مجله
شماره دهم - یازدهم دوفصلنامه «باستان‌پژوهی» منتشر شد
- مجله
- نمایش از دوشنبه, 04 دی 1391 09:55
- بازدید: 4694
شماره جدید مجله باستان‌پژوهی که در زمینهٔ ایران‌شناسی و با محوریت باستان‌شناسی، تاریخ و سایر زمینه‌های مرتبط با میراث فرهنگی ایران منتشر می‌شود، انتشار یافت.
در صفحات آغازین این شماره از باستان‌پژوهی پرونده‌ای درباره سیمین دانشور با عنوان «بانوی نویسنده و باستان‌شناسان» منتشر شده است که به سال‌های تدریس زنده‌یاد سیمین دانشور در گروه باستان‌شناسی و تاریخ هنر دانشگاه تهران می‌پردازد.
در بخش «نگاه» این شماره مقاله‌ای از حکمت‌اله ملاصالحی با عنوان «هخامنشیان؛ افتتاح عهدی نبوی در عصری سرنوشت-ساز» منتشر شده است. نویسنده در این مقاله از منظری فلسفی-تاریخی و به طور گذرا به جنبه هایی از تحولات مهم فکری، مدنی و معنوی که با ظهور زرتشتِ پیامبر و سپس با تکوین و تشکل شاهنشاهی هخامنشی در تاریخ منطقه و جهان همراه بوده، پرداخته است. در این بخش همچنین مقاله‌ای از جان بینتلیف با عنوان «چرا ایندیانا جونز باهوش تر از پسافرآیندگراهاست؟» ترجمه و منتشر شده که نقدی است بر رویکردهای باستان‌شناسان پسافرآیندگرا و پسامدرن.
بخش بزرگی از مطالب این شماره از مجله باستان‌پژوهی پرونده ویژهای درباره تاریخ، فرهنگ و هنر هخامنشیان از دیدگاه باستان‌شناسی است که با عنوان «جهان هخامنشی» منتشر شده است. این پرونده، بخش نخست از مجموعه‌ای است که به «جهان هخامنشی» در فراسوی مرزهای کنونی ایران می‌پردازد. انتشار اسناد و مدارک فراوان و گوناگونی از معماری، فرهنگ و هنر هخامنشیان در قفقاز و کشورهای گرجستان و ارمنستان و آسیای کوچک از مطالب این شماره است. یکی از مقالات این شماره به کشفیات هیجان‌انگیزی درباره نقاشی‌های هخامنشی می‌پردازد که طی دهه‌های گذشته بتدریج از درون یک آرامگاه یا تومولوس در منطقه آفیون آناتولی در کشور امروزی ترکیه به دست آمده‌اند. این نقاشی‌ها بر روی الوارهایی که درون این آرامگاه کار گذاشته شده بود، ترسیم شده و گروه‌هایی را در حال نبرد یا انجام مراسم آیینی نشان می‌دهد. باستان‌شناسان ترکیه‌ای ضمن کشف و نگهداری این آثار، نمایشگاه ویژهای از این آثار در سال 2010 میلادی ترتیب دادند که با بازسازی کامل ماکت آرامگاه در مقیاس اصلی همراه بود و مورد توجه و استقبال بسیاری قرار گرفت.
در بخش گزارش‌های این شماره، دو مقاله با عنوان «دوره ماد در گونسپانِ پاتپۀ ملایر» و «سیستم کهن آبیاری و آبرسانی در دشت بیستون در کرمانشاه» منتشر شده است. در مقاله گونسپان پاتپه ملایر، رضا ناصری و مهرداد ملکزاده شرح کوتاه و موجزی درباره کاوش‌هایشان که منجر به یافت شدن بقایای معماری دژی از دوره ماد شده، ارائه کرده‌اند.
در بخش «موزه و موزه‌داری» این شماره، «یک تندیس سنگی در موزهٔ بابل؛ مازندران» معرفی شده است. همچنین احسان (اسماعیل) یغمایی سلسله یادداشت‌های «یافته‌های دور از بافت» را پی گرفته و به معرفی چند تکوک و پیکرک سفالین پرداخته است. در بخش معرفی و نقد کتاب این شماره نیز یادداشت‌هایی به قلم کامیار عبدی، شهرام زارع، عمران گاراژیان و شماری دیگر از پژوهشگران منتشر شده است.
در این شماره همچنین گفتگویی با عباس علیزاده (باستان‌شناس و استاد پژوهشی در مؤسسهٔ شرق شناسی دانشگاه شیکاگو) و عبدالمجید ارفعی (استاد زبانهای باستان خاور نزدیک) با عنوان «همه در زیر پوست برادریم» منتشر شده است.
فهرست برخی از مطالب شماره اخیر این نشریه به شرح زیر است:
خبرنامه
بزرگداشت مهدی رهبر / آریامنش
دو خاطره از دو شخصیت بزرگ باستان شناسی ایران / مهدی رهبر
پرونده: بانوی نویسنده و باستان‌شناسان
به یاد آن که هم به نام “دانشور” بود و هم به صفت / حکمت اله ملاصالحی
به یاد بانوی داستان‌پرداز ایرانی؛ سیمین دانشور / احسان (اسماعیل) یغمایی
بازخوانی
همه در زیر پوست برادریم / گفت و گو با عباس علیزاده و عبدالمجید ارفعی
نگاه
هخامنشیان؛ افتتاح عهدی نبوی در عصری سرنوشت ساز / حکمت اله ملاصالحی
چرا ایندیانا جونز باهوش تر از پسافرآیندگراهاست؟ / جان بنتلیف، ترجمه وحید عسکرپور
پرونده ویژه: جهان هخامنشی (1)
ایران هخامنشی و قفقاز / فلوریان کنوس، ترجمه علی علی بابایی درمنی
درآمدی بر تاریخ و فرهنگ دوران هخامنشی و پساهخامنشی سرزمین ایبریای قفقاز / اُتار لردکیپانیدزه، ترجمه مژگان جایز
خط آرامی در حاشیه قلمرو هخامنشی / دیوید. ف. گرف، ترجمه سپیده مازیار
گونه شناسی بناهای ستون دار ارمنستان در دورۀ هخامنشی / فلیکس تر-مارتیروزوف، ترجمه کامیار عبدی
کلاینای؛ شهری پارسی در افیون / لطیفه سامرر و الکساندر ون کینلین، ترجمه کریم علیزاده
شواهد باستا ن شناختی دوره هخامنشی در شرق ترکیه / جفری سامرز، ترجمه محمد فیض خواه و صمد علیون
گزارش
دوره ماد در گونسپانِ پاتپه ملایر / رضا ناصری و مهرداد ملکزاده
بررسی سیستم آبیاری دشت بیستون به استناد مدارک تاریخی و شواهد باستان شناختی / سیروان محمدی قصریان و مژگان خانمرادی
موزه و موزه‌داری
یافته‌های دور از بافت (4) / احسان (اسماعیل) یغمایی
یک تندیس سنگی در موزهٔ بابل؛ مازندران / مهدی خلیلی و ساره موسوی
ضمیمه نقد و معرفی کتاب
با آثاری از کامیار عبدی، شهرام زارع، مهسا عابدینی، عمران گاراژیان و محسن زینی‌وند
گفتنی است مجله باستان‌پژوهی در تهران در انتشارات طهوری، انتشارات توس و کتابسرای افتخارزاده (خیابان انقلاب روبروی دانشگاه تهران)، کتابسرای بلخ و انتشارات فروهر عرضه می‌شود.
