ایران‌بوم

سرطان سینه یکی از شایع‌ترین بیماری‌ها در خانم‌ها است و این در حالی است که سازمان بهداشت جهانی پیش‌بینی می‌کند این بیماری تا سال 2015 میلادی حدود 15 میلیون نفر قربانی بگیرد.

نمشي , adidas bold age leggings girls dance studio - تسوق تشكيلة اديداس اوريجينالز للأطفال مع تخفيضات 25 - 75% أونلاين في السعودية | Adidas Superstar Cloud White/Core Black - Core Black FV2819 - james harden adidas commercial 2018 schedule 2017

بررسی‌ها نشان می‌دهد که سرطان سینه در کشور‌های پیشرفته 4 برابر کشور ما است، اما مرگ و میر ناشی از ابتلا به این بیماری در کشورهای جهان سوم بیشتر اتفاق می‌افتد، طبق آمار وزارت بهداشت و درمان 27 نفر از هر 100 هزار زن در کشور در طول زندگی به این بیماری مبتلا می‌شوند.

کارشناسان بهداشت و درمان معتقدند در کشورهای پیشرفته خانم‌ها در مورد بیماری سرطان سینه آگاهی زیادی دارند و اغلب در کشورشان برنامه منظمی برای غربالگری این بیماری در نظر گرفته شده است و از این رو آن را سریع تشخیص می‌دهند و در مراحل اولیه درمان می‌شوند.

اما در کشورهای در حال توسعه، خانم‌ها به دلیل ناآگاهی و ترس از عوارض درمان، معمولاً مراجعه به پزشک را به تعویق می‌اندازند و در مراحل پیشرفته و غیرقابل درمان به پزشک مراجعه می‌کنند که در نتیجه پاسخ مطلوبی از درمان نمی‌گیرند.

آنان می‌گویند اولین و مهم‌ترین اقدام برای مقابله با سرطان سینه در کشور، اطلاع‌رسانی و آموزش خانم‌ها در مورد علائم این بیماری و نحوه تشخیص و درمان آن است.

در حال حاضر بر اساس آمار منتشر شده در کشورمان، بیشتر بیماران مبتلا به سرطان سینه متاسفانه در مراحل پیشرفته که با درگیری غدد لنفاوی همراه است، به پزشک مراجعه می‌کنند و این در حالی است درمان این بیماری زمانی موفقیت آمیز است که سرطان به غدد لنفاوی دست‌اندازی نکرده باشد.

آمار سرطان سینه

دکتر صفا نجفی ـ فوق‌تخصص خون‌شناسی در مورد سرطان سینه به گزارشگر روزنامه اطلاعات می‌گوید: خوشبختانه وزارت بهداشت و درمان با تلاش‌های زیادی که در مورد ثبت موارد ابتلا به سرطان انجام داده است، در 5 سال اخیر پیشرفت‌های زیادی به دست آمده است، به طوری که الان از آمار دقیق سرطان سینه در کشور اطلاع داریم.

وی با بیان این مطلب که در آمار ثبت سرطان وزارت بهداشت و درمان اعلام شده که در سال 1388 حدود 13هزار مورد سرطان سینه جدید ثبت شده است، می‌افزاید: این آمار نسبت به کشورهای غربی خیلی کمتر است.

دکتر نجفی در مورد آمار سرطان سینه در ایران می‌گوید: وزیر بهداشت و درمان در ابتدای سال جاری اعلام کرده است که اگر زنان ایرانی به طور متوسط 74 سال عمر کنند، به ازا هر 12 تا 13 زن ایرانی یک مورد سرطان سینه خواهیم داشت.

این عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی خاطرنشان می‌کند: در حال حاضر دو عامل در به وجود آمدن سرطان‌ها مؤثر هستند که عبارتند از علل ژنتیکی و علل محیطی، که بسیاری از عوامل ژنتیکی و محیطی ناشناخته هستند.

امروزه ثابت شده است که 15 تا 20 درصد از سرطان‌های سینه مستقیماً بر اثر یک شاخص ژنتیکی به وجود می‌آیند و در حال حاضر حدود 5 ژن شناسایی شده‌اند که متاسیون (تغییر شکل در این ژن‌ها) باعث ایجاد سرطان سینه در افرادی می‌شود که آن را به ارث برده‌اند.

در حال حاضر دو مورد از این ژن‌ها شناسایی شده‌اند، به طوری که ما می‌توانیم آن‌ها را در آزمایشگاه از خون محیطی فرد مبتلا به سرطان بررسی کنیم.

وی با بیان این مطلب در خانواده‌هایی که سرطان سینه در سنین جوانی اتفاق می‌افتد، معمولاً برخی از افراد درجه یک خانواده در معرض خطر هستند، یادآوری می‌کند: بررسی‌ها نشان می‌هد برخی از اعضای این خانواده‌ها به سرطان سینه مبتلا بود‌ه‌اند و حتی در آن خانواده‌ها مردان هم مبتلا به سرطان سینه شده‌اند.

از این رو ما این افراد را در مورد این دو ژن خاص که به «براک وان» و «براک تو» معروف هستند، معاینه می‌کنیم که خوشبختانه در کشور ما روش مناسب برای اندازه‌گیری این ژن‌ها وجود دارد.

دکتر نجفی همچنین می‌گوید: وقتی در فرد مبتلا این ژن پیدا می‌شود، توانایی آن را پیدا می‌کنیم که افراد خانواده را برای این ژن غربالگری کنیم اگر افراد خانواده فرد مبتلا این ژن را داشته باشند، آن وقت ما می‌توانیم با استفاده از روش‌های پیشگیری (جراحی، دارویی و غربالگری خاص) فرد را از خط ابتلا به سرطان سینه نجات دهیم.

وی در مورد نقش فاکتورهای محیطی در بروز سرطان سینه می‌افزاید: متاسفانه ثابت کردن تأثیر فاکتورهای محیطی در بروز سرطان، خیلی سخت است.

زیرا مطالعات بسیار زیاد، طولانی مدت و وقت‌گیر خواهد و این در حالی است که ما فاکتورهای کمی می‌شناسیم که در سرطان سینه از نظر محیطی موثرند و افرادی که اطلاعات‌شان در این زمینه کم است، گاهی صحبت‌هایی می‌کنند که پایه و اساس علمی ندارد، به عنوان مثال فلان ماده غذایی باعث سرطان سینه می‌شود و شنوندگان باید دقت کنند که خودشان را از مواد غذایی خاصی محروم نکنند.

این سرطان‌شناس با بیان این مطلب که استفاده از استروژن‌ها (هورمون جنسی زنانه) که مدت‌ها به خانم‌هایی که منوپوز می‌شدند به عنوان یک دارو تجویز می‌شد، یادآوری می‌کند: در گذشته این باور وجود داشت که استفاده از این هورمون از مشکلات این دوران مانند پوکی استخوان، تغییرات پوستی، عضلانی و بافتی جلوگیری می‌کند، اما امروزه ثابت شده است که استفاده از استروژن‌ به عنوان هورمون درمان در خانم‌های در سن منوپوز، باعث سرطان سینه می‌شود.

از این رو اکثر مجامع علمی استفاده از آن را ممنوع کرده‌اند، مگر در اشکال خاص. یکی دیگر از عوامل محیطی، چربی‌های اشباع شده است.

در بررسی‌های زیادی ثابت شده است استفاده زیاد از چربی‌های اشباع شده در غذاهای روزانه باعث ایجاد سرطان سینه می‌شود و از این رو باید افراد میزان این چربی‌ها را در مواد غذایی کم کنند. آخرین عامل ثابت شده در ایجاد سرطان سینه، چاقی است.

ما مقالات زیادی در این زمینه داریم. خانم‌های چاق که دارای بافت چربی بیش از حد زیرپوستی هستند، در معرض ابتلا به سرطان سینه قرار دارند.

از این رو ما به همه خانم‌ها سفارش می‌کنیم که تناسب اندام را رعایت کنند، از چربی زیر پوستشان بکاهند و از چاقی به شدت پرهیز کنند.

دکتر نجفی همچنین می‌گوید: از عوامل دیگر ابتدا به سرطان سینه می‌توان به درمان‌های نازایی اشاره کرد.

ما در طول نازایی از یکسری از داروها استفاده می‌کنیم که منشأ هورمونی دارند و امروزه محققان خیلی مشکوک هستند که درمان‌های نازایی آمار سرطان سینه را زیاد کند، به خصوص افرادی که چندین بار این اعمال را انجام داده‌اند و این کار احتمال سرطان سینه را در چند سال آینده در افراد یاد شده زیاد می‌کند و همچنین عوامل محیطی دیگری که برای انواع سرطان‌ وجود دارد، در مورد سرطان سینه هم وجود دارد که از جمله به استعمال دخانیات و مصرف بیش از حد الکل، می‌توان اشاره کرد.

علایم و نشانه‌های سرطان سینه

دکتر نجفی با اشاره به این مطلب که متاسفانه گاهی وقتی علایم و نشانه‌های سرطان سینه ظاهر می‌شود، برای درمان خیلی دیر شده است، می‌افزاید: وقتی خانمی غده دو سانتی‌متری در سینه‌اش لمس می‌کند، این توده معمولاً به غدد لنفاوی زیر بغل حمله کرده است از این‌رو ما به خانم‌ها پیشنهاد می‌کنیم که مواظب باشند و بعد از ازدواج در سنین 30 تا 35 سالگی به متخصص زنان مراجعه کنند و معاینه سینه شوند، چرا که معاینه توسط یک پزشک متخصص، بهترین روش برای تشخیص بیماری است.

وی سپس یادآوری می‌کند: هرگونه تغییر رنگ، تغییر اندازه، فرو رفتگی، احساس سفتی و احساس توده در سینه باید به دقت پیگیری شود. به خانم‌های بالای 40 سال توصیه می‌کنیم که هر سال حتماً ماموگرافی کنند و نیز خودشان را معاینه کنند و با دیدن هرگونه علامت غیرطبیعی، به پزشک معالج‌شان اطلاع دهند.

این متخصص سرطان‌شناسی در مورد استفاده از سونوگرافی سینه می‌گوید: استفاده از هر روش تصویربرداری منوط به تشخیص پزشک متخصص است. اگر جراح یک روش تصویربرداری برای بیمار در نظر بگیرد، انجام دادن آن اجباری است. به عنوان مثال می‌گویند ارزش سونوگرافی در خانم‌های جوان بیشتر از ماموگرافی است و در خانم‌های مسن اهمیت ماموگرافی بیشتر است، حال آن‌که جراح باید در این مورد تصمیم بگیرد.

درمان سرطان سینه

دکتر نجفی در مورد درمان سرطان سینه اظهار می‌دارد: وقتی سرطان سینه ایجاد شد، مهم‌ترین جز درمان آن است که بافت سرطانی از سینه خارج شود در گذشته‌های دور، کل بافت سینه را برمی‌داشتند و این مسأله از نظر روحی آشفتگی خیلی بدی در بیمار ایجاد می‌کرد، ولی خوشبختانه طی سال‌های اخیر تغییرات زیادی در جراحی سرطان ایجاد و وسعت جراحی کوچک شده است، به‌طوری که 90 درصد از خانم‌هایی که مبتلا به سرطان سینه هستند، نیاز به انجام اعمال بزرگ جراحی ندارند.

وی با بیان این مطلب که اولین قدم برای درمان سرطان سینه جراحی است، یادآوری می‌کند: متأسفانه سلول‌های سرطان سینه خیلی زود در غدد لنفاوی و نقاط دیگری از بدن پخش می‌شوند و بعدها می‌توانند منشأ یک سرطان مجدد باشند. زمانی که سرطان در کل بدن پخش می‌شود، کشنده است و پزشکان برای جلوگیری از این مسأله دو کار انجام می‌دهند که عبارتند از سینه عمل شده را تحت تشعشعات اشعه ایکس قرار دهند تا اگر سلول سرطانی کوچکی هم به جا مانده است، از بین برود. دومین کار که از همه جاگیر شدن سرطان سینه جلوگیری می‌کند، استفاده از دارو درمانی است که در سرطان سینه به دو صورت انجام می‌شود. در روش اول، شیمی‌درمانی است که در سرطان‌های دیگر هم انجام می‌شود و دوره آن 6 ماه است و روش دیگر هورمون درمانی است که 5 تا 8 سال طول می‌کشد.

وی در پاسخ به این پرسش که زمان مناسب برای شیمی‌درمانی در بیماران سرطانی چه هنگام است می‌گوید: در گذشته شیمی درمانی 21 روز بعد از عمل جراحی انجام می‌شد، بسیاری از افراد فکر می‌کنند که شیمی درمانی حتماً باید بعد از عمل جراحی باشد، ولی واقعیت این است در سرطان‌های سینه که توده بزرگ است یا تعداد زیادی از غدد لنفاوی درگیر است و یا خانم حتماً می‌خواهد سینه‌اش حفظ شود، می‌توان شیمی‌درمانی را قبل از عمل جراحی انجام داد که یک روش جدید کمکی به حساب می‌آید.

این عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی در مورد نقش قرص‌های ضدبارداری در بروز سرطان سینه می‌افزاید: این قرص‌ها به‌طور قطع تأثیری در بروز سرطان سینه ندارند و باعث سرطان سینه نمی‌شوند.

عوارض پس از درمان

دکتر ماندانا ابراهیمی ـ پژوهشگر مرکز سرطان‌شناسی در مورد عوارض پس از درمان سرطان سینه به گزارشگر روزنامه اطلاعات می‌گوید: این عوارض به دو دسته تقسیم می‌شوند، یکسری عوارض زودرس هستند که پس از عمل ایجاد می‌شوند، مانند ترشح از زخم یا عفونت که خیلی شایع نیستند و یکسری از عوارض هم ممکن است زیاد طول بکشند، مانند بیحسی دور زخم یا گز‌گز و مور مور آن ناحیه و نواحی زیر بغل عوارض دیگری هم دراز مدت هستند که مهمترین آن ورم لنفاوی است و معمولاً بعضی از خانم‌ها بعد از درمان سرطان سینه دچار ورم دست می‌شوند که گاهی اینقدر زیاد است که باعث ناتوانی شخص می‌شود.

در مواردی هم ممکن است دست سنگین شود و روی مفاصل شانه، گردن یا ستون مهره‌ها فشار وارد کند و فرمشان را تغییر دهد.

وی با بیان این مطلب که عوارض مداوای سرطان سینه برای بیماران ناراحت‌کننده است می‌افزاید: بیماران از اینکه دستشان مشکل پیدا می‌کند، خیلی ناراحت هستند، این عارضه هم قابل پیشگیری است و خوشبختانه امروز در کشور ما قابل درمان است، در گذشته به افرادی که عمل می‌کردند گفته می‌شد دستشان را بالا بگیرند و چاره‌ای نیست و باید با آن بسازند، اما در حال حاضر چنین نیست و دست درد بیماران، قابل درمان است.

این پژوهشگر در مورد عوامل تحریک‌کننده این عارضه یادآوری می‌کند: طبیعتاً جراحی زیر بغل ساختمان آن ناحیه را بهم می‌زند، اما گریز ناپذیر است، چون جزئی از درمان است و باید انجام شود، البته پرتو درمانی این ناحیه هم می‌تواند این عارضه را تحریک کند که باز هم جزئی از درمان بیمار است و باید انجام شود. از عوامل دیگر می‌توان به چاقی و افزایش وزن فرد اشاره کرد که قابل پیشگیری است و عامل دیگر استفاده زیاد بیمار از دستش است که اگر به او آموزش‌های لازم داده شود و از دستش مراقبت کند، بروز این عارضه کمتر خواهد شد، مسأله دیگر هم سفرهای هوایی است که اختلاف فشار جو، بیماران را مستعد ورم لنفاوی می‌کند که اگر به موقع به پزشک معالج مراجعه کنند و آموزش‌های لازم را ببینند، مشکلی برایشان پیش نمی‌آید.

دکتر ابراهیمی در مورد راه‌های پیشگیری از عوارض پس از عمل می‌گوید: بیمار بعد از درمان یا در حین درمان بلافاصله بعد از جراحی (چون اول بیمار جراحی می‌شود و بعد شیمی‌درمانی و رادیو تراپی انجام می‌گیرد) باید با یک لنفو‌تراپیست مشاوره داشته باشد، چرا که او می‌تواند بیمار را آموزش دهد تا با انجام مراقبت‌های خاص، عوارض بیماری به حداقل برسد.

وی می‌افزاید: اگر بیمار در مرحله پیشگیری به پزشک مراجعه نکند و بعد از اینکه دستش ورم کرد این کار را انجام دهد، پزشکان مجبور می‌شوند از درمان‌های خاصی استفاده کنند که شامل تخلیه مایع از دست بیمار به وسیله پمپ است و نیز باید از بانداژهای مخصوصی برای بیمار، استفاده به‌عمل آید.

بیتا مهدوی

منبع: روزنامه اطلاعات