کتاب
معرفی کتاب «ذکر مناقب حقوق بشر در جهان سوم»
- كتاب
- نمایش از سه شنبه, 30 خرداد 1391 08:01
- بازدید: 5401
برگرفته از تارنمای دکتر محمد علی اسلامی ندوشن
ذکر مناقب حقوق بشر در جهان سوم
خلاصه:«ذکر مناقب حقوق بشر در جهان سوم» که به خاطرة «شهداي گمنام آزادي ايران» اهداء گرديد و کلّ شهدا از مشروطه به اين سو را دربرمي‌گرفت، حاوی سلسله مقاله هائی است که از آذر 1356 به بعد در چند شماره مجله (نگین)بتدریج انتشار یافت.همان زمان مجلّة «خواندنيها» با اجازه نویسنده به نقل آنها پرداخت و سپس در مهر 1357 بصورت کتاب درآمد. روشن است که انتخاب عنوان، طنزي در خود داشت.زماني که اين مجموعه شروع به انتشار کرد، هنوز «فضاي باز» کذائي سربر نياورده بود، و مي‌شود گفت که اوّلين يخ از جانب او شکسته شد.حتی در تابستان 1357 که کتاب برای اجازه خروج به وزارت «فرهنگ و هنر» رفت، چهار ماه آن را نگاه داشتند.
محتواي آن دنبالة همان مطالب «ايران را از ياد نبريم» و «فرهنگ و شبه فرهنگ» بود، و به نقد اوضاع و احوالي مي‌پرداخت که يک سال بعد منتهي به حذف نظام گذشته گرديد.
در اين کتاب بيش از هر چيز از آثار سوء «نبود آزادي» حرف به ميان آمده، نه آزادي عنان گسيخته، بلکه آزادي معقول، که بشريّت به اندازة هوا به آن احتياج دارد.
در مقدّمة کتاب آمده است:
- « ... بشر امروز که نسبت به سرنوشت خود آگاهي و بيداري به هم زده است، نمي‌تواند مدّت درازي با انديشه‌هاي پراکنده، اميدهاي واهي و «شبه دموکراسي» زندگي کند. نگران آيندة خود است و ميل دارد که در مسير اطمينان‌بخشي بيفتد. اين مسير هرچه باشد بايد از طريق رأي آزاد مردم تعيين گردد؛ يعني اين احساس به آنان بدهد که در تعيين مشي و امر ادارة کشور مشارکت آنها منظور شده است.»
- «آشکارا مي‌بينيم که همة تجربه‌هاي ديگر که مبتني بر حکومت کردن «عدّة معدود» بوده است، با ناکامي مواجّه گرديده است، زيرا اين عدّة معدود پس از چندي کارشان به فساد انجاميده و براي حفظ موقع خود و پوشانيدن اين فساد ناگزير بوده‌اند که با آميخته‌اي از «زور و فريب» به فرمان راندن بپردازند، و براي لوت کردن گناهي به گناهي ديگر دست بزنند. اينان سال به سال بر مقدار «زور و فريب» افزوده‌اند تا سرانجام تاب تحمّل مردم به پايان برسد و کار به انفجار بکشد.»
-- «نمي‌توان باور کرد که با توجّه به طبيعت و ذات انسان هيچ پيشرفت اصيل بتواند بدون وجود آزادي - يا تصوّر آزادي - صورت‌پذير باشد.» (مهر 1357)
اين کتاب زماني که در دانشگاه ملّي (شهيد بهشتي) «حقوق اساسي» درس مي‌دادم، کتاب درسي قرار گرفت.
(چاپ نخست انتشارات توس،مهر 1357-چاپ دوم انتشارات آرمان1372)
آنچه در اين کتاب آمده است
پيشگفتار
مردم پروردة جامعة بي حقوق
انسان، يعني موجود زنده به اضافة حق
حقوق سه گانة فرد:
1- حقّ زندگي
2- حقّ آزادي
3- حقّ جستجوي خوشبختي
سه نوع تجلّي آزادي:
- آزادي تجمّع
- آزادي بيان
- آزادي از قيد بيم
آزادي سياسي در گرو سازمان است
حکومت در برابر مردم
جهان سوم در ارتباط با جهان ديگر
يادي از حقوق بشر
انسان متجدّد و انسان عقب مانده
