یادمان

فلک الافلاک در محاصره مصوبات اجرا نشده

اولین بار به طور جدی در سال 82 مجلس شورای اسلامی آزادسازی حریم قلعه فلک الافلاک را به صورت قانون درآورد که این قانون توسط رئیس مجلس وقت برای اجرا به دستگاههای متولی ابلاغ شد.

از آن روز تاکنون حدود هفت سال می گذرد ولی هنوز این بنای منحصر به فرد و شاهکار معماری ایرانی در محاصره دستگاههای مختلف از جمله ارتش، سپاه، دانشگاه لرستان و ... قرار دارد.

کارگروه عمران شهر خرم آباد چهارشنبه شب بازهم در جلسه ای به طرح این موضوع پرداخت تا تعیین تکلیف نهایی در زمینه آزادسازی حریم قلعه فلک الافلاک صورت گیرد.

آزادسازی قلعه، قانونی که باید یکساله اجرا می شد!

رئیس دیوان محاسبات استان لرستان در این جلسه در سخنانی با اشاره به سابقه طرح قانون آزادسازی قلعه فلک الافلاک، عنوان کرد: در قانون مصوبه مجلس تاکید شده است که دولت باید نسبت به رفع تصرف کلیه متصرفین اعم از دولتی و غیر دولتی از عرصه تاریخی قلعه فلک الافلاک اقدام کند.

غلامرضا برومند با بیان اینکه در این قانون مقرر شده است در قبال زمین های اطراف قلعه زمین معوض از منابع ملی به دستگاهها داده شود، عنوان کرد: در این مصوبه مجلس، به دولت یک سال زمان داده شده است که نسبت به تحویل حریم اطراف قلعه به میراث فرهنگی اقدام کند.

وی با بیان اینکه این مصوبه با امضاء رئیس مجلس وقت برای اجرا ابلاغ شده است، خاطر نشان کرد: این قانون دارای دو تبصره نیز هست که در یک تبصره آن مقرر شده است که هزینه آزادسازی قلعه فلک الافلاک تا سقف 30 میلیارد ریال از محل اعتبارات ردیف 503002 تامین و از طریق میراث فرهنگی پرداخت شود.

رئیس دیوان محاسبات استان لرستان یادآور شد: در تبصره دوم این قانون نیز مقرر شده است که تخلیه و تحویل اراضی تحت تصرف نیروهای مسلح واقع در عرصه از طریق وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و سایر اماکن از طریق میراث فرهنگی کشور انجام شود.

تنها 10 درصد حریم قلعه فلک الافلاک آزادسازی شده است

برومند خاطر نشان کرد: این قانون در جلسه علنی روز چهارشنبه مجلس شورای اسلامی مورخ نوزدهم آذرماه سال 1382 تصویب و در 26 آذرماه به تایید شورای نگهبان رسیده است.

وی با بیان اینکه این قانون با گذشت حدود هفت سال از تصویب هنوز اجرایی نشده است، یادآور شد: از سال 82 تاکنون تنها حدود 10 درصد حریم قلعه باستانی فلک الافلاک آزادسازی شده است.

دانشگاه لرستان، سپاه پاسداران و ارتش هنوز در حریم قلعه

وی با اشاره به پرداخت برخی وجوه به دستگاههای اجرایی برای تخلیه حریم قلعه فلک الافلاک، بیان داشت: حدود 29 میلیارد ریال اعتبار به دانشگاه لرستان پرداخت شده است ولی هنوز این دانشگاه هیچ کدام از واحدهای خود در اطراف قلعه را تخلیه نکرده است.

رئیس دیوان محاسبات استان لرستان با اشاره به عدم تعیین تکلیف سپاه پاسداران در زمینه آزادسازی حریم قلعه، بیان داشت: در مجموع در این مدت تنها 10 درصد این حریم آزاد شده که از استاندار لرستان انتظار می رود در این زمینه قدم موثری بردارد.

استاندار لرستان نیز در این جلسه در سخنانی عنوان کرد: آزادسازی قلعه فلک الافلاک علاوه بر مصوبه مجلس ششم، دستور رئیس مجلس هفتم را نیز داراست.

سید حسین صابری یادآور شد: همچنین موضوع مصوبه سفر اول هیئت دولت در 18 اسفندماه سال 84 و تاکید سفر دوم هیئت دولت را نیز دارد و این در حالی است که در دو مرحله در مردادماه و اسفندماه سال گذشته نیز در جلسات کارگروه توسعه و عمران لرستان به تصویب معاون اول رئیس جمهوری رسیده است.

اعتباری که به دلیل اختلافات جذب نشد!

وی با اشاره به اختصاص سه میلیارد تومان اعتبار در سال 82 برای آزادسازی قلعه فلک الافلاک، افزود: ولی متاسفانه به دلیل برخی اختلافات این پول جذب نشد و پس از برگشت این اعتبار در بنای تاریخی توس هزینه شد.

استاندار لرستان با بیان اینکه املاک بخش خصوصی در محل حریم قلعه همه آزاد شده است، خاطر نشان کرد: همچنین در این راستا تاکنون بخشی از تاسیسات ارتش نیز آزاد شده است و مابقی اعتبارات ملی و استانی نیز در این بخش قبل از تیرماه امسال پرداخت خواهد شد.

صابری یادآور شد: با وجود فعالیت های صورت گرفته هنوز بخش عمده ای از کار آزادسازی حریم قلعه فلک الافلاک باقی مانده است که باید هر چه سریع تر تعیین تکلیف شود.

کسی نمی تواند از اجرای قانون سرپیچی کند

وی با یادآوری اینکه دانشگاه لرستان نیز پول بناهای خود در حریم قلعه را گرفته است، یادآور شد: این دانشگاه نیز باید هر چه سریعتر نسبت به آزادسازی حریم قلعه اقدام کند.

بازدید حداد عادل از قلعه فلک الافلاک و تاکید بر آزادسازی این بنا
استاندار لرستان با انتقاد از کوتاهی دستگاهها در آزادسازی حریم قلعه فلک الافلاک، خاطر نشان کرد: بحث آزادسازی قلعه از هفت هشت سال پیش مطرح است ولی هنوز این امر با وجود مطالبات مردمی اجرا نشده است.

صابری با تاکید بر اینکه شرایط لازم برای آزادسازی کامل قلعه باید فراهم شود، یادآور شد: آزادسازی قلعه فلک الافلاک قانون دارد و کسی نمی تواند از اجرای آن سرپیچی کند.

سرگردانی و حیرانی مردم و قانونی که روی زمین مانده است

وی با اشاره به صورت جلسات صورت گرفته در زمینه واگذاری زمین به دستگاههای مختلف از محل موسوم به باغ کشاورزی خرم آباد و محل اسب دوانی، خاطر نشان کرد: دهها صورت جلسه و تفاهم نامه با حضور مدیران در دوره های مختلف در این زمینه انجام شده ولی هنوز مشکلات به قوت خود باقی است.

استاندار لرستان یادآور شد: با وضعیت موجود هم مردم حیران مانده اند، هم قانون روی زمین مانده است و هم هنوز دستگاهها سرگردانند.

صابری با اشاره به برخی استدلالها از سوی دستگاههای مختلف برای عدم واگذاری زمین، یادآور شد: با استمرار این وضعیت به طور قطع راه به جایی نخواهیم برد.

وی در پایان سخنان خود دو هفته به دستگاههای اجرایی ذی ربط در این زمینه فرصت داد تا توافقات قبلی انجام شده را به مرحله اجرا بگذارند و تاکید کرد که در صورت عدم توافق در این زمینه با استفاده از اختیارات خود در راستای اجرای قانون آزادسازی قلعه فلک الافلاک و تعیین تکلیف اراضی باغ کشاورزی اقدام خواهد کرد.

قلعه فلک الافلاک، شاهکار معماری دنیا

به گزارش مهر، قلعه فلک الافلاک بر بلندای تپه ای باستانی و طبیعی در مرکز شهر خرم آباد واقع شده است و دارای هشت برج و دو حیاط مستطیل شکل بوده است.

ارتفاع بلندترین دیوار این قلعه سترگ و باشکوه تا سطح تپه پنج متر و 22 سانتیمتر و مساحت کلی آن پنج هزار و 300 متر مربع و پلان بنای این قلعه تاریخی به صورت هشت ضلعی نامنظم است.

ورودی قلعه فلک الافلاک در جبهه شمالی و در برج جنوب غربی به عرض 10 متر و 20 سانتیمتر و ارتفاع سه متر ساخته شده و در ساخت این بنا از مصالحی چون خشت، آجر (قرمز و بزرگ)، ‌سنگ و ملات استفاده شده است.

از جمله نکات قابل تامل در این بنای بی نظیر وجود چاه قلعه به عمق 42 متر در حیاط اول و گریزگاه اضطراری در حیاط دوم است.

زیبایی و معماری شگفت انگیز قلعه فلک الافلاک موجب شده که این قلعه تاریخی و باستانی لرستان از سوی بسیاری از کارشناسان به عنوان یکی از شاهکارهای مهندسی و معماری دنیا لقب گیرد.

از زمان برپایی بنادر عهد ساسانی تا دوره های متاخر الحاقاتی به آن اضافه شده است (به خصوص در دوره صفوی و قاجار) و این اثر همان دژمعروف شاپورخواست است که در تاریخ ذکر شده است.

این قلعه به لحاظ موقعیت استراتژیکی خود در قرن چهارم هجری قمری به عنوان مقر حکومت آل حسنویه و گنجور در زمان آل بویه در آمد و از قرن ششم هجری پس از ساخته شدن شهر جدید خرم آباد این قلعه نیز بنام خرم آباد معروف شد و احتمالا نام فلک الافلاک در دوره قاجار به آن اطلاق شده است.

از بدو شکل گیری، این بنای عظیم و دیدنی تا به حال کاربری های سیاسی، نظامی، خزانه سلطنتی، مقر حکومتی، پادگان نظامی و زندان سیاسی داشته است و اکنون نیز به عنوان موزه باستانشناسی، مردم شناسی و آزمایشگاه مرمت اشیا و چایخانه سنتی از آن استفاده می شود.

این بنای کم نظیر مربوط به دوره ساسانی است و به شماره 883 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

این قلعه در برخی منابع به نامهای "شاپور خواست"، سابر خواست" و "فلک الافلاک" نامگذاری شده است. در مجاور این قلعه باستانی چشمه پرآب نیز وجود دارد که زیبایی خیره کننده ای را به این بنای باستانی بخشیده است.

فلک الافلاک در انتظار ثبت جهانی

به هر حال به نظر می رسد تلاش برای آزادسازی این بنای تاریخی زمینه ایجاد یک مجموعه منحصر به فرد تفریحی، تاریخی و توریستی را فراهم خواهد کرد.

این مطلب از آن جهت حائز اهمیت است که به گفته رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان لرستان ثبت جهانی قلعه تاریخی و باستانی فلک الافلاک به عنوان یکی از مصادیق نبوغ بشری و یکی از بناهای منحصر به فرد دنیا در دستور کار قرار دارد.

این در حالی است که بنابر گزارش میدانی مهر همچنان این قلعه باستانی در محاصره ساختمانهای دستگاههای اجرایی قرار گرفته است و به نظر می رسد عزمی مضاعف برای آزادسازی این بنا باید به کار گرفته شود.

90 درصد قلعه در محاصره دستگاههای اجرایی

تخریب کانون اصلاح و تربیت خرم آباد، تخریب 39 باب مغازه حریم این قلعه و بخشی از ساختمان ارتش در راستای اجرایی شدن مصوبات هیئت دولت و مجلس از جمله اقدامات صورت گرفته در این زمینه است ولی همچنان حدود 90 درصد حریم قلعه فلک الافلاک آزادسازی نشده است.

یکی از ارگانهایی که تاکنون اقدام به آزادسازی حریم قلعه فلک الافلاک نکرده است دانشگاه لرستان است. به گفته رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان لرستان یکی از مشکلاتی که در زمینه اجرای مصوبه آزادسازی حریم قلعه تاریخی فلک الافلاک وجود دارد این است که با وجود پرداخت پول ساختمان های دانشگاه لرستان در حریم این بنای باستانی هنوز این ساختمانها تخلیه نشده است.

محمد رحمدل پیش از این با بیان اینکه در دور دوم سفر هیئت دولت به لرستان ایجاد پنج موزه جدید از جمله موزه های مردم شناسی، باستان شناسی، مفرغ و موزه شهدا در لرستان به تصویب رسیده است، یادآور شد: سازمان میراث فرهنگی استان قصد دارد این موزه ها را در حریم قلعه فلک الافلاک بنا کند که هنوز دانشگاه لرستان این حریم را آزاد نکرده است.

و اما در آخرین اظهار نظرها پیرامون تامین اعتبار آزادسازی حریم قلعه فلک الافلاک نماینده مردم خرم آباد در مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون عمران از گنجاندن این اعتبار در لایحه بودجه سال آینده خبر داده بود.

محمد رضا ملکشاهی راد در این رابطه اظهار داشت: در لایحه پیشنهادی سال 89 بیش از 21 میلیارد تومان اعتبار برای آزاد سازی حریم قلعه فلک الافلاک لرستان و طوس استان همدان اختصاص یافته است.

به هر حال به نظر می رسد آزادسازی حریم قلعه تاریخی و باستانی فلک الافلاک به عنوان یک میراث ملی باید بیش از پیش مورد توجه مسئولان قرار گیرد تا با ایجاد یک مجتمع تفریحی و گردشگری جهانی علاوه بر محقق شدن زمینه ثبت جهانی این اثر شگرف فضا برای توسعه صنعت توریسم در این استان فراهم شود.

.............................................

صدیقه حسینی

• < قبلی
• بعدی >