جنگلها موهبتی که از دست می روند
- ميراث معنوي
- نمایش از شنبه, 04 ارديبهشت 1389 07:14
- بازدید: 3611
به گزارش خبرنگار مهر در خرم آباد، در حالیکه در سالهای اخیر بسیاری از چشمه ها و سرابهای استان لرستان با کمبود آبدهی مواجه شده اند، وضعیت گرد و غبار هر روز بیشتر انسان را آزار می دهد، هوای لرستان گرمتر شده است و بسیاری مشکلات دیگر سئوالی که اذهان را درگیر کرده است این است که علت این مشکلات چه می تواند باشد؟
چشمه سراب "کی" در شهرستان چگنی که زمین های بسیاری را در پایین دست خود آبیاری می کند در چند سال اخیر یا خشک بوده و یا آبدهی محدودی داشته است؛ سراب دوره کم آب شده است و هر ساله از میزان آبدهی چشمه های سراب "ناوه کش" و سراب "چنگایی" کاسته می شود.
بسیاری از چشمه های خرم آباد، چشمه "کدخدای" کوهدشت، چشمه "طول کش" پلدختر نیز با کم آب مواجه شده اند این در حالیست که میزان آب جاری رودخانه های خرم آباد و کشکان نیز به دلیل خشکسالیهای سالهای گذشته کم شده است که همه این موارد بروز خشکسالیهای دراز مدت را هشدار می دهند.
افزایش 5 تا 8 درجه ای هوای مناطق جنوبی لرستان
چرا استانی که بر روی منابع بسیار غنی آبهای زیرزمینی واقع شده و به گفته تاریخ نویسان زیبایی های طبیعی، رودخانه های خروشان، آبشارهای بی نظیر، چشمه های فراوان و جوشان و حیات وحش آن از حیث زیبایی قابل توصیف نبوده است چرا و چگونه به چنین سرنوشتی دچار شده است؟
طی 20 سال گذشته میانگین دمای هوای منابع جنوبی استان لرستان شامل شهرهای خرم آباد، پلدختر و کوهدشت بین پنج تا هشت درجه گرمتر شده است به طوریکه در بسیاری از روزهای تیر و مرداد ماه شهر خرم آباد به عنوان یکی از گرمترین مراکز استانهای کشور تبدیل می شود.
علاوه بر این در طول فصول مختلف سال این استان شاهد پدیده گرد و غبار در سطح شهرهای استان بوده است. پدیده ای که قبلا وجود نداشته و حال با توجه به خشکسالی های مستمر در کشورهای همسایه به معضلی برای این استان تبدیل شده است.
به راستی چگونه دمای هوای استان لرستان دچار چنین افزایش غیرقابل باوری شده است و علت بروز پدیده آلودگی هوا در این استان در چیست؟
نفوذ پذیری خاک جنگلها 40 برابر بیشتر از خاکهای غیر جنگلی است
مدیر کل منابع طبیعی استان لرستان در این رابطه در گفتگو با خبرنگار مهر در خرم آباد با تشریح جایگاه ویژه جنگلها در استان، اظهار داشت: جنگلها در تغذیه آبهای زیرزمینی و کنترل آبهای سطحی اهمیت زیادی دارند.
احمد رضا کلانتری ادامه داد: عرصه جنگلها و مراتع در اثر فعالیت جانوارن و ریشه دواندن گیاهان و درختان به داخل آن دارای منافذ متعددی است به طوریکه قادر است مقدار زیادی آب را در خود نفوذ داده و ذخیره کند.
وی ادامه داد: برای مثال برای نفوذ یک لیتر آب در اراضی جنگلی پهن برگ هفت دقیقه، در زمین های کشاورزی 47 دقیقه و در محیط خارج از جنگل 4.2 ساعت وقت لازم است که این امر نشان می دهد خاصیت نفوذپذیری خاک جنگلهای پهن برگ 40 برابر بیشتر از خاک غیر جنگلی است.
60 درصد اکسیژن دنیا به وسیله جنگلها تامین می شود
مدیر کل منابع طبیعی استان لرستان به اهمیت جنگل در زندگی انسان اشاره کرد و بیان داشت: به طور کلی جنگلها موجب می شوند نزولات آسمانی فرصت و امکان نفوذ در خاک را پیدا کند و جاری شدن آب در سطح زمین کم شود که در مجموع در کنترل آبهای سطحی نقش بسیار موثری دارند.
کلانتری همچنین به نقش جنگلها در تولید اکسیژن اشاره کرد و گفت: جنگلها و مراتع به طور کلی گیاهان سبز در نتیجه عمل کربن گیری، به طور مرتب گاز کربنیک های هوا را که در اثر تنفس انسانها، حیوانات، فعل و انفعالات شیمایی و آلودگیهای محیط زیست وارد هوا می شوند را جذب کرده و گاز اکسیژن که یک ماده حیاتی است را تولید می کنند.
وی یادآور شد: در مجموع حدود 60 درصد از اکسیژن مصرفی جهان به وسیله جنگلها تامین می شود و به همین دلیل تلطیف شدن هوا و تامین اکسیژن مورد نیاز جانداران از فواید مهم جنگلها است.
مدیر کل منابع طبیعی استان لرستان با اشاره به نقش جنگلها در جلوگیری از فرسایش خاک، خاطر نشان کرد: همچنین جنگلها به کمک شاخ و برگ درختان از سرعت باد می کاهند و با ریشه خود خاک را حفظ می کنند و مانع ایجاد فرسایش می شوند.
هر هکتار جنگل 68 تن گرد و غبار هوا را جذب می کند
کلانتری ادامه داد: نزولات آسمانی در مناطق فاقد پوشش جنگلی به صورت آبهای سیل آسا جاری می شوند که چون مقاومتی در برابر خود نمی بینند ذرات ریز و درشت خاک را حمل می کنند و به تدریج در مسیر خود و یا در پشت سدها، دریاها و دریاچه ها رسوب می کنند.
وی همچنین به نقش جنگلها در مبارزه با گرد و غبار و آلودگی هوا اشاره کرد و بیان داشت: مواد سمی موجود در هوای شهرها فقط از لوله اگزوز ماشین ها و یا دودکش کارخانه های داخل شهر خارج نمی شود بلکه بادهایی که از اطراف می وزند نیز موجب می شوند گرد و غبار و گازهای کارخانه ای اطراف هم وارد شهرها شود.
مدیر کل منابع طبیعی استان لرستان افزود: درختان در جلوگیری و کاهش آلودگی هوا نقش اساسی دارند به طوریکه باد حمل ذرات ریز را شانه کرده و می تواند در هر هکتار تا 68 تن گرد و غبار را هر بار در خود جذب کند.
کلانتری همچنین با تشریح نقش جنگلها در حفاظت از حیات وحش، یادآور شد: همچنین جنگلها دارای نقش موثری در اقتصاد جوامع هستند.
تبعات تخریب جنگلها و مسئولیت حفاظت از این سرمایه ملی
وی یادآور شد: جنگلها همچنین در جلوگیری از رانش زمین، وقوع بهمن، سر و صدای محیط، تولید مواد دارویی و نیز در افزایش بارندگی نقش مهمی دارد.
مدیر کل منابع طبیعی استان لرستان مهم ترین علل تخریب جنگلها را زغال گیری، تبدیل جنگلها به زمین کشاورزی، پروژه های راهسازی، گازرسانی، لوله کشی نفت، استخراج معادن، چرای بی رویه دام، آتش سوزی و پیدا شدن آفت و بیمارها برشمرد.
کلانتری یادآور شد: تخریب جنگلها دارای تبعاتی چون پایین رفتن سطح آبهای زیرزمینی و خشک شدن قنات ها و چشمه ها، کم شدن آب رودخانه ها، بالا رفت دمای هوا و پیدایش مناطق کویری، آلودگی هوا، فرسایش و نابودی خاک، نابودی حیات وحش، پر شدن سدهای آبی از خاک و املاح در اثر فرسایش خاک، آسیب پذیری شدن محصولات کشاورزی توسط آفات و بروز سیل در هر بار بارش شدید را به دنبال دارد.
وی با اشاره به قوانین و مقررات پیرامون حفظ، توسعه و احیا جنگلها، خاطر نشان کرد: در سند چشم انداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404 بر ایجاد عزم ملی برای احیا منابع طبیعی تجدید شونده و توسعه پوشش گیاهی برای حفاظت و افزایش بهره وری مناسب و سرعت بخشدیدن به روند تولید این منابع و ارتقا بخشیدن به فرهنگ عمومی تاکید شده است.
به هر حال به نظر می رسد در شرایط کنونی یکی از مهمترین راهکارهای مبارزه با آلودگی هوا و بسیاری مشکلات دیگر که گریبان جامعه امروز را گرفته است حراست از جنگلها و تلاش برای احیا و توسعه این سرمایه ملی است.
