یادمان
مجموعه آرامگاهی سلطان العارفین محافظت نمیشود - آسیب میخ بنرها و پارچه نوشتهها بر بنای ایلخانی بایزید بسطام
- يادمان
- زیر مجموعه: ديده‌بان یادگارهای فرهنگی و طبيعی ایران
- دوشنبه, 04 ارديبهشت 1391 07:36
- آخرین به روز رسانی در دوشنبه, 04 ارديبهشت 1391 07:36
- نمایش از دوشنبه, 04 ارديبهشت 1391 07:36
- بازدید: 4069
مجموعه آرامگاه بایزید بسطامی، بنایی بازمانده از دوران ایلخانیان است. با این حال اما دیوارههای این بنای آجری و زیبا هر ساله در مناسبتهای مختلف مذهبی و دینی از انواع پارچه نوشتهها و بنرهای مناسبتی پوشیده میشود. اغلب این بنرها و پارچه نوشتهها بدون در نظر گرفتن اصول حفاظتی به وسیله میخ به آجرهای 800 ساله این بنا آویزان میشود.
shock drop air force 1 full uv reactive | nike lunar force one hypebeast shoes price guide - Nike Kobe 7 - TransparenciaShops
خبرگزاری میراث فرهنگی – گروه میراث ـ مجموعه آرامگاه بایزید بسطامی جزو آن گروه از مجموعههای آرامگاهی بزرگ با طرح نامنظم به حساب می‌آید که قدیمترین آثار آن به قرنهای سوم تا پنجم بر میگردد. با این حال اما بیشترین قسمتهای این مجموعه در دوره ایلخانیان و پس از آن ساخته شدهاست. این مجموعه در مرکز شهر بسطام و در مجاورت مسجد جامع و مدرسه شاهرخیه قرار داشتهاست و اکنون نیز مهمترین اثر تاریخی این شهر به شمار می‌آید.
میخ ها و داربست های آسیب زا
با این وجود اما این بنای آجری بازمانده از عهد ایلخانیان که هم اکنون متولی آن سازمان اوقاف و امور خیریه است در طول سالها به دلیل عدم محافظت و مراقبتهای منطبق بر اصول محافظت از آثار تاریخی تا حدود زیادی آسیب دیدهاست.
بخش زیادی از آسیبهای وارد شده به این بنای ایلخانی به دلیل نصب انواع پارچه نوشته و بنرهای مناسبتی به وسیله میخ است که در مراسمات مختلف مذهبی بر دیوارههای آجری این بنا نصب میشود. در همین رابطه محمد رضویپور تحصیل کرده رشته باستانشناسی و فعال میراث فرهنگی در شهرستان شاهرود به CHN می گوید: «تا کنون فرو کردن این میخها و نصب پارچه نوشتهها و بنرها، آسیبهای زیبایی به آجرهای دیوارههای بنا وارد کرده، با این حال اعتراضات و نگرانیهای فعالان میراث فرهنگی شاهرود و بسطام در اینباره بینتیجه ماندهاست. ما مخالف نصب این پارچه نوشتهها در مراسمات مذهبی نیستیم اما از مسئولان درخواست میکنیم با رعایت اصول محافظت از بناهای تاریخی این کار انجام شود.»
این باستان شناس تاکید میکند: «بدون شک اگر هر چه سریعتر از این گونه آسیبها که به راحتی میتوان با روشهای صحیحتر جایگزین شود پیشگیری نشود شدت آسیب های وارد شده به بنا بسیار بیشتر میشود. البته مشکل این بنا تنها به نصب میخ خلاصه نمیشود چرا که در پارهای مواقعهای فلزی سنگین نیز به دیوارههای بنا تکیه داده میشود که این مسئله نیز برای آن خطرآفرین است.»
رضوی پور در ادامه میگوید: «در این محوطه علاوه بر آرامگاه ساده و بیپیرایه بایزید که در حیاط مجموعه واقع است آرامگاهی منسوب به امام زاده محمد (ع) نیز هست که بنا به روایتى، محل دفن فرزند امام صادق (ع) یا نوه او است.»
او میافزاید: «بقعه اما‌م‌زاده محمد شبیه گنبدى است که در فاصله 15 متری سمت شمال آن ساخته شده و تقریباً قرینه یکدیگر هستند. گنبد سمت شمال آن، به نام گنبد غازان‌خان معروف است و بناى آن را به غازان‌خان مغول نسبت مى‌دهند. در میان این دو گنبد، ایوانى است که نام ایوان غازان‌خان را بر خود دارد. در داخل این ایوان چیزى نیست و سطح آن نیز کوچک و بن‌بست است. بر روى ایوان گچبرى‌هایى دیده مى‌شود. کارشناسان معتقدند ساختمان آن تقریباً متناسب و با اسلوب صحیح معمارى ساخته شده است.»
رضوی پور در ادامه با اشاره به اسلوب ساخت این مجموعه بناها میگوید: «بنای امام زاده شبیه گنبد غازان خان و قرینه آن است. بنای اولیه بقعه از غازان خان است که در زمان سلطان محمد خدابنده اولجایتو تعمیر شده است.حرم اما‌م‌زاده به صورت اتاق مربع است. چهار گوشواره اضلاع مربع را به هشت ضلعی و سپس به دایره تبدیل میکند که این دایره پایه گنبد را تشکیل میدهد .سقف و اطراف حرم با نقاشیهای زیبایی تزئین شدهاست، اطراف حرم از کاشیهای شش ضلعی لاجوردی و فیروزهای با حاشیهای از کاشیهای گلدار پوشیده شدهاست.»
کاشی های فیروزه ای گنبد در حال ریزش
علاوه بر موارد گفته شده نمای خارجی گنبد نیز از کاشیهای فیروزهای پوشیده شده که بهمرور زمان مقدار زیادی از این تزئینات فرو ریختهاست، به گونهای که هم اکنون بخشهایی از این گنبد به رنگ آجرهای تعبیه شده در زیر گنبد لاجوردی دیده میشود.
مقبره بایزید بسطامی داری یک پنجره مسقف آهنی است. روی قبر یک سنگ مرمر قرار دارد که کلماتی از مناجات مشهور علی ابن ابی طالب (ع) بر آن حک شده است. آن طور که از این سنگ برمیآید؛ متعلق به شخصی به نام قاضی ملک است که احتمال می‌رود حاکم قومس بوده باشد.
مقبره این عارف نامی در شهر بسطام و شمال مقبره امام زاده محمد قرار دارد. مقبره بایزید که به سلطان العارفین مشهور است، فاقد هرگونه تزئینات بوده و به نظر می‌‌رسد هیچگاه ساختمانی مشابه مقبره دیگر بزرگان بر روی آن بنا نشده باشد.
بایزید که بود
طیفور ابن عیسى ابن آدم ابن سروشان، مشهور به بایزید بسطامى، از مشایخ بزرگ صوفیه و از مشهورترین عرفاى ایران است. از زندگى او اطلاع چندانى در دست نیست و زندگینامه اش با افسانه‌ها درآمیخته است. گفته می شود جدش گبر و از بزرگان بسطام بوده و مسلمان شد. بایزید بعد از مدت‌ها سیاحت و ریاضت کشیدن، به بسطام باز آمد، بیشتر عمر خود را در آنجا گذرانید، و در همانجا درگذشت. وى شخصاً اثرى از خود به جا نگذاشت. اما سخنان او را پیروان و مریدانش گرد آورده‌اند که در مراجع مختلف مانند: طبقات الصوفیه، و تذکره‌الاولیاء نقل است.
