ایران‌بوم

مثل «هرِ» را از«بِر» تشخیص نمی‌دهد، ازآن مثل‌هایی است که در روستا و کوهستان زاده شده و با مرور زمان شهری شده و در فرهنگ شهر و شهرنشینی اتراق کرده است.

کاربرد امروزی آن وقتی است که بخواهند دانش یا تخصص کسی را تحقیر کنند. در این حال با طعنه می‌گویند که مثلاً: فلانی که هرِ را از بِر تشخیص نمی‌دهد؛ یعنی آدم نادان و نامطلعی است.

چگونگی پیدایی این مثل را از زبان چوپانان چنین نقل کرده‌اند: وقتی چوپانان گلۀ گوسفند را به صحرا می‌برند، گوسفندهای مشغول چَرا، آرام آرام از هم جدا و از گله دور می‌شوند. وقتی چوپان احساس خطر کند، دراین وقت با صوت و صدای «هِر،هِر» گوسفندها را صدا می‌زند تا به گله برگردند و جمع شوند. حالا اگر چوپان بخواهد گوسفندها را پیش براند و دور کند، صدا می‌زند که بِر،بِر!

بنابراین، مثل یا اصطلاح«هرِ وبر» یعنی بیایید و بروید چوپانی از تراوش‌های زندگی چوپانی است. امروز وقتی بخواهند کسی را در دانش یا تخصص و یا کاری نادان ونامطلع جلوه دهند و مــعرفی کنند، می‌گویند: او که هرِ را از برِ تشخیص نمی‌ دهد!