">این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید