پنج شنبه, 09ام فروردين

شما اینجا هستید: رویه نخست تازه‌ها نگاه روز یادداشت - به انگیزه‌ی یکصد و هشتمین خجسته سالگرد مشروطیت ایران

نگاه روز

یادداشت - به انگیزه‌ی یکصد و هشتمین خجسته سالگرد مشروطیت ایران

دکتر هوشنگ طالع

دوره‌ی نخست (مجلس اول ) مشروطیت ایران روز 14 مهرماه 1285 ( 7 اکتبر 1906 ) گشایش یافت و پس از گذشت یک سال و 8 ماه و هفده روز یعنی روز سه شنبه دوم تیر ماه 1287 ( 23 ژوئن 1908 ) از سوی محمدعلی شاه به توب بسته شد.

مجلس دوم با عدم پذیرش اولتیماتوم روسیان درباره اخراج شوستر مستشار مالیه از ایران و گذشتن نیروهای ارتش تزاری از مرزهای کشور از سوی دولت وقت منحل گردید .

مجلس سوم به دلیل تجاوز نیروهای عثمانی به پشت‌گرمی امپراتوری آلمان و سپس روسیان و انگلیسیان با وجود اعلان بی‌طرفی ایران در جنگ نخست جهانی ، به دلیل مهاجرت گروهی از نمایندگان مجلس شورای ملی و تکمیل دولت موقت برای نبرد با بیگانگان از اکثریت افتاد و منحل گردید.

در دوران کمابیش شش ساله‌ی فترت میان مجلس سوم و چهارم، روز یکم اسفندماه 1299 مشروطیت ایران ، برای بار دوم مورد کودتا قرار گرفت . در این میان روز یکم تیرماه 1300 مجلس پنجم گشایش یافت ؛ اما رفته رفته با روی کار آمدن و نیرو گرفتن رضا‌خان و سپس رضاشاه ( عامل نظامی کودتای دوم ) مشروطیت تا سال 1320 خورشیدی تعطیل شد گرچه ظاهر آن حفظ گردید . بر اثر به حاشیه رانده شدن مشروطیت و نیرو گرفتن دیکتاتوری ، آرارات کوچک از ایران تجزیه شد و قرارداد 1312 خ ( 1933 م ) یعنی تمدید قرارداد دارسی به مدت 60 سال دیگر بر کشور تحمیل شد و سرانجام ایران در پنجه‌ی نیروهای اشغال‌گر روس ، انگلیس و آمریکا رها شد .

مجلس سیزدهم با وجودی که انتخابات آن در دوران خودکامگی برگزار شده بود ، با قرار گرفتن در حال و هوای مشروطیت توانست در آن شرایط سخت و هولناک از منافع ملی پاسداری کند . مجلس چهاردهم  پانزدهم و شانزدهم نه تنها توانست برابر فشار خردکننده‌ی روسیان برای گرفتن امتیاز نفت شمال مقاومت کند ، آذربایجان را نیز پس از جدایی یک ساله به آغوش مام میهن بازگرداند  تجزیه‌ی مهاباد را ناکام گذارد و دست آخر صنایع نفت را در سرتاسر کشور ملی کرد و همچنین شیلات شمال را نیز ملی کرد .

اما روز 28 امردادماه 1332 برای بار سوم مشروطیت ایران با کودتای انگلیسی ـ آمریکایی از کار افتاد . در دوران کودتا و  نیمه‌جانی مشروطیت قریه فیروزه و نیز گله جزیره‌ی بحرین از ایران تجزیه شد و قضاوت کنسولی (کاپیتولاسیون ) درباره‌ی آمریکایی‌ها بر قرار گردید . [...]

اما مجلس یکم  افزون بر آن که قرارداد 1907 میلادی یا تقسیم ایران به سه منطقه‌ی نفوذ که میان روسیان و انگلیسیان بسته شده بود کان لم یکن اعلام کرد قوانین مهم زیر را نیز تصویب و اجرایی کرد :
   قانون آزادی مطبوعات
   قانون تشکیلات ایالات و ولایات همراه با دستور کار
   قانون انجمن‌های ایالتی و ولایتی
   قانون بلدیه ( شهرداری )
   قانون وظایف
   قانون اساسی
   متمم قانون اساسی
   قانون انجمن‌های تجاری
   قانون نواقل بلدی] حمل ونقل / ترابری شهری[
   قانون تعیین مقرری دربار سلطنتی
   قانون عدلیه  ]به علت کودتا ناتمام ماند[
   قانون ممیزی علمی
   قانون تصویب پروگرام برنامه کابینه محمد ولی خان سپهدار اعظم
   برقراری تساوی حقوق پیروان مذاهب مختلف و...

سه شنبه 14 امردادماه 1393
هوشنگ طالع

نوشتن دیدگاه


تصویر امنیتی
تصویر امنیتی جدید