ایران‌بوم

ورزش قهرمانی امری علمی و تخصصی است که صاحب‌نظران صلاحیت نقد و ارزیابی آن‌را به عهده دارند. اما در جامعه‌شناسی به پدیده ورزش و ورزش قهرمانی از منظر اجتماعی نگاه می‌شود و در سیر تحول جامعه به آن می‌پردازند. ورزش قهرمانی را بسیاری از جامعه‌شناسان سمبل ظهور و بروز اراده فردی در سایه مدیریت علمی می‌شمارند که موجب افتخارآفرینی برای کشور و ملت‌ها می‌شود. در ادبیات تاریخی ایران نیز واژه «قهرمان» جایگاه خاصی دارد که در شرح آن نزدیک‌ترین توصیف قهرمانی را «فتوت» خوانده‌اند.

هر چهار سال، یکبار، دو رویداد المپیک و پارالمپیک محل نمایش اراده فردی ورزشکاران کشورها می‌شود که قهرمانی را با سرود و پرچم ملی کشور خود به اهتزاز درمی‌آورند و جهانیان نام آن کشور را با نام قهرمان ورزشکار با احترام به خاطر می‌سپارند. هر بار که المپیک و پارالمپیک انجام می‌گیرد، گزارش‌های خبری و رسانه‌ای بیشتر معطوف به المپیک می‌شود و چون بعد از فروکش کردن موج خبرها و گزارش‌ها درباره رقابت‌های ورزشکاران در المپیک، پارالمپیک برگزار می‌شود، در عمل التفات خبری و بازتاب گزارش های پارالمپیک تا حدودی در محاق قرار می‌گیرد، بخصوص که بسیاری از کشورها یا در پارالمپیک شرکت ندارند یا شرکت‌کنندگان معدودی دارند. اما برای ایران تجربه پارالمپیک متفاوت است. بعد از جنگ تحمیلی پدیده معلولین شکل رسمی و واقعیت آشکار به خود گرفت. در مسیر تجربه معلولین بخصوص معلولین جنگ، ایران صاحب افتخارهایی شده و در جنبه‌های علمی، فرهنگی و ورزشی بیشترین قهرمانان را بازآفریده است.

قهرمانان معلول زن و مرد ایران در ادوار پارالمپیک، همواره در صدر درخشیده‌اند و با به اهتزاز درآوردن پرچم و به طنین انداختن سرود جمهوری اسلامی ایران، اراده قهرمانی را به جهانیان نشان داده‌اند.

مردم همواره به گزارش‌های ورزشی المپیک علاقه‌مندی نشان می‌دهند اما هنگامی که پارالمپیک آغاز می‌‌شود؛ نه‌تنها با نگاه به ورزشکاران ایرانی احساس افتخار می‌کنند، حس عاطفی و فرهنگ همبستگی ملت نیز در نگاه به تلاش قهرمانان ورزشکار در پارالمپیک به اوج می‌رسد. نمایش صحنه‌های پارالمپیک فقط نگاه به رقابت‌های ورزشکاران عادی، آن‌طور که در المپیک دیده می‌شود، نیست. این نگاه متفاوت است و هر قهرمان ورزشکار در پارالمپیک به بینندگان صحنه این رقابت‌ها، درس اراده، تلاش و باز تلاش و مقاومت در برابر سخت‌ترین حادثه انسانی یعنی معلولیت می‌دهد. پارالمپیک به عیان به همه پیام می‌دهد که معلولیت پایان زندگی نیست بلکه آغاز آن و نشانه صلابت و اراده انسان‌ها است. قهرمانان در پارالمپیک درس امید به همه می‌دهند. اگر یک سینماگر زندگی معلول ایرانی را در مقاطع مختلف، تا زمانی که آنها چهره‌ای درخشان در هنر، ادبیات، دانش یا قهرمان پارالمپیک می‌شوند،‌ به تصویر می‌کشید،‌ می‌توانست «اراده قهرمانی» را به صورت تجربه‌ای آموزنده، برای نسل‌ها به یادگار بگذارد.

این قلم عاجز است به شرح و تفسیر صلابت اراده قهرمانان ورزشکار ما در پارالمپیک بپردازد، اما گلایه‌ای نیز دارد. آن‌طور که شایسته است ما در مجموعه رسانه‌ای داخل کشور یعنی مطبوعات و بخصوص صدا و سیما بهای لازم را به انعکاس قهرمانی قهرمانان خود در پارالمپیک نداده‌ایم؛ اگرچه امسال همه فضای رسانه‌ای کشور معطوف به اجلاس غیرمتعهدها شد و ناچار باید اینچنین می‌شد. اما در این چند روز بعد از پایان اجلاس نیز همچنان انعکاس گزارش‌ها از قهرمانی ورزشکاران ما در پارالمپیک محدود و معدود است. هر بخش از مدال‌آوری فرد ورزشکار معلول در پارالمپیک می‌تواند با مصاحبه‌های متعدد از جمله مصاحبه با خانواده‌ها و فرزندان آنها، همان‌گونه که در بخش‌هایی از رقابت المپیک انجام گرفت،‌ پوشش خبری، داده شود. تلاش آنها با همه مشکلات برای رسیدن به سطح قهرمانی جهان برای بسیاری از جوانان ما درس‌های آموزنده و امیدآفرین دارد. نگارنده گزارشی از یک قهرمان معلول انگلیسی در پارالمپیک امسال در یک رسانه انگلیسی دید. این گزارش تنها شرح افتخارآفرینی آن قهرمان ورزشکار انگلیسی نبود. گزارش مسیر زندگی یک انسان با اصل غلبه بر معلولیت و نشان اراده‌ای بود که با وجود معلولیت، خود را قهرمان یک ملت کرد و اینکه یک ملت باید به او افتخار کند. پرسش همین است. می‌توان در حرفه و کار رسانه‌ای، هم یک گزارش خبری مختصر و ساده از رویدادهای پارالمپیک ارائه داد و هم می‌توان آن‌را موضوع روز کرد تا آنجا که محاوره ملی مردم شود تا خانواده‌های آنها، تلاش فرزند یا پدر قهرمان خود را افتخار یک ملت بدانند. به هرحال در این چند روز فرصت باقی است تا آن‌گونه که باید و شایسته است به تلاش قهرمانانه ورزشکاران ملی خود در پارالمپیک بپردازیم. اگرچه ستون محک خود را در جایگاه نوشتن مطالب سیاسی، فرهنگی تعریف کرده است، اما این قصور را داشته که به یکی از مهم‌ترین رویدادهای اجتماعی کشور، یعنی پارالمپیک و افتخارآفرینی ملی قهرمانان ورزشکار در آن، دیر پرداخته است. باید از زنان و مردان قهرمان ورزشکار در پارالمپیک که به همت آنان سرود جمهوری اسلامی ایران در صحنه بین‌المللی نواخته و پرچم ما در جایگاه این رویداد بین‌المللی برافراشته می‌شود، درس اراده و امید بیاموزیم.