یافته‌های باستان شناسی
جیرفت، گذشته شگفتانگیزی داشته است
- يافته‌هاي باستان شناسي
- نمایش از دوشنبه, 21 شهریور 1390 09:28
- بازدید: 4243
برگرفته از فر ایران
تکتم بهاردوست
جیرفت کهنترین تمدن شرق و قدیمیترین و وسیعترین تمدن در فلات ایران است.
کشف اتفاقی یک ظرف از دوران کهن توسط یک روستایی در منطقه کنار صندل جیرفت در سال 80، آغاز کننده فصلهای کاوش در این منطقه بود که تا کنون این منطقه پنج فصل کاوش را با کمک و همیاری باستان شناسان ایرانی و خارجی به خود دیده است.
به انگیزهی شروع ششمین فصل کاوش در این منطقه، گفتگویی با دکتر یوسف مجیدزاده سرپرست هیات کاوشهای باستانی در منطقه کهن جیرفت انجام دادهایم که میخوانید:
ـ آقای دکتر! بفرمایید ششمین و تازهترین فصل کاوش در منطقه جیرفت از چه زمانی آغاز شده است و چه مدت زمان را برای این فصل از کاوشهای باستانشناسی پیشبینی میکنید؟
حدود 15 روز از آغاز این فصل از کاوشها میگذرد و ما مدت 2 ماه را برای ششمین فصل از کاوشها باستانی پیشبینی کردهایم.
ـ این فصل از کاوش در چه مساحتی انجام میگیرد؟
با توجه به گستردگی منطقه جیرفت ما مساحتی نزدیک به 2 هزار متر مربع را برای این فصل در نظر گرفتهایم، البته احتمال میدهیم 500 متر مربع دیگر نیز به آن اضافه شود.
ـ در خصوص بودجهای که به این فصل اختصاص پیدا کرده توضیح دهید؟
همان طور که اطلاع دارید متاسفانه دولت اعتبارات را در همه سطوح کم کرده است و بودجه ما در این فصل به نسبت فصول گذشته بسیار اندک است، به طوری که ما قادر نیستیم از نیروهای بیشتری استفاده کنیم و طبق گفتههای مسوولان سازمان میراث فرهنگی جیرفت، مبلغی حدود 25 میلیون تومان برای این کار در نظر گرفته شده است.
ـ آیا از باستانشناسان خارج از کشور هم استفاده کردهاید؟
به دلیل سهولت در کار و نیز تقسیم کار در این فصل نیز مانند یکی دو فصل گذشته از باستانشناسان و گیاه باستان شناسانی از کشورهای ایتالیا و انگلیس کمک گرفتهایم البته باید بگویم بخش زیادی از کار بر عهده باستانشناسان ایرانی است. البته طی این دو هفته، هیچ کمکی از سوی باستانشناسان خارجی نداشتهایم که ظاهرا به خاطر شیوهی مکاتبه و بخشی هم به علت مشکلات مالی، این گروه هنوز به ما ملحق نشدهاند.
ـ لطفا بفرمایید در این فصل از کاوش چه بخشهایی مورد مطالعه قرار میگیرد؟
به دلیل پیدا شدن نقوش ظریف و معماری گیج کننده این منطقه، قرار است در این فصل کاوش فقط به مطالعه روی معماری جیرفت بپردازیم و قسمت زیادی از مطالعات ما در منطقه کنار صندل جنوبی است که در فصل گذشته نگاه پژوهشگران را به این منطقه تغییر داد.
ـ لطفا مختصری در مورد یافتههایتان در فصول گذشته توضیح دهید؟
ما در فصل گذشته بیش‌تر زمان و انرژیمان را صرف مطالعه روی قبرستان مطوط آباد کردیم که البته هیچ قبر سالمی پیدا نشد، چون متاسفانه تمام قبرها شخم زده شده بودند، ولی با کاوشهای ما اشیایی به دست آمد که به دلیل ظریف و کوچک بودنشان از چشم قاچاقچیان دور مانده بود مثل ظروف سنگی، مهرهٌی گردنبند به باریکی چند میلیمتر، عقیق، طلا و ... به خاطر از بین رفتن اسکلتها و نبود اسکلتی کامل ما نمیتوانیم از نوع و شیوه تدفین در این منطقه مطلع شویم. ولی روی ظروفی که تا کنون در این منطقه پیدا کردهایم، بیش‌تر نقوش آقایان دیده میشود.
اما تنها یافته ما از نقوش زنانه، نقش زنی روی یک خمره است که متاسفانه تصویر درستی از آن در دست نیست.
ـ چند فصل کاوش دیگر را در این منطقه پیش بینی میکنید؟
همان طور که گفتم به علت وسعت و وجود تیرههای گوناگون در این منطقه و پادشاهی بزرگی که بیتردید بر آن حاکم بوده است من تصور میکنم تا 50 سال دیگر امکان کار در این منطقه را داریم و معتقدم جیرفت گذشته شگفتانگیزی داشته است.
ـ در حال حاضر وضعیت کاوشهای غیر مجاز را در این منطقه چگونه میبینید؟
خوشبختانه به دو دلیل، تعداد حفاریهای غیر مجاز در این منطقه به صفر رسیده است، یکی به دلیل فرهنگسازی مناسبی که از طریق مدارس خبررسانی و ... انجام شد و دیگری به خاطر حضور فعال تلاشگران یگان حفاظت در این منطقه بوده است. در حال حاضر حدود 8 پایگاه یگان ویژه برای حراست از این منطقه فعال هستند.
ـ آیا در این فصل کاوش از دستگاه یا تجهیزات ویژهای بهره میگیرید؟
خیر ما از دستگاه خاصی استفاده نمیکنیم، اما باستانشناسان خارجی که به کشور میآیند از دستگاههایی چون رادار و زلزله سنج استفاده میکنند که نمونهاش کشف آثاری از عمق 11 متری بود که ما فقط میتوانستیم به عمق 4 متری نفوذ کنیم.
ـ آقای دکتر! آیا آماری از وجود اشیای آثار تاریخی جیرفت در خارج از کشور داریم؟
خیر، تصور میکنم گرفتن این آمار غیر ممکن باشد، البته با کمک دولت تعدادی از این آثار که در سال 80 به سرقت رفته بود پیدا شده و به کشور بازگردانده شده است. البته بخش زیادی از این اشیاء در اختیار مجموعه داران خصوصی است و دسترسی به آن‌ها نیست که این آثار شامل ظروف زیبا و منحصر به جیرفت و ظرفهای صابونی است که خوشبختانه باز کردانده شده است.
ـ در پایان بفرمایید الواح گلی که در حراجی انگلیس فروخته شده بود، کی به کشور برگردانده میشوند؟
خوشبختانه و با رایی که به نفع کشورمان صادر شد بزودی این الواح قدیمی به کشور باز میگردد، اما هنوز زمان خاصی مشخص نشده و این کشور ماست که باید برای بازگرداندن این الواح اقدام کند.
